«Η επόμενη δεκαετία θα είναι η δεκαετία των μεγάλων σιδηροδρομικών έργων. Εκεί η χώρα είχε μείνει πίσω. Είχαμε πάρα πολύ μεγάλες αστοχίες στον τρόπο με τον οποίο τα έργα αυτά σχεδιάστηκαν και δημοπρατήθηκαν. Έχουμε κάνει μια πολύ σοβαρή δουλειά να μαζέψουμε το σιδηροδρομικό έργο».
Είναι οι φράσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη κατά τη διάρκεια ομιλίας του για τον άξονα Ε65 στο εργοτάξιο έξω από τα Τρίκαλα το προηγούμενο Σάββατο. Λίγα 24ωρα πριν από την ανείπωτη τραγωδία των Τεμπών, με τους δεκάδες νεκρούς και τα πολλά αναπάντητα ερωτήματα για λάθη και παραλείψεις του προηγούμενου διαστήματος. Για ακόμη μια φορά η πολιτεία αποδείχθηκε κατώτερη των περιστάσεων και η κυβέρνηση καλείται να διαχειριστεί την αναπόφευκτη πίεση, τη «βουβή» οργή της κοινωνίας και τις συνέπειες αυτών των «πάρα πολύ μεγάλων αστοχιών» των περασμένων ετών, σύμφωνα με τα λόγια του πρωθυπουργού.
Όπως αναγνωρίζουν στο Μέγαρο Μαξίμου, σε αντίθεση με άλλα τμήματα του κράτους που έχουν εξελιχθεί και προχωρήσει μπροστά (π.χ. ψηφιοποίηση) δεν συμβαίνει το ίδιο με τον ΟΣΕ. Οι καταγγελίες που έρχονται στο φως της δημοσιότητας για κενά και ελλείψεις στα συστήματα σηματοδότησης και ασφαλείας των σιδηροδρόμων ήδη έχουν μπει στο πεδίο αντιπαράθεσης μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, η οποία, μετά το τριήμερο πένθος στη μνήμη των νεκρών, αναμένεται να λάβει εκρηκτικές διαστάσεις. Ουσιαστικά, το τραγικό συμβάν αλλάζει όλο το προεκλογικό σκηνικό, ενδεχομένως και τον χρόνο των εκλογών, με όλες τις πολιτικές δυνάμεις να αναπροσαρμόζουν ριζικά τη στρατηγική τους.
Στην κυβέρνηση αναμένουν άμεση κλιμάκωση της επίθεσης από τα κόμματα της αντιπολίτευσης, στην οποία, όπως σημειώνουν αρμόδιες πηγές, θα απαντήσουν «με την ταχεία αντιμετώπιση των προβλημάτων σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε στο παρελθόν, παράλληλα με τον καταλογισμό των ποινικών ευθυνών, όπου αποδεχθεί ότι υπάρχουν».
Οι πολιτικές ευθύνες, υποστηρίζουν οι ίδιες πηγές, λήφθηκαν από την πρώτη κιόλας μέρα, με την παραίτηση του υπουργού Υποδομών και Μεταφορών Κώστα Καραμανλή και την αποπομπή των διοικητών της ΕΡΓΟΣΕ και του ΟΣΕ, και πλέον επικεντρώνονται σε δύο επίπεδα: Αφενός στο ανθρώπινο λάθος, με την ομολογία του σταθμάρχη και τις αποκαλύψεις για τις ευθύνες του, και αφετέρου στις διαχρονικές παθογένειες υλοποίησης των σιδηροδρομικών έργων.
«Θέατρο και αλαζονεία»
Ο πρωθυπουργός έσπευσε σήμερα μέσω Facebook να ζητήσει συγνώμη: «Ως πρωθυπουργός, οφείλω σε όλους, αλλά πάνω απ' όλα στους συγγενείς των θυμάτων, μια μεγάλη ΣΥΓΓΝΩΜΗ. Τόσο προσωπική όσο και στο όνομα όλων όσων κυβέρνησαν τη χώρα εδώ και χρόνια. Γιατί, πράγματι, στην Ελλάδα του 2023, δεν γίνεται δυο τρένα να κινούνται αντίθετα στην ίδια γραμμή και να μην το έχει αντιληφθεί κανείς. Δεν μπορούμε, δεν θέλουμε και δεν πρέπει να κρυφτούμε πίσω από το ανθρώπινο σφάλμα. Αν το έργο της τηλεδιοίκησης είχε ολοκληρωθεί, αυτό το δυστύχημα θα ήταν πρακτικά αδύνατο να είχε συμβεί», έγραψε μεταξύ άλλων.
