«Τα πράγματα είναι εξαιρετικά άσχημα, αλλά μπορούν να γίνουν πολύ χειρότερα, αν συνεχίσουμε στον ίδιο αδιέξοδο δρόμο». Με αυτή τη φράση, από το βήμα της ετήσιας Γενικής Συνέλευσης του ΣΕΒ, ο Αλέξης Τσίπρας ανέδειξε την ανάγκη της πολιτικής αλλαγής, καταλογίζοντας στην κυβέρνηση είτε αδράνεια είτε λάθος στρατηγική.
Απευθυνόμενος στα μέλη του ΣΕΒ είπε «Γνωριζόμαστε καλά, όπως γνωρίζουμε καλά και τις διαφωνίες μας», υπενθυμίζοντας ότι επί 4,5 χρόνια «ως πρωθυπουργός είχα τη θεσμική υποχρέωση να συνεργάζομαι μαζί σας και εσείς, επί 4,5 χρόνια, επικεντρώνατε την κριτική σας προς την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ στη φορολογία και στην παρέμβαση του κράτους στην αγορά».
Πρόσθεσε μάλιστα: «Ήταν ορισμένες φορές τόσο έντονη η κριτική σας, που σας έκανε να παραβλέπετε σημαντικές επιτυχίες, καθόλου δεδομένες για την πορεία της ελληνικής οικονομίας. Όπως η έξοδος από την οκταετή επιτροπεία, η ρύθμιση του χρέους, η επιστροφή στις διεθνείς αγορές χρήματος, η επαναφορά της οικονομίας σε σταθερή αναπτυξιακή τροχιά, το απόθεμα έκτακτης ανάγκης των 37 δισ. ως κάλυψη και ανάχωμα για πιθανούς μελλοντικούς κινδύνους».
Με βάση αυτό τον πρόλογο, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης παρουσίασε τον κορμό της κριτικής στην κυβέρνηση Μητσοτάκη, τόσο στα ζητήματα της οικονομίας/κράτους όσο και στην εξωτερική πολιτική, με αιχμή την εμπλοκή της χώρας στον πόλεμο στην Ουκρανία με την αποστολή βαρέως πολεμικού υλικού.
Τα βασικά σημεία της παρέμβασής του:
- Πριν από τρία χρόνια, κάποιοι μιλούσαν για το λεγόμενο «Μητσοτάκης effect». Έλεγαν δηλαδή ότι η ανάδειξη μιας νέας κυβέρνησης που ασπάζεται νεοφιλελεύθερες οικονομικές πολιτικές, ήταν αυτή που άμα τη εμφανίσει της, ξαφνικά άλλαξε όλη την εικόνα της ελληνικής οικονομίας.
Και αναρωτιέμαι, αν ισχύει αυτός ο ισχυρισμός, τίνος το effect είναι αυτό που τροφοδοτεί σήμερα όλες τις αρνητικές πρωτιές στον πληθωρισμό και στην ενεργειακή κρίση, το ράλι στα spreads που χθες ανέβηκαν κατά 300 μονάδες βάσης;
Τρία χρόνια μετά και με οδυνηρό για τη χώρα τρόπο αποδεικνύεται ότι οι συνταγές που μας οδήγησαν στη χρεοκοπία το 2009 δεν είναι ικανές να δώσουν ώθηση προοπτικής και ευημερίας στη μεταμνημονιακή αλλά εύθραυστη ελληνική οικονομία του 2022.
- Θα μου πείτε, η κυβέρνηση Μητσοτάκη ευθύνεται για την ενεργειακή κρίση;
Όχι, αλλά η κυβέρνηση Μητσοτάκη είναι αυτή που με τις στρατηγικές της επιλογές, τη διόγκωσε. Όπως ακριβώς και στην πανδημία, ακόμα ένα παγκόσμιο πρόβλημα κατέληξε να έχει πολύ μεγαλύτερες συνέπειες στην Ελλάδα απ’ ό,τι στο σύνολο των ευρωπαϊκών χωρών. Είναι τυχαίο;
Είμαστε πρωταθλητές στην τιμή του ρεύματος και των καυσίμων. Πρώτοι με διαφορά στην ευρωζώνη στον ενεργειακό πληθωρισμό. 39% αυξήθηκαν οι τιμές στα τιμολόγια του ρεύματος στην ευρωζώνη, 61% στην Ελλάδα. Ο πληθωρισμός στη χώρα μας, καταρρίπτοντας το ένα αρνητικό ρεκόρ μετά το άλλο, επιστρέφει στα επίπεδα που βρισκόταν εδώ και 30 χρόνια. Στο 11,3% τον Μάιο, σημαντικά υψηλότερος σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη.
- Γιατί συνέβη αυτό; Στο ένα σκέλος του προβλήματος είναι η αδράνεια και οι ιδεολογικές εμμονές, που θέλουν το κράτος να παρακολουθεί ή ακόμη και να υποτάσσεται στις απαιτήσεις των ιδιωτικών συμφερόντων.
