«Τίποτε δεν μπορεί να φέρει πίσω τα θύματα της μεγάλης καταστροφής, ούτε είναι παρηγοριά ότι τα τρένα μας θα είναι πιο ασφαλή από τον Οκτώβριο», τόνισε ο υπουργός Επικρατείας, αρμόδιος σε θέματα Μεταφορών, Γιώργος Γεραπετρίτης, ενημερώνοντας την Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής για το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη. Παράλληλα, εξέφρασε ξανά «τη μεγάλη μου λύπη, μια μεγάλη συγγνώμη και μια δέσμευση ότι θα εξαντλήσουμε κάθε μέσο ώστε αυτό να μην συμβεί ποτέ ξανά και να διαλευκανθεί απόλυτα η υπόθεση».
Ο κ. Γεραπετρίτης αναφέρθηκε σε «πλημμέλειες, λάθη και παραλείψεις» που συνέβησαν στο τραγικό συμβάν» και επεσήμανε ότι «το πεδίο αυτό δεν επιδέχεται πολιτικής αντιπαράθεσης σε ένα επίπεδο που θα οδηγούσε σε οξύνσεις, σε μη νηφάλια αντιμετώπιση. Θα ήταν προσβολή των νεκρών και προσωπικά θα αποφύγω τους πολιτικούς συμψηφισμούς».
Όπως είπε, «η διερεύνηση που έχει ξεκινήσει, θα φτάσει μέχρι τέλους, ήδη η Δικαιοσύνη έχει επιληφθεί με γοργούς ρυθμούς σε ανώτατο επίπεδο, όπως και η διοικητική επιτροπή Εμπειρογνωμόνων, που σε ένα μήνα θα πρέπει να υποβάλει πόρισμα για τα αίτια του δυστυχήματος».
Το δυστύχημα, τόνισε ο υπουργός Επικρατείας, «ήταν το αποτέλεσμα μιας αλληλουχίας λαθών. Μολονότι ήταν σε πλήρη λειτουργία η τηλεδιοίκηση στο συγκεκριμένο σημείο και υποχρέωση των σταθμαρχών να χαράσσουν αυτόματη πορεία πάνω στον πίνακα, εντούτοις δεν συνέβη… Κανένα ανθρώπινο λάθος δεν μπορεί να κρύψει τις όποιες ατέλειες και δεν μπορεί να αποτελέσει άλλοθι για τις όποιες πλημμέλειες, τις παραλείψεις και τα λάθη. Από την πρώτη στιγμή υπήρξε ανάληψη της ευθύνης, μια συγγνώμη δεν μπορεί να υποκαταστήσει την τραγική κατάληξη που είχαμε, όμως ήταν μια ελάχιστη υποχρέωση».
Παράλληλα, προχώρησε σε μια συνοπτική αναφορά για τη «σταδιακή αποψίλωση» των σιδηροδρόμων στο πέρασμα των ετών. Όσον αφορά το προσωπικό, σημείωσε, «δυστυχώς για μακρό διάστημα δεν έγιναν καθόλου προσλήψεις ή έγιναν απειροελάχιστες, με αποτέλεσμα συν τω χρόνω να παρατηρείται ανεπάρκεια. Η σημερινή κυβέρνηση προσπαθήσαμε να το αντιμετωπίσουμε. Μέσω κινητικότητας δεν υπήρξε μεγάλο ενδιαφέρον, ενώ μέσω της διαδικασίας παροχής υπηρεσιών υπήρξε μια πολύ καλή, άμεση στελέχωση, όχι πάντως επαρκής. Αλλά και σχετικά με τις μόνιμες προσλήψεις προγραμματίσαμε για το 2022 να προσληφθούν 117 άτομα και 107 για αυτό τον χρόνο… Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα που υφίσταται σε σχέση με τις κρίσιμες θέσεις, πρωτίστως τους σταθμάρχες, είναι μια εκπαίδευση εγκεκριμένη από τη Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων, είναι 6,5 μήνες, 7 ώρες κάθε μέρα».
