Για ένα «δύσκολο καλοκαίρι», με μεγάλες πυρκαγιές και ενώ «δυστυχώς ακόμα είναι ενεργή η φωτιά στον Έβρο», μίλησε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στη Βουλή, κατά τη διάρκεια της προ ημερησίας συζήτησης σε επίπεδο πολιτικών αρχηγών για τις πυρκαγιές και την Πολιτική Προστασία.
Ο πρωθυπουργός αναγνώρισε «πιθανές αδυναμίες της Πολιτείας» και έδωσε έμφαση στην κλιματική κρίση που «δυστυχώς είναι εδώ, ολοένα πιo απειλητική για όλους μας».
Ζήτησε από τις πολιτικές δυνάμεις να μην υπάρξει μια «νέα κοκορομαχία, καθώς οι πολίτες απαιτούν λογοδοσία, σοβαρότητα και υπευθυνότητα. Εξάλλου, οι φωτιές δεν έχουν κομματικό χρώμα», σημείωσε.
Εξέφρασε τη συμπαράστασή του σε όλες και όλους που δοκιμάστηκαν από την πύρινη λαίλαπα, διαβεβαιώνοντας ότι «το κράτος θα ολοκληρώσει με μεγάλη ταχύτητα όλες τις διαδικασίες αποζημιώσεων και ξεκινώντας άμεσα την αποκατάσταση των περιοχών που χτυπήθηκαν».
Όπως είπε, «όλοι είμαστε πληγωμένοι από όλα όσα προηγήθηκαν, οφείλουμε να διδαχθούμε από τα λάθη μας».
Χαρακτήρισε «κοινή παραδοχή ότι οι κλιματικές απειλές βρίσκονται συχνά ένα βήμα μπροστά από την άμυνα του ανθρώπου, όμως αυτό σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να σημαίνει ότι η δική μας κινητοποίηση δεν πρέπει να μην προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα. Στον τόπο μας, αν και προετοιμαστήκαμε καλύτερα από οποιαδήποτε άλλη χρονιά, βρεθήκαμε αντιμέτωποι με ένα συνδυασμό γεγονότων χωρίς προηγούμενο: Έντονο καύσωνα που ακολούθησαν ισχυροί άνεμοι, επικίνδυνος συνδυασμός ζεστού και ξηρού, υπήρξαν εβδομάδες με περισσότερες από 500 πυρκαγιές. Τον Ιούλιο και τον Αύγουστο είχαμε επτά φορές επίπεδα ακραίου συναγερμού 5, ενώ πέρυσι δεν είχαμε καμία φορά.
Φέτος είχαμε περισσότερα μέσα πυρόσβεσης από πέρυσι. Να αντιληφθούμε το μέγεθος του κινδύνου ακόμα και όταν υπάρχει άμεση κινητοποίηση πυροσβεστικών δυνάμεων και εναέριων μέσων. Υπάρχουν όρια στο πόσο μπορεί να διαχειριστεί κανείς μια φωτιά στο πεδίο. Το είδαμε και στη φωτιά του Έβρου, παρατηρήθηκε για πρώτη φορά το φαινόμενο του πυρονέφους της νύχτας, ένα φαινόμενο που είχε να παρατηρηθεί από τις καταστροφικές πυρκαγιές της Καλιφόρνια το 2018. Η φωτιά στον Έβρο, στην αρχή της, έκαψε σε πέντε ώρες όσο έκαψε μια αντίστοιχη πυρκαγιά στον Έβρο σε πέντε μέρες το 2021».
Ο κ. Μητσοτάκης τόνισε ότι «εκ του αποτελέσματος, δεν αποδείχθηκαν οι χειρισμοί αντίστοιχοι των συνθηκών. Διαμορφώνονται συνθήκες που κάνουν αυτή τη μάχη άνιση, όμως δεν πρέπει να τη θεωρούμε χαμένη. Σήμερα το κράτος είναι παρών αμέσως και παντού, αλλά η φωτιά επιμένει. Τίποτα πια δεν είναι όπως το ξέραμε σε σχέση με τις προηγούμενες απειλές. Να μη μηδενίσουμε τα μεγάλα βήματα που έχουμε κάνει, ούτε να ισοπεδώνεται ο αγώνας των μαχητών της πρώτης γραμμής. Τους αξίζει ευγνωμοσύνη και όχι εύκολη κριτική».
