Αν το νομοσχέδιο της κυβέρνησης ψηφιστεί, θα πάμε στις εκλογές χωρίς να έχει γίνει γνωστό για ποιους “λόγους εθνικής ασφάλειας” παρακολουθούσαν τον Νίκο Ανδρουλάκη, ο οποίος όμως θα ζητήσει την ψήφο των πολιτών και, το πιθανότερο, θα λάβει την (τρίτη) διερευνητική εντολή σχηματισμού κυβέρνησης.
Αυτό το “θέατρο του παραλόγου” αναδεικνύει η αξιωματική αντιπολίτευση, μετά την δημοσιοποίηση του νομοσχεδίου για τις παρακολουθήσεις.
Σύμφωνα με τον κυβερνητικό σχεδιασμό δε, το εν λόγω νομοσχέδιο θα μείνει σε δημόσια διαβούλευση μόνο για επτά ημέρες και στη συνέχεια θα πάρει το δρόμο προς τη Βουλή.
“Το σχέδιο νόμου του κ. Μητσοτάκη για τις παρακολουθήσεις αποτελεί νομοθετική ταφόπλακα στην προσπάθεια να έρθει η αλήθεια στο φως και επιβεβαιώνει με πανηγυρικό τρόπο την ενοχή του. Ο κ. Μητσοτάκης επιχειρεί την επισημοποίηση της ομερτά, και τη θεσμοθέτηση της επιχείρησης συγκάλυψης του σκανδάλου”, αναφέρει επισήμως ο ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία.
Όπως εξηγούν τα αρμόδια στελέχη του:
- Όσοι έχουν μπει σε παρακολούθηση από την την ΕΥΠ θα μπορούν να ζητήσουν ενημέρωση αφού περάσουν…τρία χρόνια, αλλά, και πάλι, το αίτημα τους πρέπει να γίνει δεκτό από την κυβέρνηση. Δηλαδή, από επιτροπή στην οποία θα μετέχουν ο διοικητής της ΕΥΠ, ο εισαγγελικός λειτουργός και ο επικεφαλής της ΑΔΑΕ.
- Ακόμα κι έτσι, ο νόμος (σ.σ. αν ψηφιστεί το νομοσχέδιο) δεν θα έχει αναδρομική ισχύ. Αυτό σημαίνει ότι ο κ. Ανδρουλάκης, ο δημοσιογράφος Θανάσης Κουκάκης και όσοι έχουν τεθεί σε παρακολούθηση από την ΕΥΠ μέχρι τώρα, δεν θα μάθουν ποτέ τον λόγο.
- Το υλικό παρακολούθησης θα καταστρέφεται έξι μήνες μετά τη λήξη της “νόμιμης επισύνδεσης” ή και νωρίτερα “εάν συντρέχει ειδικός λόγος προς τούτο”. (Με το ισχύον πλαίσιο η καταστροφή του υλικού γίνεται με την παρέλευση δύο ετών, ενώ για την περίπτωση του κ. Ανδρουλάκη, το υλικό σβήστηκε… κατά λάθος νωρίτερα, όπως είπε η Υπηρεσία στη Βουλή).
Τι σημαίνει “προμήθεια λογισμικών”;
Ένα άλλο άρθρο προκαλεί ερωτηματικά και απαιτεί εξηγήσεις από την κυβέρνηση: αυτό που ορίζει ότι “με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται εντός τριών (3) μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος, μετά από πρόταση των Υπουργών Προστασίας του Πολίτη, Εθνικής Άμυνας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, ρυθμίζονται οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες είναι επιτρεπτή η σύναψη συμβάσεων εκ μέρους κρατικών δομών για την προμήθεια λογισμικών ή συσκευών παρακολούθησης του άρθρου 370ΣΤ του Ποινικού Κώδικα για την εκπλήρωση των σκοπών τους”.
Στο νομοσχέδιο δεν διευκρινίζεται ότι εξαιρούνται τα παράνομα λογισμικά (όπως το Predator) παρά την πρόσφατη διαβεβαίωση του πρωθυπουργού ότι “θα απαγορευτούν”.
