Πέντε αξιωματούχοι, η νυν πρόεδρος της Κομισιόν, Γερμανίδα Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν που εκπροσωπεί το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ), ο Αυστριακός Βάλτερ Μπάιερ από την Ευρωπαϊκή Αριστερά, ο Ιταλός Σάντρο Γκότζι του κόμματος της Ανανεωμένης Ευρώπης REN, η Γερμανίδα Τερί Ράιντκε των Πρασίνων και ο Λουξεμβούργιος Νικολά Σμιτ από το κόμμα των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών διεκδικούν την ψήφο των Ευρωπαίων πολιτών στις επερχόμενες εκλογές της 6ης-9ης Ιουνίου.
Θεωρητικά ψηφίζουν 370 εκατομμύρια πολίτες από 27 ευρωπαϊκές χώρες για να εκλέξουν 720 ευρωβουλευτές.
Χθες έγινε το περιβόητο debate διάρκειας 105 λεπτών, όμως, κατά πολλούς αναλυτές, η συζήτηση έληξε πριν καν αρχίσει. Και ο λόγος είναι ότι τα κόμματα της ακροδεξιάς δεν είχαν συμμετοχή.
Δεν υπήρχε εκπρόσωπος των ultra Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών (ECR) ούτε από το ακροδεξιό κόμμα (ID). Τα εσωτερικά γκάλοπ, όμως, έχουν δείξει ότι κυρίως οι νέοι δείχνουν τάσεις προς τα άκρα, με τα κόμματα αυτά να παρουσιάζουν ραγδαία άνοδο.
Η πρόεδρος της Κομισιόν δήλωσε ότι θεωρεί τα ακροδεξιά κόμματα στη Γερμανία, συμπεριλαμβανομένου του AfD, της Εθνικής Συσπείρωσης της Γαλλίας και της Πολωνίας Konfederacja, ως «μαριονέτες και πληρεξούσιους του Πούτιν» που «ποδοπατούν τις αξίες μας».
Το δήλωσε αυτό στο Χ, καθώς κατά τη διάρκεια του debate θεωρήθηκε ότι άφησε ανοικτή πόρτα για συμμαχίες με συγκεκριμένα ακροδεξιά κόμματα που δεν στηρίζουν, κατά την ίδια, τη Ρωσία. Αυτή φαίνεται πως είναι η κόκκινη γραμμή της κυρίας Φον ντερ Λάιεν.
Να σημειωθεί ότι τα τρία κύρια κόμματα, παρά τις υποτιθέμενες αντιθέσεις σε διάφορα θέματα, είθισται, όταν έρθει ώρα να μοιράσουν τις καρέκλες των ευρωπαϊκών αξιωμάτων, να τα βρίσκουν μεταξύ τους μέσα από τις ανάλογες συμμαχίες του «τι δίνω, τι παίρνω».
Αναμένεται με ενδιαφέρουν να δούμε εάν τα «άκρα» μαζέψουν τόσες ψήφους, ώστε να μπορούν και αυτά να εμπλακούν στις διαπραγματεύσεις για τις «καρέκλες», αλλά και για την ψήφιση νόμων στο ευρωκοινοβούλιο.
Τα ντεσού του ντιμπέιτ
Στο debate κυριάρχησαν οι θέσεις των υποψηφίων στην οικονομία, τις θέσεις εργασίας, την άμυνα, τη μετανάστευση και την ασφάλεια και την κλιματική αλλαγή. Οι θέσεις του κάθε υποψηφίου, όμως, λίγη σημασία έχουν, γιατί το ζητούμενο για αυτούς είναι άλλο: Όποιο κόμμα κόψει πρώτο το νήμα, που συνήθως είναι το ΕΛΚ, αναλαμβάνει και την προεδρία της Κομισιόν. Το δεύτερο κόμμα αναλαμβάνει την προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και το τρίτο κόμμα την προεδρία της Βουλής. Με τις απαραίτητες συμμαχίες πάντα.
Σε μια Ευρώπη που φλερτάρει με την ύφεση μετά από δύο συνεχόμενες κρίσεις (χρηματοπιστωτική, κορωνοϊός) και που ψάχνει εναγωνίως για κονδύλια ώστε να χρηματοδοτεί πολέμους (Ουκρανία, Ισραήλ), ανθρωπιστικές γέφυρες (Γάζα), χώρες επιρροής (Ασία, Αφρική), πολύ δύσκολα μπορεί κάποιος τηλεθεατής να διαπιστώσει τι θα εφαρμοστεί από τις προγραμματικές δηλώσεις του κάθε υποψηφίου.
Αρκετοί αναλυτές εφιστούν την προσοχή στο ότι έχουμε ήδη περάσει στη λεγόμενη εποχή του Νέου Ψυχρού Πολέμου, όπου οι γεωπολιτικές εξελίξεις έχουν τον πρώτο λόγο. Και ρόλο. Και η Ευρώπη καλείται να πάρει θέση.