Αναφορικά με την αναβάθμιση των υποδομών που έχει να κάνει με την ασφάλεια των σιδηροδρόμων, σημείωσε ότι «έχει μακρά ιστορία και όχι εύκολη. Η σύμβαση που αφορούσε την τεχνολογική αναβάθμιση υπεγράφη τον Σεπτέμβριο του 2014. Περιλαμβάνει μια συνολική αναβάθμιση όλων των σηματοδοτών και την τηλεδιοίκηση. Επίσης, θα πρέπει να υπάρχουν και ειδικά συστήματα που θα επιτρέπουν την αληλλεπίδραση της αμαξοστοιχίας με σταθμό και γραμμή (EDCS), ώστε να μπορεί να διαβάζει το τρένο τον κόκκινο σηματοδότη».
Σύστημα ασφαλείας
Ο υπουργός Επικρατείας προανήγγειλε ότι «το πρώτο μέρος, το βόρειο, του ηλεκτρονικού συστήματος θα έχει ολοκληρωθεί στο τέλος Ιουνίου και το νότιο μέρος, μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου. Άρα από τον Οκτώβριο θα έχουμε σοβαρότατη αναβάθμιση στα ηλεκτρονικά μέσα. Πολύ λίγες, μόλις τρεις χώρες της Ευρώπης έχουν ένα πλήρες δίκτυο. Δεν μπορεί κανείς να πει τι θα είχε συμβεί αν είχαμε πλήρως ανεπτυγμένο το σύστημα ασφάλειας, όμως θα είχαμε επιπλέον δικλίδες ασφαλείας, ώστε να μπορούσαμε ίσως να αποφύγουμε το δυστύχημα».
Η αρχική πρόβλεψη, ανέφερε ο υπουργός Επικρατείας, «ήταν να παραδοθεί εντός διετίας, το 2016. Προέκυψαν ζητήματα σε σχέση με την εφαρμογή της σύμβασης. Το 2016 είχε παραδοθεί περιορισμένο μέρος. "Παραδίδω" σημαίνει παραδίδω το έργο στον φορέα λειτουργικό, μετά από δοκιμή, έτοιμο προς χρήση. Όχι το να έχω κάνει την πρόβλεψη της εκταμίευσης του ποσού, όπως ακούω τελευταία. Ουδόλως σχετίζεται αυτή με τη λειτουργική παράδοση του έργου. Αυτό που ακούω ότι είχε παραδοθεί το 70% δεν ισχύει. Η πραγματικότητα είναι ότι το 2016 είχε παραδοθεί λιγότερο από το 33% του συνολικού έργου. Ο δημοσιονομικός έλεγχος διαπιστώνει ότι ένα μέρος από το 33% δεν ήταν πιστοποιημένο με βάση τις προδιαγραφές που όφειλε βάσει της σύμβασης. Από το 33%, το 15% έγινε από την αρχή, μετά το 2021. Και μάλιστα αδαπάνως για το ελληνικό δημόσιο, γιατί υπήρχε πλημμελής εκτέλεση της σύμβασης».
Άρα, συνέχισε ο κ. Γεραπετρίτης, «από το 2016 πρακτικά, λειτουργικά έχει παραδοθεί το 18%. Επειδή προϊόντος του χρόνου προέκυψαν διάφορα ζητήματα, καθυστέρησε στην πραγματικότητα να υπάρξει αναγκαία συμπληρωματική σύμβαση για να καλύψει τα κενά. Από τον Σεπτέμβριο του 2017 δεν υπάρχει καμία πράξη μέχρι το 2019. Το 2021 υπεγράφη συμπληρωματική σύμβαση, από τότε μέχρι σήμερα έχει εκτελεστεί πρόσθετο έργο 52%, με πρωτόκολλα παραλαβής, με αποτέλεσμα σήμερα να έχει παραδοθεί περίπου 70% του έργου».
Αυτά τα συστήματα, ανέφερε, «δεν τα είχαμε όταν θα έπρεπε και αυτό είναι τραγικό. Έγινε μεγάλη προσπάθεια ώστε να τρέξουν τα έργα, υπήρξαν γνωστές παθολογίες, με αποτέλεσμα το ανθρώπινο χέρι να έχει μεγαλύτερη σημασία από τα ηλεκτρονικά μέσα».