Σύμφωνα με πηγές της αξιωματικής αντιπολίτευσης, οι βασικές διατάξεις που αφορούν τις παρακολουθήσεις και τα (μη) δικαιώματα των “θυμάτων” έρχονται σε αντίθεση με την ευρωπαϊκή σύμβαση για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Δεν αποκλείεται, συνεπώς, παρέμβαση στα ευρωπαϊκά όργανα.
Ν. Ανδρουλάκης: Το 2024 θα ενημερωθώ;
Από την πλευρά του ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής δεν εκδόθηκε ανακοίνωση. Μία γεύση όμως έδωσε ο κ.Ανδρουλάκης, μιλώντας χθες το βράδυ στο ΜEGA, καθώς, αν και χαρακτήρισε “ωραίο αυτό που κατέθεσε η κυβέρνηση”, κάλεσε τον πρωθυπουργό να αλλάξει τα επίμαχα σημεία του.
“Καλώ τον πρωθυπουργό, για να φύγουν οι σκιές προεκλογικά, να υπάρξει αναδρομική ισχύ και να μάθουμε τις επισυνδέσεις της ΕΥΠ, που αφορούν πολιτικά πρόσωπα κι εμένα προσωπικά. Είναι ευθύνη του Πρωθυπουργού. Ωραίο αυτό που κατέθεσε, να μην υπάρχει όμως προϋπόθεση για παρέλευση τριετίας προκειμένου να μάθουμε όλοι τι έχει συμβεί”, είπε.
Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ πρόσθεσε ότι τόσο στη δική του περίπτωση όσο και στην υπόθεση παρακολούθησης του δημοσιογράφου Θανάση Κουκάκη, το Predator συγχρονίστηκε με τις επισυνδέσεις της ΕΥΠ. Και πρόσθεσε: “Με νομοθετική παρέμβαση να επιτραπεί στην ΑΔΑΕ να ενημερώσει και για προηγούμενα χρόνια. Όχι μόνο για το μέλλον και τρία χρόνια μετά. Δηλαδή να ξυπνήσουμε το 2024 και να μάθουμε ότι παρακολουθούσαν καμιά δεκαριά βουλευτές; Τώρα θα μάθουμε, προεκλογικά. Ο κ. Μητσοτάκης θα πάει σε εκλογές με φως και όχι με σκοτάδι για να ξέρει ο ελληνικός λαός ποιοι από το περιβάλλον του έπαιξαν παιχνίδια. Ποιοι είναι παρακολουθούμενοι και για ποιους λόγους. Καθαρό τοπίο. Όποιος φοβάται την αλήθεια, κρύβεται”.
“Γκάφα” και διόρθωση από τη Θ. Φωτίου
Στο περιθώριο όλων αυτών, η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Θεανώ Φωτίου έπεσε χθες σε… γκάφα, καθώς συνέδεσε τις αποκαλύψεις για τις υποκλοπές με το Ταμείο Ανάκαμψης και τη δυσαρέσκεια επιχειρηματιών για τον τρόπο αξιοποίησης των κονδυλίων του.
«Όλο το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας πάτε να το διασπαθίσετε σε ημέτερους. Γι' αυτό το Ταμείο γίνονται όσα βλέπουμε αυτές τις ημέρες με τους επιχειρηματίες, οι οποίοι μπορεί να μην είναι ευχαριστημένοι ακριβώς στο πώς μοιράζετε το χρήμα και σήμερα αποκαλύπτουν τα σκάνδαλα, ένα παρά ένα, στις υποκλοπές. Διότι ακριβώς είσαστε οι άνθρωποι που το θέμα των υποκλοπών συνδέεται ευθέως με το πού πάνε τα 72 δισ. του Ταμείου Ανάκαμψης Ανθεκτικότητας και του ΕΣΠΑ. Αυτή είναι η ιστορία των ημερών”, είπε, μιλώντας στη Βουλή.
Τα λεγόμενά της τα αξιοποίησε δεόντως ο υπουργός Ανάπτυξης Άδωνις Γεωργιάδης, λέγοντας ότι με αυτά που είπε η βουλευτής “επιβεβαίωσε τη χθεσινή ομιλία του Κυριάκου Μητσοτάκη”.