Παρά τις νέες αντιξοότητες και την έξαρση της κλιματικής κρίσης, ανέφερε ο πρωθυπουργός, «υπάρχουν εύλογα ερωτήματα. Όπως για παράδειγμα, γιατί κάηκαν τόσα πολλά στρέμματα φέτος; Θα ξεπεράσουν λογικά σε πρώτη εκτίμηση το 1,5 εκατομμύριο στρέμματα, με κυρίαρχη αυτή της Δαδιάς. Ο αναγκαστικός καταμερισμός των δυνάμεων δημιουργεί προβλήματα από το να ρίξουμε όλες μας τις δυνάμεις σε μια εστία. Η απρόβλεπτη συγκυρία με τις πολλές βροχές τον Μάιο και τον Ιούνιο μάλλον κατάρα ήταν, γιατί συνέτειναν στην ανάπτυξη εύφλεκτων χόρτων. Αυτό που μετράμε, αφορά τη συνολική περίμετρο της φωτιάς, στη Δαδιά φαίνεται να έχει ξεπεράσει τα 800.000 στρέμματα, στη συνολική αποτίμηση ελπίζουμε ότι θα υπάρχουν αρκετά άκαυτα κομμάτια σε αυτή την περίμετρο. Όλες ο φωτιές δεν έχουν την ίδια οικολογική σημασία, ούτε την ίδια επίπτωση στο περιβάλλον. Το 95% των πυρκαγιών σβήνονται εν τη γενέσει τους».
Ο κ. Μητσοτάκης υπογράμμισε ότι δεν έχει μόνο η Ελλάδα προβλήματα στη διαχείριση των πυρκαγιών, καθώς «οι megafires είναι φαινόμενα που δεν μπορούν να διαχειριστούν ούτε οι άλλες χώρες… Η κλιματική κρίση δεν είναι άλλοθι αλλά μέρος της ερμηνείας».
Ειδικά σε ευαίσθητες περιοχές, ανέφερε, «όπως στον Έβρο, ερευνάται το αίτιο της πυρκαγιάς, είναι περίπου βέβαιο ότι η αιτία είναι ανθρωπογενής και άναψε σε διαδρομές που χρησιμοποιούν οι μετανάστες. Δεν ξέρουμε αν είναι από αμέλεια ή πρόθεση, η υπόθεση ερευνάται. Εφόσον υπάρχουν ένοχοι, θα φροντίσουμε να τους εντοπίσουμε. Όμως φαινόμενα αυτοδικίας και αυτόκλητων σερίφηδων δεν πρόκειται να γίνουν ανεκτά από την κυβέρνηση».
Όσον αφορά τις ποινές, όπως είπε, «είναι ήδη πολύ αυστηρές, σύμφωνα με το νέο Ποινικό Κώδικα. Δρομολογούνται πάντως αύξηση των προστίμων και άμεση φυλάκιση ακόμα και στις περιπτώσεις απλής αμέλειας».
Σχετικά με τα μέσα πυρόσβεσης, ο Κυριάκος Μητσοτάκης είπε ότι «διαθέτουμε περισσότερες δυνάμεις από ποτέ. 61 αεροσκάφη είχαμε το 2019, 89 είχαμε φέτος».
Το παραμύθι των προσλήψεων
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ζήτησε «να σταματήσει επιτέλους το παραμύθι των προσλήψεων. Έχουμε σήμερα περισσότερα μέσα και περισσότερες δυνάμεις πυρόσβεσης από ό,τι είχαμε. Το πώς θα πρέπει να τις εκπαιδεύσουμε και να επιχειρούν, είμαι έτοιμος να το συζητήσω».
Σχετικά με την επιλογή των οργανωμένων εκκενώσεων, ο πρωθυπουργός είπε ότι «δική μας προτεραιότητα ήταν, είναι και θα είναι η προστασία της ανθρώπινης ζωής. Θα συνεχίσουμε να αξιοποιούμε το 112 και να σώζουμε ανθρώπινες ζωές. Δεν είναι καθόλου αυτονόητο αυτό που καταφέραμε να πετύχουμε. Είμαστε περήφανοι για τους πολίτες που προστατεύσαμε».