Δεν είναι τυχαίο που η νυν πρόεδρος της Κομισιόν, παρά τα σκάνδαλα που τη βαραίνουν, θεωρείται ως φαβορί να ανανεώσει τη θητεία της. Και αυτό γιατί ήδη Ευρώπη και ΗΠΑ έχουν αποφασίσει ότι πρέπει πάση θυσία να συνεχίσουν τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας και να κρατήσουν ενιαία στάση απέναντι στην «απειλή» της Κίνας.
Γι’ αυτό και η ίδια είπε στο debate ότι η Ευρώπη πρέπει να διατηρήσει στρατιωτικές προμήθειες στο Κίεβο και να ενισχύσει τις δικές της αμυντικές ικανότητες, ιδίως με την κατασκευή μιας «ασπίδας αεράμυνας».
«Πρώτα και κύρια, πρέπει να σταθούμε στο πλευρό της Ουκρανίας καθώς παλεύει για τις αξίες μας και όλα τα ελεύθερα έθνη», είπε. Η αλήθεια όμως είναι άλλη. Και δεν συζητήθηκε.
Ο Ουκρανός πρόεδρος Β. Ζελένσκι ζητάει συνεχώς αμυντικό, επιθετικό, στρατιωτικό εξοπλισμό και φρέσκο χρήμα, ώστε να αντέξει στη ρωσική επίθεση. Σε εθνικό επίπεδο, οι περισσότερες χώρες διεμήνυσαν ότι δεν μπορούν και με πρόσχημα ότι τα 422 δισ. ευρώ που έχει ο ESM (Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Στήριξης) δεν χρειάζονται πλέον, γιατί η ΕΕ έχει ξεπεράσει την κρίση του 2010, οι ηγέτες της ευρωζώνης έδωσαν εντολή τόσο στον νέο επικεφαλής του ESM και πρώην υπουργό Οικονομίας του Λουξεμβούργου Π. Γκραμένια όσο και στην Κομισιόν να καταρτήσει δέσμη προτάσεων για το πώς μπορούν αυτά τα χρήματα να αναδιανεμηθούν για να καλύψουν τις νέες χρηματοδοτικές ανάγκες της ΕΕ προς την Ουκρανία, μέσω της ομπρέλας της Άμυνας και Ασφάλειας.
Αυτό είναι αμφίβολο εάν είναι κατανοητό στους Ευρωπαίους ψηφοφόρους.
Η Παλαιστίνη «φωνάζει» SOS
H Φον ντερ Λάιεν επικρίθηκε από τον αριστερό αντίπαλο Β. Μπάιερ, ο οποίος ρώτησε: «Πότε θα επιβάλει η Ευρωπαϊκή Ένωση κυρώσεις στο Ισραήλ για να σταματήσει τη δολοφονία στη Γάζα;».
Η πρόεδρος της Κομισιόν αναγνώρισε ότι «η κατάσταση στη Γάζα είναι καταστροφική», αλλά υποστήριξε ότι η Χαμάς πυροδότησε τον πόλεμο με την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου στο Ισραήλ.
Από τη μία, η Κομισιόν πραγματοποιεί αποστολές ανθρωπιστικής βοήθειας προς τη Γάζα, από την άλλη, όμως, η επίσημη θέση είναι «ότι το Ισραήλ έχει το δικαίωμα να υπερασπιστεί τον εαυτό του», όπως επανέλαβε η πρόεδρος της Κομισιόν.
Σε μια χρονική περίοδο που ο αριθμός των ευρωπαϊκών χωρών που αναγνωρίζουν ένα παλαιστινιακό κράτος αυξάνεται και πολλά ευρωπαϊκά κόμματα «φωνάζουν» ότι είναι καθήκον της ΕΕ να εργαστεί για μια λύση δύο κρατών, οι Βρυξέλλες δεν δεσμεύονται.
Εάν κάποιος ψηφοφόρος παρακολουθούσε το debate, θα θεωρούσε ότι μια αλλαγή ηγεσίας της Κομισιόν προς την Αριστερά θα μετακινούσε και τη θέση αυτή. Στην πραγματικότητα, όμως, ο κάθε νέος/νέα πρόεδρος, απ’ όπου και αν προέρχονται, προσαρμόζονται στις απαιτήσεις της «καρέκλας». Οι οποίες είναι ευθυγραμμισμένες με συγκεκριμένες πολιτικές, ιδιαίτερα όσον αφορά στις γεωπολιτικές εξελίξεις.
Ο φόβος της ακροδεξιάς
Οι μετρήσεις για την προτίμηση ψήφου είναι ο μεγαλύτερος εφιάλτης των Βρυξελών. Τα ακροδεξιά κόμματα σημειώνουν τον τελευταίο μήνα σημαντική άνοδο και ενδέχεται να αναδιαμορφώσουν το πολιτικό τοπίο στη βελγική πρωτεύουσα.