Ο υπουργός αναφέρθηκε στα προσωρινά μέτρα που ανακοίνωσε χθες και θα ισχύσουν μέχρι την κανονική λειτουργία του σιδηροδρόμου, την επανεκκίνηση του οποίου χαρακτήρισε «αναγκαία. Όσο δεν χρησιμοποιείται, η γραμμή φθείρεται, ενώ υπάρχει και ζήτημα εμπιστοσύνης του κοινού. Αποφασίσαμε να πάμε σε ένα αυστηρότατο πλαίσιο και να μεταφέρουμε την ιδέα ενός ασφαλούς σιδηροδρόμου στους πολίτες».
Την επόμενη εβδομάδα, όπως έκανε γνωστό, θα μεταβεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη διεκδίκηση επιπρόσθετων πόρων.
Δεν ήταν “τυφλό” το σημείο στη Λάρισα, υπήρχαν δικλείδες ασφαλείας
“Την κρίσιμη νύχτα του δυστυχήματος το κέντρο τηλεδιοίκησης της Λάρισας λειτουργούσε απολύτως”, τόνισε ο κ.Γεραπετρίτης στη δευτερολογία του, επιρρίπτοντας την ευθύνη εξολοκλήρου στον σταθμάρχη.
Όπως είπε: “Ο σταθμάρχης, αντί να κάνει αυτόματη χάραξη, επέλεξε χειροκίνητη δρομολόγηση, αλλά και πάλι είχε τη δυνατότητα να δει στον πίνακα τη λάθος γραμμή. Η αυτόματη χάραξη ήταν υποχρέωση από τη στιγμή που υπήρχε στη Λάρισα. Ασφαλιστικές δικλείδες υπήρχαν, δεν ήταν “τυφλό” το σημείο: είχαν προβλεφθεί δύο σταθμάρχες (το τι έγινε και βρέθηκε ένας διερευνάται), υπήρχε υποχρέωση αυτόματης χάραξης αλλά και πάλι ήταν υποχρέωση (του σταθμάρχη) να είναι στον πίνακα τηλεδιοίκησης και να δει ότι το τρένο πάει στην αντίθετη πλευρά.
Επίσης, δόθηκε εντολή για παράκαμψη του κόκκινου σηματοδότη”.
Χαρακτήρισε “ντροπή” τον ισχυρισμό ότι η τοποθέτηση του συγκεκριμένου σταθμάρχη ήταν ρουσφέτι (“προήλθε από την κινητικότητα”), ενώ για την τηλεδιοίκηση στη Λάρισα παραδέχθηκε ότι είχε καταστραφεί από την πυρκαγιά του 2019 και “ανακτήθηκε η πλήρης λειτουργία της τον Νοέμβριο του 2022”.
Αναφορικά με το τι παρέδωσε η προηγούμενη κυβέρνηση, επέμεινε στο επιχείρημα του 33%, λέγοντας ότι αυτό που μετράει στην παράδοση ενός έργου “είναι το πρωτόκολλο παραλαβής και όχι η εκταμίευση”.
Στο σημείο αυτό ο Νίκος Παππάς παρενέβη λέγοντας ότι καταθέτει στα πρακτικά έγγραφα και πρωτόκολλα παραλαβής.
Αναφορικά με την επίμαχη σύμβαση, απάντησε ότι προβλέπει επιστροφή από την Hellenic Train, 500 εκατ ευρώ στον ΟΣΕ και 20% των κερδών στο Δημόσιο. (“Άλλη σύμβαση διαβάζετε”, του αντέτεινε ο κ.Παππάς).
Ο κ.Γεραπετρίτης ρώτησε, σε επιθετικό τόνο, γιατί δεν ήρθε στη συνεδρίαση ο Χρήστος Σπίρτζης (ως αρμόδιος υπουργός επί ΣΥΡΙΖΑ) αλλά δεν απάντησε στις ερωτήσεις που ακούσθηκαν από τα έδρανα “πού βρίσκεται ο κ.Καραμανλής”.
Όσο για το ερώτημα που δέχθηκε “γιατί δεν ορκίσθηκε υπουργός Μεταφορών”, απάντησε: “Είμαι υπουργός Επικρατείας, αρμόδιος για θέματα Μεταφορών και Υποδομών”.
Παρέπεμψε δε, σε άρθρα του Συντάγματος που ορίζουν ότι “ο υπουργός Επικρατείας αναλαμβάνει αρμοδιότητες από τον πρωθυπουργό”, ενώ σημείωσε ότι και ο κ.Πιερρακάκης με αυτή τη διαδικασία είχε αρχικά την ευθύνη του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης.