Ο ΣΥΡΙΖΑ υπέστη συντριβή. Το αποτέλεσμα δεν μπορεί να αποδοθεί με οποιονδήποτε επιεική χαρακτηρισμό καθώς: Το ποσοστό του έπεσε κατά 11,5 μονάδες από το αντίστοιχο των εκλογών του 2019. Κάτι που δεν έχει ξανασυμβεί σε κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης μετά τη μεταπολίτευση. Με βάση τα κέρδη του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ (3,5 μονάδες), του ΚΚΕ (2 μονάδες) και της ΝΔ (1,5 μονάδα), απομένουν 4,5 μονάδες από το ’19 που… ουδείς ξέρει πού πήγαν.
Απέχει μόλις 8,5 μονάδες από το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής, που σημαίνει ότι, ενόψει και της νέας εκλογικής μάχης, η κεντρική πίεση που θα υποστεί από τη Χ. Τρικούπη (και το μιντιακό σύστημα) θα αφορά στο ποιος είναι ο εκφραστής του λεγόμενου προοδευτικού χώρου.
Αναδεικνύεται σε μείζονος σημασίας ερώτημα ποια είναι «η επόμενη ημέρα του ΣΥΡΙΖΑ» και του Αλέξη Τσίπρα. Η νέα εκλογική μάχη θα αφήσει πιθανότατα για μετά τα εσωτερικά ξεκαθαρίσματα, ωστόσο ουδείς μπορεί να απαντήσει σε ποια βάση θα δοθεί αυτή η εκλογική μάχη και εάν έχει μέλλον το κόμμα. Αν ο στόχος είναι να μειωθεί η διαφορά των 20(!) μονάδων με τη ΝΔ, προφανώς δεν θα συσπειρώσει, ούτε θα αποτελέσει δέλεαρ για τους νέους αναποφάσιστους.
Το αποτέλεσμα έδειξε ότι η Κουμουνδούρου δεν είχε σωστή γνώση για τις διαθέσεις της κοινωνίας. Μέχρι και το Σάββατο, η κυρίαρχη εκτίμηση στην Κουμουνδούρου ήταν ότι μάχεται στα ίσα με τη ΝΔ για την πρωτιά ή έστω μια διαφορά των 3-4 μονάδων. Αρμόδιες πηγές, μάλιστα, διαβεβαίωναν ότι η πρώτη θέση είχε κλειδώσει σε μεγάλες περιοχές της χώρας, όπως η Δυτική Ελλάδα, η Κρήτη, η Α' Θεσσαλονίκης και το μισό Λεκανοπέδιο.
Εν προκειμένω, η ήττα ήταν συντριπτική, ενώ σε τουλάχιστον δύο νομούς της Κρήτης πέρασε στην τρίτη θέση, μετά το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ.
Οι επερχόμενες, νέες εκλογές δύσκολα αφήνουν χώρο για αλλαγές στο κόμμα, σε επίπεδο ηγεσίας. Τόσο ο Αλέξης Τσίπρας όσο και κορυφαία στελέχη όπως ο Ευκλείδης Τσακαλώτος έδειξαν να ρίχνουν το βάρος στη νέα εκλογική μάχη και να αφήνουν τους «λογαριασμούς» για μετά. Προς το παρόν, θα συγκληθούν τα όργανα σήμερα, πιθανότατα με συνεδρίαση της Πολιτικής Γραμματείας σε διευρυμένη σύνθεση, για να δουν πώς θα πορευτούν το επόμενο προεκλογικό διάστημα. Για το «μετά», κάθε συζήτηση τώρα μοιάζει απαγορευτική.
Η πρώτη κριτική και αυτοκριτική
Αυτό δεν σημαίνει πως στέκονται όλοι σιωπηλά απέναντι στη χθεσινή συντριβή. Από τις πρώτες μετεκλογικές συζητήσεις αλλά και από επισημάνσεις που γίνονταν «σιωπηρά» τον τελευταίο μήνα, προκύπτουν ως αιτίες:
- Η ασαφής γραμμή για το διακύβευμα αυτών (των χθεσινών) εκλογών: η εμμονή στην αποκήρυξη της «κυβέρνησης των ηττημένων» προκάλεσε ερωτήματα για την αξία της απλής αναλογικής και για την εφικτή κυβερνητική πρόταση. Ανέδειξε, όπως λένε, λανθασμένα μία λέξη με αρνητικό πρόσημο («ηττημένων») ενώ θα μπορούσε το ίδιο νόημα να περάσει με το θετικό αφήγημα: κυβέρνηση νικητών των προοδευτικών δυνάμεων.