Η πρόληψη, επισήμανε, «είναι απαραίτητη. Μόνο για δράσεις καθαρισμού και διανοίξεις αντιπυρικών δρόμων δόθηκαν 160 εκατομμύρια ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης. Ειδικά στη Δαδιά διατέθηκαν 6 εκατομμύρια. Η πραγματικότητα είναι μία, οι αντιπυρικές ζώνες δεν είναι ικανές πάντα να σταματήσουν τις φωτιές με τη δική τους δυναμική».
Αναφερόμενος στους δήμους, σημείωσε ότι «άλλοι έκαναν τη δουλειά τους καλά, άλλοι όχι. Δεν πράττουν το αυτονόητο. Το κράτος θα τους ελέγξει, αλλά και οι δημότες έχουν χρέος να συνυπολογίζουν τη στάση τους στα κριτήρια της ψήφου τους σε λίγες μέρες, στις αυτοδιοικητικές εκλογές. Οι έλεγχοι του κεντρικού κράτους θα ενταθούν και θα συνδεθούν με τη διάθεση πόρων, ανάλογα με τις επιδόσεις κάθε δήμου».
Ο πρωθυπουργός μίλησε και για την έκθεση Goldammer, τονίζοντας ότι «σε πολύ μεγάλο βαθμό τα συμπεράσματα της εφαρμόζονται», καθώς και για την «κινητοποίηση της κοινωνίας, με τον διπλασιασμό των εθελοντών».
Προφανώς, ανέφερε, «και δεν έγιναν όλα τέλεια. Επειδή δεν μου αρέσει να μασάω τα λόγια μου, μπορούμε να γίνουμε καλύτεροι στο πεδίο των τεχνολογικών συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης, ώστε να είναι πιο γρήγορη η αμεσότητα της πρώτης παρέμβασης». Αναφέρθηκε στο πρόγραμμα ΑΙΓΙΙΣ ύψους σχεδόν 2 δισ., στην προμήθεια παραπάνω από 100 drones, καθώς και στην απόκτηση αισθητήρων μέτρησης θερμοκρασίας, καμερών, καλύτερων δορυφορικών εικόνων, στη δρομολόγηση προσλήψεων 500 δασολόγων, 1.000 πυροσβεστών και εποχικού προσωπικού, στον μεγαλύτερο ρόλο των Ενόπλων Δυνάμεων σε επιτήρηση κυρίως σε ακριτικές περιοχές, στην άντληση 200 επιπλέον εκατομμυρίων από το Ταμείο Ανάκαμψης για δράσεις πρόληψης και προστασίας, σε ψηφιακή πλατφόρμα στο Κτηματολόγιο και στην ενίσχυση πολιτικών στοχευμένων αναδασώσεων.
Για τις αποζημιώσεις, είπε ο κ. Μητσοτάκης, «η διαδικασία ξεκινά ήδη, θα βοηθήσουμε να ξαναχτίσουν τα σπίτια τους, θα υλοποιήσουμε το πλαίσιο προστασίας με αναστολές φόρων, ασφαλιστικών εισφορών και υποχρεώσεων ΕΝΦΙΑ. Θα ακολουθήσουμε για τον Έβρο το παράδειγμα της Βόρειας Εύβοιας, με ένα Evros Pass. Θα παρουσιάσουμε ειδικό αναπτυξιακό σχέδιο για την περιοχή, θα ζητήσουμε από Ευρωπαίους ειδικούς να μελετήσουν την πυρκαγιά στη Δαδιά, να ετοιμάσουν ένα πόρισμα για τα αίτιά της και προτάσεις για την αναγέννηση του δάσους».
Τόνισε την ανάγκη παραγωγικής αξιοποίησης των δασών μας, που «θα έφερνε ανάπτυξη στις τοπικές οικονομίες, με οργανωμένη αξιοποίηση της ξυλείας και βιομάζας».
