«Οι κ.κ. Μητσοτάκης και Ερντογάν συμφώνησαν ότι είναι προς όφελος των δύο χωρών το θετικό κλίμα που έχει διαμορφωθεί στις διμερείς σχέσεις τους τελευταίους μήνες να έχει συνέχεια και συνέπεια».
Είναι απόσπασμα από το κοινό ανακοινωθέν που εκδόθηκε ταυτόχρονα σε Αθήνα και Άγκυρα, αμέσως μετά τη συνάντηση των δύο ηγετών στο Βίλνιους της Λιθουανίας, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ. Από μόνο του, το γεγονός αυτό αποτελεί είδηση και αποτυπώνει τη βούληση Ελλάδας και Τουρκίας για επανεκκίνηση του διαλόγου και εξομάλυνση των ταραγμένων -τα τελευταία χρόνια- σχέσεών τους.
Οι ενδείξεις εξαρχής ήταν θετικές και η αισιοδοξία για μια αλλαγή σελίδας στα ελληνοτουρκικά, εμφανής. Χωρίς κανείς να μπορεί να κάνει προβλέψεις για τη χρονική διάρκεια του άτυπου αυτού μορατόριουμ, καθώς και τις διαφορές των δύο χωρών, η συγκυρία δείχνει ευνοϊκή.
Σε αυτό συνέβαλαν, αφενός, η «διπλωματία των σεισμών» από τις αρχές του χρόνου και αφετέρου, η αλλαγή στάσης της γείτονος, με τη μετεκλογική στροφή προς τη Δύση. Εξέλιξη, σύμφωνα με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, απολύτως θετική, αφού «καλύτερα να παίζουμε με τους δικούς μας κανόνες και στη βάση του διεθνούς δικαίου».
Θέλοντας να οικοδομήσουν πάνω στο θετικό μομέντουμ και να ενεργοποιήσουν κατά το επόμενο διάστημα πολλαπλούς διαύλους επικοινωνίας ανάμεσα στις δύο χώρες, οι δύο ηγέτες συμφώνησαν η επόμενη συνεδρίαση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας να πραγματοποιηθεί το φθινόπωρο στη Θεσσαλονίκη (η πρώτη μετά το 2016), ενώ ανέθεσαν στους υπουργούς Εξωτερικών να καθοδηγούν τη διαδικασία και να ενημερώνουν τους ηγέτες για την πρόοδο που σημειώνεται.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης μάλιστα προσδιόρισε τον οδικό χάρτη των κινήσεων των επόμενων μηνών. Σύμφωνα με αυτόν, οι διερευνητικές επαφές (που ξεκίνησαν πριν από 22 περίπου χρόνια) περνούν πλέον σε πολιτικό επίπεδο, με τη συμμετοχή των υπουργών Εξωτερικών, οι οποίοι θα εμπλέκονται άμεσα στη διαπραγμάτευση για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών, ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας, στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο.
Παράλληλα, δρομολογούνται εκ νέου τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ), τα οποία είχαν συμφωνηθεί νωρίτερα από τους υπουργούς Άμυνας των δύο χωρών, Νίκο Δένδια και Γιασάρ Γκιουλέρ. Στόχος τους, να αποτρέπουν τυχόν εντάσεις και να σβήσουν εν τη γενέσει τους ενδεχόμενες εστίες κινδύνου για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
«Δεν έχουν λυθεί»
Βούληση της Ελλάδος είναι να κυριαρχήσει η λεγόμενη θετική ατζέντα, που αφορά ζητήματα οικονομικής ή ενεργειακής συνεργασίας, πολιτικής προστασίας κ.α., αφήνοντας πίσω τις επιμέρους διαφωνίες. Ο κ. Μητσοτάκης επιλέγει -όπως είπε- να βλέπει το ποτήρι «μισογεμάτο», αναγνωρίζει ότι «σε καμία περίπτωση δεν έχουν λυθεί ως δια μαγείας τα σημαντικά προβλήματα με την Τουρκία», ωστόσο, με αφορμή και τις νέες θητείες του ιδίου και του Ταγίπ Ερντογάν, διαμηνύει ότι «δεν έχω κανένα λόγο αυτή τη στιγμή να αμφισβητήσω την ειλικρίνεια των προθέσεών του».
Την ίδια ώρα, κυβερνητικές πηγές, απαντώντας στα ερωτήματα που έθεσε ο ΣΥΡΙΖΑ για τη συνάντηση του πρωθυπουργού με τον Τούρκο πρόεδρο, αναφέρουν: «Δεν υπάρχει καμία απολύτως αλλαγή στο γεγονός ότι η διαφορά για την οριοθέτηση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας είναι νομική. Είναι σαφές. Όπως είναι σαφής και η γεωπολιτική διάσταση της διαφοράς που είναι η σημαντικότερη που έχουμε με την Τουρκία. Το ένα δεν αναιρεί σε καμία περίπτωση το άλλο».
Παράλληλα, επισημαίνουν ότι «η κυβέρνηση έχει αναβαθμίσει τη διεθνή θέση της χώρας και τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ. Οι όροι που θέτει το Κογκρέσο δεν είναι άσχετοι με την εικόνα της Ελλάδας στο Κογκρέσο και την απήχηση που έχουν οι ελληνικές θέσεις. Κι αυτό δεν έγινε τυχαία αλλά με συστηματική δουλειά».
Υπενθυμίζουν ότι η Τουρκία «ήταν στο πρόγραμμα F-35 κι εμείς όχι και σήμερα εμείς μπαίνουμε στο πρόγραμμα και η Τουρκία είναι εκτός. Ούτε είναι τυχαίο ότι οι Αμερικανοί μιλούν για όρους για τα F-16. Ακόμη και ο Ερντογάν, λόγω ακριβώς αυτού του κλίματος, δήλωσε ότι δεν πρόκειται να χρησιμοποιηθούν κατά της Ελλάδας».
Όσον αφορά την επανεκκίνηση των ευρωτουρκικών σχέσεων και το ενδεχόμενο ο κ. Μητσοτάκης να θέσει τη θετική ατζέντα και τις προϋποθέσεις της Ελλάδας, στο Μέγαρο Μαξίμου απαντούν: «Δεν περιμένουμε τον ΣΥΡΙΖΑ να μας το πει. Μονίμως η κυβέρνηση συνδέει την πορεία των ευρωτουρκικών σχέσεων με προϋποθέσεις».