Η κ.Φωτίου επανήλθε με γραπτή διευκρίνιση καθώς, κατά τις πληροφορίες, δέχθηκε τη σχετική σύσταση από το κόμμα της. “Ανεξαρτήτως τι κατάλαβε από τα λεγόμενα μου σήμερα σε Επιτροπή της Βουλής και τι προβάλλει ο κ. Γεωργιάδης, η αλήθεια είναι η εξής: Το σκάνδαλο των υποκλοπών είναι υπαρκτό. Αποτελεί πληγή για τη χώρα μας και τη Δημοκρατία και φέρει την υπογραφή του Κυριάκου Μητσοτάκη”, σημείωσε.
Και εξήγησε: “Το καθεστώς Μητσοτάκη διασπαθίζει αδιαφανώς το δημόσιο χρήμα από το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης σε ημέτερους. Όλοι καταλαβαίνουμε ότι οι παρακολουθήσεις σχετίζονται και με τη ροή του χρήματος. Καμία διαστρέβλωση δε θα τους σώσει από το να λογοδοτήσουν στους Έλληνες πολίτες”.
Η απάντηση Οικονόμου
Στα όσα καταγγέλλει ο ΣΥΡΙΖΑ απαντά με ανακοίνωσή του ο κυβερνητικός εκπρόσωπος.
Οπως αναφέρει ο κ. Γιάννης Οικονόμου, «ο ΣΥΡΙΖΑ, όσο κυβέρνησε, αδιαφόρησε πλήρως για τη ρύθμιση του εξαιρετικά ευαίσθητου -για την εθνική ασφάλεια και τη Δημοκρατία- πεδίου των κρατικών υπηρεσιών πληροφοριών και τα λογισμικά παρακολούθησης. Το γεγονός ότι αυτά είχαν εντοπιστεί να λειτουργούν στη χώρα από το 2016 καθιστά την αδράνεια του ύποπτη αδιαφορία. Η Κυβέρνηση, από την πρώτη στιγμή που έγιναν αντιληπτές και γνωστές αρρυθμίες στο σύστημα, ανέλαβε πολιτικές πρωτοβουλίες για την επίλυση των προβλημάτων, απέδωσε με γενναιότητα πολιτικές ευθύνες, συνέδραμε την ελληνική Δικαιοσύνη μέσω των δημοσίων Αρχών. Παράλληλα, ετοίμασε νομοθετικές πρωτοβουλίες που έρχονται να απαντήσουν στα προβλήματα με τρόπο πειστικό και οριστικό. Είναι προφανές, από την ανακοίνωσή του, ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, είτε δεν κατανοεί, είτε -όπως το συνηθίζει- σκοπίμως διαστρεβλώνει αυτό που διαβάζει.
Επισημαίνουμε λοιπόν, σημείο προς σημείο, σε όσα αναφέρει:
- Ως προς την παρατήρηση περί αναδρομικής εφαρμογής: κανένας πολίτης, ο οποίος έχει βρεθεί σε καθεστώς άρσης απορρήτου, δεν εξαιρείται από τη δυνατότητα να ενημερωθεί, ακόμα κι αν η παρακολούθηση, έγινε στο παρελθόν. Το χρονικό όριο των τριών ετών που τίθεται συνδέεται με την ανάγκη να υπάρχει μία αντικειμενική χρονική απόσταση πριν από την ενημέρωση, ώστε να μην υπάρχει οποιοδήποτε επικινδυνότητα για την εθνική ασφάλεια. Χρονικά όρια τίθενται εξάλλου και σε σχετικές νομοθεσίες ευρωπαϊκών κρατών.
- Ως προς το τριμελές όργανο που αποφασίζει: πλην του Διοικητή, δεν πρόκειται για τα ίδια πρόσωπα που κρίνουν εάν υφίσταται διακύβευση εθνικής ασφάλειας. Στο τριμελές όργανο συμμετέχουν ο πρόεδρος της Αρχής Διασφάλισης Απορρήτου Επικοινωνιών, που εξαρχής δεν συμμετείχε στην διαδικασία, και ο εισαγγελικός λειτουργός που υπηρετεί στον οικείο φορέα, ο οποίος, λόγω παρέλευσης του χρόνου θητείας του, θα είναι διαφορετικός από εκείνον που εξέδωσε τη διάταξη. Η επιφύλαξη της μη διακύβευσης του σκοπού υπήρχε εξάλλου αυτούσια και στο πλαίσιο που ίσχυε επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ.
