Μια σκοτεινή πραγματικότητα φουντώνει στην Ελλάδα, γράφει σε άρθρο γνώμης στους New York Times με τίτλο «Η σήψη στην καρδιά της Ελλάδας είναι πια φανερή σε όλους» (The Rot at the Heart of Greece Is Now Clear for Everyone to See) ο Alexander Clapp, δημοσιογράφος που ζει στην Αθήνα. Η διαφθορά και οι συγκρούσεις συμφερόντων που δεσμεύτηκε να ξεριζώσει ο κ. Μητσοτάκης, συμπληρώνει, ζουν και βασιλεύουν, ίσως περισσότερο από ποτέ.
Αν και υπενθυμίζει ότι ήδη από το 2018 ο σημερινός πρωθυπουργός, «μιλώντας σε κοινό βιομηχάνων και επιχειρηματιών», είχε δηλώσει τη δέσμευσή του σε μια «διακυβέρνηση αρίστων», με στόχο την πάταξη μόνιμων παθογενειών όπως η διαφθορά, εντούτοις το κράτος δεν έχει ανασυγκροτηθεί, απλά έχει υποστεί ένα λίφτινγκ βιτρίνας από μάνατζερ.
Βέβαια αναγνωρίζει ότι τρία χρόνια μετά πολλοί ξένοι έχουν πειστεί για την επιτυχία των μεταρρυθμίσεών του. Η Microsoft, η Pfizer και η JP Morgan έχουν ανοίξει γραφεία στη χώρα, προγράμματα βίζας προσελκύουν την εγκατάσταση χιλιάδων ψηφιακών νομάδων στην Αθήνα, ενώ μια αδιάκοπη τουριστική ώθηση φέρνει Αμερικανούς στο Αιγαίο σε αριθμούς ρεκόρ φέτος. Η ευρωπαϊκή εποπτεία στην ελληνική οικονομία πλησιάζει στο τέλος της και μετά από μια δύσκολη δεκαετία η χώρα φαίνεται πως έχει μεταμορφωθεί.
Ωστόσο, προσθέτει, τις τελευταίες εβδομάδες το σκάνδαλο υποκλοπών «Greece's Watergate» αποκάλυψε με τρόπο εντυπωσιακό τη σήψη κάτω από το χαλί. Και το σχέδιο «Ελλάδα 2.0» που υποσχέθηκε ο κ. Μητσοτάκης αποδεικνύεται μια απ' τα ίδια.
Το σκάνδαλο ξεκίνησε με τον Θανάση Κουκάκη, δημοσιογράφο που ερευνούσε ισχυρά πρόσωπα του τραπεζικού τομέα. Τον Ιούνιο του 2020 οι ελληνικές υπηρεσίες πληροφοριών έθεσαν υπό παρακολούθηση τα τηλέφωνά του, για «λόγους εθνική ασφάλειας». Δύο μήνες αργότερα, ο κ. Κουκάκης πληροφορήθηκε τις υποκλοπές, απευθύνθηκε στις αρχές και η παρακολούθηση σταμάτησε.
Τον περυσινό Ιούλιο, όμως, έλαβε ένα μήνυμα από άγνωστο αριθμό που παρέπεμπε σε έναν σύνδεσμο, ο οποίος μόλυνε το κινητό του με το κακόβουλο λογισμικό υποκλοπών Predator, που μετέφερε τα δεδομένα του σε μια μυστηριώδη κυπριακή εταιρεία με έδρα την Αθήνα, την Intellexa.
Και δεν ήταν ο μόνος Έλληνας που έλαβε τέτοιο μήνυμα. Τον περασμένο Σεπτέμβριο, ο Νίκος Ανδρουλάκης, ευρωβουλευτής και στη συνέχεια κεντρικός υποψήφιος του ιστορικού κεντροαριστερού κόμματος, παραδοσιακού αντιπάλου του κόμματος του κ. Μητσοτάκη, μπορεί να μην έκανε κλικ στον ίδιο ύποπτο σύνδεσμο, ωστόσο για λόγους που δεν έχει ακόμη εξηγήσει επαρκώς η κυβέρνηση τέθηκε υπό «νόμιμη παρακολούθηση» από τις ελληνικές υπηρεσίες πληροφοριών, συνεχίζει το άρθρο.
Εδώ και δεκαετίες το ελληνικό κράτος κλονίζεται συχνά από σκάνδαλα υποκλοπών. Όμως, γράφει ο Clapp, οι επιτηρήσεις επί Μητσοτάκη έχουν επεκταθεί αποκτώντας γραφειοκρατική κάλυψη που εμποδίζει την απόδοση ευθυνών. Μια από τις πρώτες του ενέργειες ήταν να θέσει την υπηρεσία πληροφοριών υπό τον άμεσο έλεγχό του και στη συνέχεια να εγκαταστήσει —τροποποιώντας τον κανονισμό— ως διευθυντή της ένα πρώην στέλεχος μιας παγκόσμιας εταιρείας ασφαλείας. Έκτοτε, οι κοριοί σε τηλέφωνα Ελλήνων αυξάνονται σταθερά. Πέρυσι έμπαιναν σε κρατική παρακολούθηση 42 συσκευές τη μέρα κατά μέσο όρο, ξεπερνώντας τις 15.000 ανά πάσα στιγμή.