Οι δημοσκοπήσεις για τις προθέσεις των ψηφοφόρων δείχνουν από τη μία ραγδαία άνοδο για τα ριζοσπαστικά δεξιά κόμματα και από την άλλη μια σταθερότητα στα πρώτα τρία κόμματα: το κεντροδεξιό ΕΛΚ, τους αριστερούς Σοσιαλιστές και Δημοκράτες και το κεντρώο Renew Europe, που σχεδόν πάντα τα βρίσκουν μεταξύ τους για να αποκτήσουν την απαραίτητη πλειοψηφία που απαιτείται για την ψήφιση των νόμων.
Το «καινούργιο» που μπορούν να προσδώσουν οι επερχόμενες ευρω-εκλογές είναι να ανέβουν τα ακροδεξιά κόμματα τόσο, ώστε να χρειαστεί για παράδειγμα το ΕΛΚ να συμμαχήσει με το συντηρητικό κόμμα της Ιταλίδας πρωθυπουργού Τ. Μελόνι. Η δικαιολογία είναι ότι το συγκεκριμένο κόμμα αντιτίθεται στον Β. Πούτιν.
Σαρωτικές νίκες… γιοκ
Το think tank Ρόμπερτ Σούμαν, που έχει μακρά παράδοση στο να προβλέπει σωστά τις προθέσεις ψήφου, είπε ότι τα λαϊκιστικά ριζοσπαστικά δεξιά κόμματα «θα κερδίσουν έδαφος, αλλά δεν θα είναι σαρωτική η νίκη».
Υπενθυμίζεται ότι η Μελόνι είναι συμβολικά υποψήφια για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, καθώς το νομοθετικό σώμα απαγορεύει στους ευρωβουλευτές να κατέχουν επίσης δημόσια αξιώματα σε μια εθνική κυβέρνηση. Η ίδια όμως δήλωσε ότι θέλει «μια πλειοψηφία που ενώνει τις δυνάμεις στα δεξιά, για να στείλει την αριστερά στην αντιπολίτευση».
Οι έρευνες του ιδρύματος Σούμαν δείχνουν ότι το ΕΛΚ θα παραμείνει η μεγαλύτερη ομάδα στο κοινοβούλιο, ακολουθούμενο από τους Σοσιαλιστές και τους Δημοκρατικούς, αν και οι δύο πιθανότατα θα χάσουν έδρες. Η τρίτη θέση είναι ένα ανοιχτό στοίχημα.
Το Renew Europe -το οποίο περιλαμβάνει το κόμμα της Αναγέννησης του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν- θα μπορούσε να χάσει αυτή τη θέση από μια ακροδεξιά ομάδα. Αλλά, ακόμη κι αν αυτό συνέβαινε, η ευθυγράμμιση μεταξύ του ΕΛΚ, των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών και της Ανανεωμένης Ευρώπης θα εξασφάλιζε την πλειοψηφία.
Η Μελόνι, ωστόσο, θα ήθελε να πάρει κάποιες θέσεις (ΕΕ), να επηρεάσει τις πολιτικές όπως η μετανάστευση και να επηρεάσει τις συζητήσεις χρησιμοποιώντας τον αριθμό των εδρών της ομάδας της για να υποβάλει αιτήματα σε αντάλλαγμα για υποστήριξη.
Το ινστιτούτο Ζακ Ντελόρ, σε ενημερωτικό σημείωμα, θεωρεί ότι ο τρέχων τριμερής συνασπισμός στο κοινοβούλιο θα κυριαρχήσει μετά τις εκλογές. Αλλά πρόσθεσε ότι θα μπορούσε να υπάρξει ad hoc συμμαχίες μεταξύ του ΕΛΚ και του ECR. Ωστόσο, η λήψη της πλειοψηφίας θα χρειαζόταν υποστήριξη είτε από τις ομάδες Renew Europe είτε από τις ομάδες Identity and Democracy (ID), κάτι που δεν είναι σίγουρο.
Μετανάστευση χαμένη στη μετάφραση
Παρά το γεγονός ότι όλοι οι υποψήφιοι αναφέρθηκαν στην ανάγκη συνεχιζόμενης κοινής πολιτικής για τη Mετανάστευση, και παρά το γεγονός ότι οι καλά γνωρίζοντες φοβούνται ότι οι ροές προσφύγων θα αποτελέσουν τον νούμερο ένα κίνδυνο για την Ευρώπη τα επόμενα χρόνια, η μετανάστευση δεν αποτελεί πρωταγωνιστικό ζήτημα στο συνολικό ευρωπαϊκό εκλογικό σώμα.
Κατατάσσεται στην έβδομη θέση σε μια λίστα ανησυχιών, πίσω από την καταπολέμηση της φτώχειας, της ανεργίας, της υγείας και της άμυνας και της ασφάλειας της ΕΕ, σύμφωνα με την τελευταία δημοσκόπηση της μονάδας Ευρωβαρόμετρο της ΕΕ.
Και αυτό γιατί υπάρχει μια αποσύνδεση μεταξύ των προεκλογικών λόγων, των πραγματικών αποφάσεων σε επίπεδο Κομισιόν και Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και της επικοινωνίας και εξήγησής τους στους Ευρωπαίους πολίτες.