- Ως προς την απόφαση για το ποιο κακόβουλο λογισμικό θεωρείται παράνομο: καλό θα είναι να γνωρίζει ο ΣΥΡΙΖΑ, ότι μία ποινική διάταξη οφείλει να είναι απολύτως ορισμένη, διαφορετικά έχει κίνδυνο να κριθεί αντισυνταγματική λόγω αοριστίας. Συνεπώς, η ύπαρξη καταλόγου είναι αναγκαία συμπλήρωση της ποινικής διάταξης. Επειδή δε η ΕΥΠ είναι ο εθνικός φορέας κυβερνοασφάλειας, είναι σε θέση να γνωρίζει ανά πάσα στιγμή τα κακόβουλα λογισμικά που κυκλοφορούν. Υπό διαφορετική εκδοχή, η διάταξη θα ήταν ανεφάρμοστη και νομικά προβληματική.
- Ως προς την διαγραφή υλικού παρακολουθήσεων: καλό θα ήταν η Αντιπολίτευση να ανατρέξει στη σχετική νομοθεσία, όπως ισχύει επί δεκαετίες. Ο νόμος δεν προέβλεπε χρονικό όριο για την καταστροφή του υλικού της παρακολούθησης, με αποτέλεσμα η καταστροφή να καθίσταται δυνατή από την πρώτη μέρα της λήξη της άρσης. Για πρώτη φορά τυποποιείται η διαδικασία και τίθενται αυστηρά και εύλογα όρια. Εξάλλου, το περιεχόμενο της παρακολούθησης θα πρέπει να καταστρέφεται σε σχετικά εύλογο χρόνο για λόγους προστασίας προσωπικών δεδομένων, στο μέτρο που δεν ανέκυψε ζήτημα εθνικής ασφάλειας. Και καλό είναι να μην συγχέεται το υλικό παρακολούθησης, που καταστρέφεται στους έξι μήνες, με τον φάκελο τεκμηρίωσης της άρσης του απορρήτου, που καταστρέφεται ύστερα από δεκαετία, για το οποίο επίσης δεν υπήρχε προθεσμία στην προηγούμενη νομοθεσία.
Η πολιτική, όπως την αντιλαμβανόμαστε εμείς, είναι επίλυση προβλημάτων, με πράξεις, απόλυτο σεβασμό στους θεσμούς και μετρήσιμα αποτελέσματα. Όχι ακατάσχετη θεωρητικολογία, όχι κραυγές, όχι ψέματα, όχι συκοφαντίες. Και αυτή είναι η τεκτονική ρωγμή που χωρίζει τη Νέα Δημοκρατία από τον ΣΥΡΙΖΑ», καταλήγει.
Κατρούγκαλος: Θα πέσει στο κενό η προσπάθεια συγκάλυψης
Ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και Α’ Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Θεσμών Γιωργος Κατρουγκαλος σχολίασε ως εξής τις πρόσφατες δηλώσεις του κυβερνητικού εκπροσώπου περί, δήθεν, διαστρέβλωσης από το ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ του νομοσχεδίου για τις υποκλοπές.
Οι υπό κρίση δηλώσεις αποτελούν οι ίδιες μνημείο συσκότισης και διαστρέβλωσης της αλήθειας και εντάσσονται στην γενικότερη προσπάθεια συγκάλυψης του σκανδάλου.