Ο αριθμός είναι πολύ μεγάλος. Ωστόσο, αυτή η μορφή παρακολουθήσεων ήταν —θεωρητικά— νόμιμη. Η χρήση του Predator, όμως, που έχει καταδικαστεί ρητά από την Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι κάτι εντελώς διαφορετικό. Μήπως οι ελληνικές υπηρεσίες πληροφοριών, που ήδη παρακολουθούν αρκετούς, έχει αναθέσει υποκλοπές μεγαλύτερου βάθους σε μια σκιώδη ιδιωτική εταιρεία; Είναι δυνατόν να βρίσκεται πίσω από το χακάρισμα η κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη;
Δεν το γνωρίζει κανείς αυτό, αλλά κάποιες ενδείξεις βοούν. Την τέταρτη μέρα του στην εξουσία, ο κ. Μητσοτάκης διόρισε γενικό γραμματέα του γραφείου του τον Γρηγόρη Δημητριάδη —ανιψιό του και επικεφαλής της προεκλογικής του εκστρατείας. Η θέση είναι κρίσιμη, καθώς αποτελεί τον σύνδεσμο μεταξύ του πρωθυπουργού και των υπηρεσιών εθνικής ασφάλειας. Τους τελευταίους μήνες Έλληνες δημοσιογράφοι προχώρησαν σε σειρά αποκαλύψεων για τον κ. Δημητριάδη.
Δεν έχει αποδειχτεί αν και κατά πόσο γνώριζε ο κ. Μητσοτάκης την ανάπτυξη του λογισμικού Predator στην Ελλάδα. Δεν έχει ακόμη ασχοληθεί άμεσα με το θέμα, δηλώνοντας ότι το εν λόγω σκάνδαλο ίσως είναι έργο «σκοτεινών δυνάμεων εκτός Ελλάδας».
Τα ερωτήματα είναι πολλά, συνεχίζει ο αρθρογράφος. Δεν έχει γίνει έρευνα ακόμη στο γραφείο της Intellexa στην Αθήνα, για παράδειγμα, το οποίο πιθανώς συνεχίζει να λειτουργεί. Γιατί; Στις αρχές Αυγούστου παραιτήθηκε τόσο ο επικεφαλής της υπηρεσίας πληροφοριών, που διόρισε ο κ. Μητσοτάκης, όσο και ο γενικός γραμματέας του πρωθυπουργικού γραφείου. Οι παραιτήσεις, έσπευσε να διευκρινίσει η κυβέρνηση, δεν είχαν σχέση με την παγίδευση τηλεφώνων μέσω του ων Predator. Ο ένας είχε εμπλακεί σε «λανθασμένες ενέργειες», ο άλλος ήταν θύμα ενός «τοξικού κλίματος». Ποιες ήταν αυτές οι ενέργειες και γιατί το κλίμα έγινε τοξικό, δεν έχει διευκρινιστεί.
Το πρόβλημα δεν είναι απαραίτητα ότι η διαφθορά υπό τον κ. Μητσοτάκη οξύνθηκε, σε σύγκριση με προηγούμενες ελληνικές κυβερνήσεις — ή και πολλές ευρωπαϊκές (ηγέτες της αντιπολίτευσης και δημοσιογράφοι έχουν γίνει στόχος λογισμικών κατασκοπείας σε Γαλλία, Ισπανία, Ουγγαρία και Πολωνία). Το πρόβλημα είναι μάλλον η κραυγαλέα αντίφαση μεταξύ μιας χώρας που επιμένει να προβάλλει στο εξωτερικό ο κ. Μητσοτάκης — ένα φιλελεύθερο και δημοκρατικό κράτος δικαίου που αξίζει να ανταμειφθεί με επενδύσεις και δολάρια τουριστών — και αυτής που πραγματικά κυβερνά.
Τον Μάιο, ενώ το σκάνδαλο κατασκοπείας είχε ήδη μπει στις ράγες, ο κ. Μητσοτάκης βρέθηκε στην Ουάσιγκτον και εκφώνησε μια ομιλία στο Κογκρέσο σχετικά με τη σημασία της διατήρησης των δημοκρατικών αξιών και της καταπολέμησης του αυταρχισμού. Για 40 λεπτά εξέθετε την αναγκαιότητα της κοινωνικής εμπιστοσύνης και των ισχυρών θεσμών. «Οι αρχαίοι Έλληνες», είπε ανάμεσα σε χειροκροτήματα, «ως τις χειρότερες απειλές για τη δημοκρατία θεωρούσαν την αλαζονεία, τις ακρότητες, την υπερβολή».
Το ερώτημα για τον κ. Μητσοτάκη είναι: Γιατί ο ίδιος δεν το ασπάζεται αυτό;
Πολιτική κόντρα ΝΔ-ΣΥΡΙΖΑ ξέσπασε εξ... Αμερικής
Όπως ήταν αναμενόμενο, άμεση ήταν η αντιπαράθεση των δύο μεγάλων κομμάτων μετά το δημοσίευμα των New York Times, καθώς ο Αλέξης Τσίπρας έγραψε στο Twitter: «Η σήψη του επιτελικού παρακράτους και των παράνομων παρακολουθήσεων γίνονται πρωτοσέλιδο στα διεθνή ΜΜΕ. Όσο ο κ. Μητσοτάκης παραμένει, τόσο θα διασύρει τη χώρα διεθνώς».
Και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ Γιάννης Οικονόμου απάντησε: «Κύριε Τσίπρα, μην εκτίθεστε. Η άποψη ενός guest αρθρογράφου δεν απηχεί την άποψη μιας εφημερίδας. Ξέρουμε ότι προκειμένου να πλήξετε την κυβέρνηση, εσείς και οι φίλοι σας αδιαφορείτε για τη χώρα. Κατά σύμπτωση, ο δημοσιογράφος που κάνετε σήμερα "σημαία" είναι ο ίδιος που τον Μάρτιο του 2020 κατήγγελλε διεθνώς την Ελλάδα επειδή υπερασπιζόταν τα σύνορά της».