Το πρωθυπουργικό περιβάλλον εμφανίζεται έτοιμο να απαντήσει σε κάθε «πρόκληση» -όπως λένε- του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος, σύμφωνα με τον κυβερνητικό εκπρόσωπο, «φαρισαϊκά ισχυρίζεται ότι ο μόνος που φέρει ευθύνη για την κατάσταση των ελληνικών σιδηροδρόμων είναι η κυβέρνηση της ΝΔ και ότι εκείνοι παρέδωσαν έναν σιδηρόδρομο που λειτουργούσαν όλα τέλεια».
Όπως υπογραμμίζουν κυβερνητικές πηγές, «αν και δεν πρόκειται να μπούμε σε συμψηφισμούς, η σύγκριση με την αντιπολίτευση ας γίνει: θέατρο από τον ΣΥΡΙΖΑ τότε και αλαζονεία, ενώ τώρα παραιτήσεις την ίδια στιγμή, αλήθεια και αγώνας για την επίλυση των προβλημάτων. Εμείς δεν κρύψαμε πράγματα, δεν είπαμε ψέματα, παρείχαμε άμεση και πλήρη ενημέρωση για τα πάντα. Δεν στήσαμε θέατρο, έγιναν αμέσως οι επιχειρήσεις διάσωσης, έρευνας και ταυτοποίησης των θυμάτων. Είμαστε δίπλα στους συγγενείς και θα γίνουν αυτά που πρέπει και μετά από την τραγωδία».
Ειδικά για το πολυσυζητημένο σύστημα τηλεδιοίκησης και σήμανσης, όπως σημειώνουν στο Μέγαρο Μαξίμου, εγκαταστάθηκε στην πρώτη του μορφή το 2010, υπεγράφη η σχετική σύμβαση το 2014, στη συνέχεια προβλήματα και ελλείψεις οδήγησαν σε καθυστερήσεις και τελικά η υλοποίησή της ξεμπλόκαρε το 2021. Μέχρι τότε -συνεχίζουν- είχε προχωρήσει η υλοποίηση του 35% του έργου, σήμερα αυτό το ποσοστό έχει αυξηθεί στο 70% και έχει μείνει να γίνει το υπόλοιπο 30%, στο οποίο περιλαμβάνεται και το σημείο του τραγικού συμβάντος στα Τέμπη.
Παράλληλα με την έρευνα της Δικαιοσύνης, όμως, με το… αριστερό ξεκίνησε η δουλειά της -αμφισβητούμενης από την αντιπολίτευση- Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων που συνέστησε ο νέος υπουργός Υποδομών Γιώργος Γεραπετρίτης για «να μελετήσει άμεσα τα συστημικά αίτια που οδήγησαν στην τραγωδία, τις παθολογίες και τις διαχρονικές αδράνειες και όχι την απόδοση ευθυνών που είναι αντικείμενο της ήδη υφιστάμενης δικαστικής έρευνας». Συγκεκριμένα, το ένα από τα τρία μέλη της Επιτροπής, ο Θανάσης Ζηλιασκόπουλος, παραιτήθηκε πριν καν αυτή ξεκινήσει τις εργασίες της, λόγω των αντιδράσεων για το… παρελθόν του ως προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου της ΤΡΑΙΝΟΣΕ Α.Ε.
Οι κάλπες
Όσον αφορά τον χρόνο των εκλογών, οι όποιες αποφάσεις αναμένεται να ληφθούν από το τέλος της εβδομάδας και μετά. Ο αρχικός προγραμματισμός ήθελε τις κάλπες να στήνονται στις 9 Απριλίου, όμως η βαριά σκιά από το σιδηροδρομικό δυστύχημα ενδεχομένως να τις μεταθέσει σε μεταγενέστερη ημερομηνία. Σημαντικό ρόλο θα παίξουν και τα στοιχεία των δημοσκοπήσεων που θα αρχίσουν να «τρέχουν» με φόντο τα νέα δεδομένα, την ίδια στιγμή που ακόμα και εντός του Μεγάρου Μαξίμου οι απόψεις διίστανται. Χωρίς να έχει αποκλειστεί οριστικά το σενάριο της Κυριακής των Βαΐων, στο τραπέζι βρίσκονται τόσο το μεταπασχαλινό σενάριο της 23ης Απριλίου όσο και του Μαΐου (14 ή 21), με προοπτική οι δεύτερες εκλογές να γίνουν μετά τις πανελλήνιες εξετάσεις, στις 25 Ιουνίου ή στις 2 Ιουλίου. Στο τέλος της εβδομάδας θα συνεδριάσει και το αναβληθέν -λόγω της τραγωδίας- υπουργικό συμβούλιο, που θα δώσει το «πράσινο φως» στην εισήγηση του υπουργού Εργασίας για τον νέο κατώτατο μισθό.