Η εμμονή να ιδιωτικοποιηθεί η ΔΕΗ, εν μέσω ενεργειακής κρίσης, η εμμονή να μπαίνει η χρηματιστηριακή αξία πάνω από τον κοινωνικό ρόλο μιας επιχείρησης κοινής ωφέλειας.
Όταν όμως η εμμονή γίνεται στρατηγική, τότε στα κρίσιμα, τα όπλα λιγοστεύουν και όταν το κράτος γίνεται θεατής της παραγωγής, τότε γίνεται και θεατής στην αυθαιρεσία της αγοράς.
- Η δημοσιονομική πρόκληση που μας εξάντλησε τα προηγούμενα χρόνια είναι σε ύφεση χάρη στη ρύθμιση του χρέους που πετύχαμε, αλλά δεν είναι παντελώς απούσα. Και η βιωσιμότητα του χρέους που με πολλούς κόπους και θυσίες εξασφαλίστηκε, έχει υπονομευτεί τα τελευταία τρία χρόνια.
Οι κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ενώ προβλέπουν συνέχιση αναστολής της ρήτρας διαφυγής από το Σύμφωνο Σταθερότητας και για το 2023, συνιστούν πιο περιοριστικό πλαίσιο για την Ελλάδα και για χώρες με υψηλό χρέος.
Εισηγούνται για τη χώρα μας πλεονάσματα υψηλότερα από εκείνα που είχαν συμφωνηθεί κατά την έξοδο από τα μνημόνια από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ (2,2%).
Η δημοσιονομική κυριαρχία λοιπόν πρέπει να διασφαλιστεί εκ νέου.
- Όσο λάθος είναι το «κράτος ως τύραννος», άλλο τόσο και πιο πολύ είναι και το «κράτος ως κομπάρσος» για την οικονομία και την κοινωνία.
Ο επανασχεδιασμός της παραγωγής, η διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής, η διαμόρφωση προοπτικών ευημερίας για την πλειονότητα της κοινωνίας και των επιχειρήσεων, δε μπορεί παρά να περνά μέσα από ένα σχέδιο που από τη μεριά του κράτους, υπάρχουν δικαιώματα και υποχρεώσεις.
Την ίδια στιγμή, οφείλει να διαμορφώνει και το κοινωνικό περιβάλλον για την ανάπτυξη της οικονομίας: κοινωνικό κράτος, καλά σχολεία, καλά πανεπιστήμια, καλά νοσοκομεία, δημόσιοι χώροι, δομές πολιτισμού, χώροι άθλησης.
- Η χώρα χρειάζεται πολιτική αλλαγή. Και μια νέα προοδευτική κυβέρνηση που θα ενισχύει την ανάπτυξη, θα προστατεύει την κοινωνική συνοχή και πάνω απ’ όλα θα εγγυάται την ασφάλεια και την προοπτική για το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας.
Χρειαζόμαστε ένα άμεσο και ριζοσπαστικό σχέδιο ουσιαστικής ανάσχεσης του κύματος της ακρίβειας που κατατρώει το εισόδημα και γιγαντώνει το παραγωγικό κόστος των επιχειρήσεων.
Ρύθμιση των ολιγοπωλιακών κλάδων της οικονομίας με ισχυροποίηση των ρυθμιστικών αρχών και ενίσχυση συμμετοχών σε επιχειρήσεις δημοσίου συμφέροντος όπως η ΔEΗ και κατάλληλο σχήμα διοίκησης (management) με σαφή πολιτική εντολή για συγκράτηση των τιμών. Επαναφορά, όπως λέμε, του «Δ» στη ΔEΗ.
Θέσπιση αυστηρών ελέγχων και κανόνων στην αγορά, θέσπιση πλαφόν στα κέρδη στη χονδρική των παραγωγών ενέργειας, αναστολή -αν χρειαστεί- του χρηματιστηρίου ενέργειας με έμφαση στην προθεσμιακή αγορά και τα διμερή συμβόλαια στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας για τις μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις (ειδικά τις περισσότερο ενεργοβόρες), με στόχο τη μείωση του κόστους ενέργειας και τη σταθερότητα στις τιμές.
Και από εκεί και πέρα, οφείλουμε να προχωρήσουμε στην αλλαγή ενεργειακής στρατηγικής:
Με χρονική μετάθεση της απολιγνιτοποίησης με σοβαρό και αξιόπιστο σχέδιο απεξάρτησης από τον λιγνίτη.
Με την προώθηση της αποκέντρωσης στην παραγωγή ενέργειας σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, αγρότες, νοικοκυριά και Ενεργειακές Κοινότητες, μειώνοντας δραστικά το κόστος.