- Η επιμονή να απευθύνεται για συνεργασία σε ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, ΜέΡΑ25 και ΚΚΕ, που αρνούνταν εξίσου επίμονα οποιαδήποτε συνεργασία, έστειλε στους πολίτες το μήνυμα ότι αυτή η κυβερνητική λύση δεν έχει καμία τύχη. Οπότε, απέναντι στην επίσης επίμονη θέση του κ. Μητσοτάκη για «αυτοδυναμία και κυβέρνηση σταθερότητας», έδειξαν ότι προτίμησαν αυτή τη λύση.
- Καθοριστικός σταθμός αποδείχθηκε η καθυστερημένη απόρριψη της θέσης για «ψήφο ανοχής» από το κόμμα του κ. Βαρουφάκη. Σε συνδυασμό δε με την επαναφορά, από πλευράς του, του παράλληλου συστήματος πληρωμών («Δήμητρα»), η θολούρα έγινε… κομφούζιο.
- Τις τελευταίες δύο εβδομάδες υπήρχε σε στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ η άποψη ότι αυτή η εικόνα έδιωξε προοδευτικούς αναποφάσιστους, καθώς αδυνατούσαν να δουν βιώσιμο κυβερνητικό σχήμα χωρίς ρίσκα και νέες περιπέτειες. Ειδικά μετά το Πάσχα, το πολιτικό και επικοινωνιακό επιτελείο της Κουμουνδούρου έτρεχε πίσω από αληθινά γεγονότα ή fake ειδήσεις που ανεδείκνυε ο παντοδύναμος μηχανισμός του Μαξίμου. «Κάθε τέσσερις ημέρες άλλαζαν την ατζέντα και εμείς αναγκαζόμασταν σε άμυνα αντί να στρέφουμε τη συζήτηση στα προγράμματα και στα πραγματικά προβλήματα», έλεγαν τις τελευταίες ημέρες.
- Το «κερασάκι στην τούρτα» το έβαλε η άστοχη αναφορά του Γιώργου Κατρούγκαλου για τις ασφαλιστικές εισφορές των ελεύθερων επαγγελματιών, δύο ημέρες πριν από τη λήξη της προεκλογικής περιόδου. Ακόμα και μετά την αποκήρυξη της δήλωσής του από το κόμμα και την απόσυρσή του από την εκλογική μάχη, εστάλη το (καθοριστικό;) μήνυμα ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι συγκροτημένο κόμμα, αφού ο καθένας λέει ό,τι και όποτε θέλει, αδιαφορώντας για την κεντρική θέση του κόμματος και το πρόγραμμά του.
- Η σταθερή στόχευση στις υποκλοπές και στην τραγωδία των Τεμπών αποδείχθηκε ανεπαρκής, καθώς η «γαλάζια προπαγάνδα» απέδειξε ότι την αντιμετώπισε επιτυχώς: «Πάντα συνέβαιναν αυτά -υπάρχουν διαχρονικές ευθύνες». Με τον ΣΥΡΙΖΑ να μην πείθει ότι το «πάντα» πήρε άλλες διαστάσεις σε αυτή την τετραετία της ΝΔ.
Στα αίτια σαφώς περιλαμβάνονται πτυχές της αντιπολιτευτικής του τακτικής σ’ αυτά τα τέσσερα χρόνια. Όπως ότι υποτίμησε την επίπτωση που έχουν στον τρόπο σκέψης των πολιτών καταστάσεις όπως η πανδημία ή η ενεργειακή κρίση «ως αποτέλεσμα του πολέμου στην Ουκρανία». Τα (πολλές φορές σωστά) επιχειρήματα της αξιωματικής αντιπολίτευσης για την εκμετάλλευση της πανδημίας από την κυβέρνηση, ώστε να προωθήσει απευθείας αναθέσεις σε «ημετέρους» ή να αποδυναμώσει τη δημόσια υγεία, καθώς και για τη διαφορά ανάμεσα στη δικαιολογημένη ακρίβεια και στη συνειδητή αισχροκέρδεια, καλύφθηκαν από την υποτίμηση των πραγματικών διαστάσεων που πήραν αυτές οι καταστάσεις στο σκεπτικό των πολιτών.
«Το σημαντικό αυτή τη στιγμή είναι να δούμε τι μπορούμε να διορθώσουμε μέχρι τις νέες εκλογές», λένε όλοι.
Και εκεί θα ρίξουν το βάρος...