Ειδικότερα:
1. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ κατήγγειλε από την πρώτη στιγμή την τροπολογία Πικραμμένου που απαγόρευε στην αρμόδια από το Σύνταγμα αρχή, την ΑΔΑΕ, να ενημερώνει όσους παρακολουθούνταν όταν δεν συνέτρεχε αντίθετος λόγος εθνικής ασφάλειας, και που είχε τον προφανή σκοπό να συγκαλύψει και μάλιστα αναδρομικά, επισυνδέσεις της ΕΥΠ για τις οποίες δεν υπήρχε λόγος εθνικού συμφέροντος. Η ρύθμιση αυτή, όπως ο ίδιος ο Πρόεδρος της ΑΔΑΕ αλλά και η πρόσφατη έκθεση της Αρχής επεσήμαναν, είναι αντίθετη στο Σύνταγμα και στην ΕΣΔΑ. Για το λόγο αυτό, το κόμμα μας έχει καταθέσει έγκαιρα τροπολογία για την κατάργηση της. Με το νομοσχέδιο δεν καταργείται αυτή η αντίθετη στον ευρωπαϊκό νομικό πολιτισμό διάταξη, αλλά ουσιαστικά θεσμοποιείται η Ομερτά που η κυβέρνηση θέλει να επιβάλλει ως προς τις πρόσφατες παρακολουθήσεις, εφόσον, μέχρι τις εκλογές, δεν θα ξέρουμε ποιος ήταν ο λόγος εθνικής ασφάλειας για τον οποίον παρακολουθούνταν όχι μόνο ο κ. Ανδρουλάκης ή ο κ. Κουκάκης, αλλά και όσα άλλα θύματα παρακολουθήσεων του Predator ενδεχομένως βρίσκονταν και σε παράλληλη επισύνδεση από την ΕΥΠ. Άρα η κυβέρνηση αφήνει σκόπιμα να συντηρείται το τοξικό κλίμα που η ίδια καταγγέλλει, μην επιτρέποντας να δοθούν απαντήσεις στα κρίσιμα ερωτήματα: Για ποιο λόγο εθνικής ασφάλειας παρακολουθούνταν ο κ. Ανδρουλάκης και ο κ. Κουκάκης; Υπάρχουν επισυνδέσεις πολιτικών ή άλλων προσώπων από την ΕΥΠ, παράλληλα με τις παρακολουθήσεις του PREDATOR, όπως αποδεδειγμένα συνέβη στις δύο πιο πάνω περιπτώσεις;
2. Το νομοσχέδιο με βάναυσα αντισυνταγματικό τρόπο επιχειρεί να παραγκωνίσει πλήρως την ΑΔΑΕ, η οποία είναι κατά το Σύνταγμα η αρμόδια αρχή για την προστασία του απορρήτου. Η απόφαση για την ανακοίνωση της παρακολούθησης στον παρακολουθούμενο δεν ανατίθεται πια σε αυτήν, όπως ίσχυε μέχρι την αντισυνταγματική και αντίθετη στην ΕΣΔΑ τροπολογία Πικραμμένου, αλλά σε τριμελές όργανο, όπου την πλειοψηφία θα έχουν ο διοικητής και η εισαγγελέας της ΕΥΠ. Η ΑΔΑΕ δεν συμμετέχει με κανένα τρόπο στον προσδιορισμό του καταλόγου των παράνομων λογισμικών, που αποφασίζεται με ανέλεγκτη κρίση του Διοικητή
της ΕΥΠ. Ο τελευταίος αποφασίζει μόνος του και για άλλα σημαντικά θέματα, όπως η καταστροφή του υλικού παρακολούθησης και πριν από το -ήδη πολύ σύντομο- εξάμηνο που καθιερώνει ο νόμος χωρίς άδεια ούτε ενημέρωση της ΑΔΑΕ.
3. Τέλος, το νομοσχέδιο περιλαμβάνει έναν ορισμό της εθνικής ασφάλειας που είναι προβληματικά ευρύς, ενώ δεν καλύπτει το βασικό κενό που έχει επισημάνει ο Πρόεδρος της ΑΔΑΕ στην Επιτροπή Θεσμών: να υπάρχει συνοπτική αιτιολογία για τον ακριβή λόγο εθνικής ασφάλειας για τον οποίο διατάσσεται η παρακολούθηση, ώστε να μπορεί να ασκήσει έλεγχο η Ανεξάρτητη Αρχή. Και αυτή η προσπάθεια συγκάλυψης του σκανδάλου και των προσωπικών ευθυνών του Πρωθυπουργού θα πέσει στο κενό».