Και κατέληξε στην ομιλία του ο πρωθυπουργός: «Είναι αδιέξοδο να προβάλλουμε μοιρολατρικά τη σκοτεινιά της συγκυρίας στο μέλλον. Οφείλουμε να οπλιστούμε με πείσμα ώστε να απαντήσουμε αποτελεσματικά στις προκλήσεις της κλιματικής κρίσης. Η επίθεση της φύσης είναι πολύ μεγάλη για να προκαλεί μικρόψυχες κομματικές διαιρέσεις, ας καταλήξουμε σε κάποια συμπεράσματα που θα μπορέσουμε να συμφωνήσουμε».
H δευτερολογία
Με κριτική στον Νίκο Ανδρουλάκη ξεκίνησε τη δευτερολογία του ο Κυριάκος Μητσοτάκης: «Λυπάμαι γιατί κάποιοι πολιτικοί αρχηγοί, με πρώτο τον κ. Ανδρουλάκη, επέλεξαν να κάνουν μια γενική πολιτική ομιλία - κριτικής στην κυβέρνηση, αφιερώνοντας πολύ λίγο χρόνο στο πραγματικό αντικείμενο της συζήτησης. Μάλλον ένδεια επιχειρημάτων δείχνει να έχετε, παρά κάποια άλλη ενδεχομένως ατζέντα που πάντως δεν εξυπηρετείται με αυτόν τον τρόπο».
Ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε σε αποσπασματικά στατιστικά στοιχεία που χρησιμοποιούν τα κόμματα της αντιπολίτευσης και σημείωσε ότι «στα μεσογειακά περιβάλλοντα υπάρχει μια έντονη κυκλικότητα. Έχουμε κάποιες καλές χρονιές στον αριθμό των καταγεγραμμένων στρεμμάτων και κάποιες πολύ κακές. Η Ελλάδα ιστορικά τα τελευταία 15 χρόνια είχε 3 κακές χρονιές, το 2027, το 2021 και το 2023. Οι καιρικές συνθήκες έχουν να παίξουν έναν καθοριστικό ρόλο στο πόσες εκτάσεις καίγονται, αυτό λέει η επιστήμη. Και δεν ξέρουμε πώς θα εξελιχθεί αυτή η κρίση. Αυτή είναι η πραγματικότητα των αριθμών».
Κύριο μέλημα της κυβέρνησης, όπως είπε, «είναι η προτεραιοποίηση συγκεκριμένων δασών, γιατί ούτε τους πόρους έχουμε ούτε τις δυνατότητες να παρέμβουμε σε όλα τα δάση της επικράτειας».
Το 2018, σύμφωνα με τον ίδιο, «ήταν στατιστικά μια πολύ καλή χρονιά, γιατί χάσαμε λίγα στρέμματα, όμως χάσαμε και 104 ανθρώπους (στο Μάτι). Είναι εύκολο να διαστρεβλώσει κανείς τα νούμερα».
Απευθυνόμενος στη Ζωή Κωνσταντοπούλου που κατηγόρησε ονομαστικά όλους τους αξιωματικούς της Πυροσβεστικής που ενεπλάκησαν με τη συγκεκριμένη πυρκαγιά και έχουν παραπεμφθεί σε δίκη, ο κ. Μητσοτάκης τόνισε: «Στη χώρα υπάρχει το τεκμήριο της αθωότητας, καλό είναι να μην συγχέετε τις δύο σας ιδιότητες, της αρχηγού κόμματος και της δικηγόρου. Όταν αναφέρεστε σε αξιωματικούς της Πυροσβεστικής -που ναι, είναι κατηγορούμενοι σε μια δίκη που ακόμα εκκρεμεί, να είστε πολύ πιο προσεκτική. Σήμερα μπορεί να είναι στη Δαδιά και εσείς τους κουνάτε το δάχτυλο. Έρχεστε και δολοφονείτε χαρακτήρες που παραπέμπουν σε άλλη ιδιότητα και όχι του πολιτικού αρχηγού. Μεταφέρατε μια υπόθεση που μπορεί να αξιολογήσει μόνο η Δικαιοσύνη και μέχρι να γίνει αυτό, οι συγκεκριμένοι άνθρωποι κάνουν τη δουλειά τους με τον καλύτερο τρόπο».
Για τη φωτιά στην Πάρνηθα το 2007, ανέφερε ότι «ήταν καταστροφική, όχι για τον αριθμό των στρεμμάτων που έκαψε, αλλά γιατί έφτασε στο ελατοδάσος και έκαψε το μισό. Όσες προσπάθειες έγιναν για να αναδασωθεί αυτό, απέτυχαν. Αντίθετα, τα πεύκα αναγεννήθηκαν πλήρως».
Στον Έβρο, τόνισε ο πρωθυπουργός, «δεν σβήνει η φωτιά. Αν γίνονται λάθη να το πείτε, αλλά μην ευχαριστείτε από τη μία τους Πυροσβέστες και από την άλλη να τους κατηγορείτε. Έγινε μια mega φωτιά που θα σβήσει με πάρα πολύ μεγάλη προσπάθεια... Όσοι βρέθηκαν στη Δαδιά, δεν έπρεπε να βρίσκονται εκεί, όταν το 112 είχε δώσει εντολή εκκένωσης προς όλους. ΜΚΟ οδηγούν τους ανθρώπους σε καταστάσεις τέτοιες που να εγκλωβίζονται σε ένα δάσος και να χάνεται με τραγικό τρόπο η ζωή τους».
Απαντώντας στον Σωκράτη Φάμελο, σημείωσε πως «αναντίστρεπτη ζημιά είναι μόνο μία, η απώλεια της ανθρώπινης ζωής, αυτή είναι η μόνη ζημιά που δεν μπορούμε να επανορθώσουμε».
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης επιτέθηκε και στον Κυριάκο Βελόπουλο: «Ανεμογεννήτριες επιτρέπονται μέσα στα δάση υπό προϋποθέσεις… Είστε και εσείς και τα άλλα αντίστοιχα κομματίδια διακινητές των πιο θλιβερών fake news, των συκοφαντιών και της συνωμοσίας. Λέτε ό,τι σαχλαμάρα θέλετε με το αζημίωτο. Και όταν σας απαντάμε, μας κουνάτε και το δάχτυλο, νισάφι πια! Δεν θα είστε στο απυρόβλητο άλλο».
H τριτολογία
Κάλεσμα στον ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ να συστρατευτούν και να απομονώσουν «τις φωνές του ανορθολογισμού που ολοένα και περισσότερο γκρεμίζουν την εμπιστοσύνη των πολιτών στην πολιτική», απηύθυνε στην τριτολογία του ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Ο πρωθυπουργός πήρε το λόγο αμέσως μετά τις δευτερολογίες του Σ. Φάμελλου και του Ν. Ανδρουλάκη, καθώς στη συνέχεια θα έχει προγραμματισμένη συνάντηση με την Ιταλίδα ομόλογό του, Τζ. Μελόνι.
«Δεν θα έχετε το προνόμιο του μονολόγου κ. Βελόπουλε, όταν ακούτε αυτές τις σαχλαμάρες που ακούσαμε σήμερα», είπε ο κ. Μητσοτάκης, ο οποίος διαπίστωσε ότι υπήρξε σε κάποια σημεία ταύτιση απόψεων με τους δύο προλαλήσαντες.
Ο πρωθυπουργός είπε ότι «ουσιαστικά οι περιουσίες των πολιτών προστατεύθηκαν, δεν είχαμε κανένα χωριό που κάηκε, παρά το γεγονός ότι αντιμετωπίσαμε ακραίες συνθήκες».
Επανέλαβε ότι «διαθέσαμε 250 εκατομμύρια σε δράσεις πρόληψης από Ταμείο Ανάκαμψης και με την μερική τροποποίησή του, δίνουμε ακόμα μεγαλύτερη προτεραιότητα σε δράσεις πρόληψης». Χαρακτήρισε ως προτεραιότητα «τα περιαστικά μας δάση, εκεί πρέπει να στρέψουμε την προσοχή μας. Και ναι, θα κάνουμε την αυτοκριτική μας, διορισμοί θα έπρεπε να έχουν γίνει νωρίτερα».
Για την καταστροφική φωτιά στη Δαδιά, έκανε γνωστό ότι ξεκίνησε «στη μέση του πουθενά, πιθανότατα από ανθρώπινο χέρι, είναι εκεί που περνούν παράνομοι μετανάστες. Και φυσικά δεν έχει καμία σχέση με μειονοτικά χωριά».