Με την προώθηση του μοντέλου του prosumer (ταυτόχρονα παραγωγός και καταναλωτής ενέργειας), που είναι πλέον και ευρωπαϊκή προτεραιότητα και προσφέρει λύσεις δραματικής μείωσης του κόστους ενέργειας σε σύντομο χρονικό διάστημα σε όλα τα παραγωγικά υποκείμενα και στα νοικοκυριά.
Για τον σκοπό αυτό θα απαιτηθούν χρηματοδοτικές διευκολύνσεις, θεσμικά μέτρα ενδυνάμωσης των ενεργειακών κοινοτήτων και διευκόλυνσης των κάθε είδους συνεργασιών και μέτρα διασφάλισης του απαραίτητου χώρου στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας.
Πληρώνουμε βαρύ τίμημα από τις κυρώσεις
- Η πολιτική Μητσοτάκη στην εξωτερική πολιτική οδηγεί τη χώρα σε ένα πρωτοφανές κλίμα ανασφάλειας και αβεβαιότητας.
Η Ελλάδα από μέρος της λύσης μετατρέπεται σε μέρος της κρίσης, από πυλώνας σταθερότητας και ασφάλειας μετατρέπεται σε προκεχωρημένο φυλάκιο της Δύσης. Και, μάλιστα, αφύλακτο φυλάκιο, γιατί αν ποτέ χρειαστεί να υπερασπιστούμε την κυριαρχία μας, ας μην έχουμε αυταπάτες, μόνοι μας θα είμαστε.
Η ενεργή εμπλοκή μας με αποστολή βαρέως οπλισμού στην Ουκρανία μάς κατατάσσει στις άμεσα εμπλεκόμενες στην πολεμική αντιπαράθεση χώρες.
Την ίδια στιγμή που οι γείτονές μας, αν και σύμμαχοι στην ίδια συμμαχία, ούτε τις κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας δεν υποχρεούνται να εφαρμόσουν.
Η Ελλάδα πληρώνει βαρύ οικονομικό τίμημα από κυρώσεις που από ό,τι φαίνεται πλήττουν βαρύτερα αυτόν που τις επιβάλλει από αυτόν που τις υφίσταται, στέλνει βαρύ οπλισμό στην Ουκρανία εναντίον της Ρωσίας, ενώ την ίδια στιγμή δεν έχει λάβει καμία εγγύηση ασφαλείας έναντι της τουρκικής προκλητικότητας.
Κίνδυνος κοινωνικής κρίσης
Στη συζήτηση που ακολούθησε, μετά την ομιλία, με τον πρόεδρο του ΣΕΒ Δημήτρη Παπαλεξόπουλο, ο κ. Τσίπρας κλήθηκε να πάρει θέση στο υψηλό εργασιακό κόστος, ως ψαλίδα μεταξύ καθαρών απολαβών και κόστους για την επιχείρηση, σε συνάρτηση με την έλλειψη προσωπικού που παρατηρείται φέτος ειδικά στον τουρισμό.
«Είμαστε ανοικτοί να συζητήσουμε το κόστος για την επιχείρηση», απάντησε ο κ. Τσίπρας, ωστόσο απέδωσε την έλλειψη χεριών τόσο στις χαμηλές αποδοχές που προσφέρουν οι ενδιαφερόμενοι επιχειρηματίες όσο και στον γηρασμένο πληθυσμό της χώρας ως αποτέλεσμα του δημογραφικού προβλήματος.
Για τον λόγο αυτό, είπε, χρειάζεται πολιτική που να μην κλείνει την πόρτα στη νόμιμη ένταξη των μεταναστών, όπως συμβαίνει σήμερα.
Την έμφαση την έδωσε, βεβαίως, στις αποδοχές, παρατηρώντας ότι, για παράδειγμα, ο λογαριασμός ρεύματος είναι υψηλότερος από τον μισθό ή τη σύνταξη.
Στο σημείο αυτό ανέδειξε εκ νέου τον κίνδυνο κοινωνικής κρίσης λέγοντας στον κ. Παπαλεξόπουλο ότι ένα τέτοιο ενδεχόμενο «υπερβαίνει τις διαφορές μας».
Οικονόμου: Φθηνή και αναποτελεσματική αντιπολίτευση από τον Αλέξη Τσίπρα
«Ο κ. Τσίπρας παραμένει ο τελευταίος πολιτικός στον πλανήτη που δεν μπορεί να καταλάβει το μέγεθος της παγκόσμιας κρίσης και προσπαθεί, επιμένοντας σε αερολογίες και κούφια λόγια, να την προσάψει στον Κυριάκο Μητσοτάκη, επιχειρώντας μια φτηνή και αναποτελεσματική αντιπολίτευση, μακριά από τις αγωνίες των πολιτών», επισημαίνει σε δήλωσή του μετά την ομιλία του Αλέξη Τσίπρα, ο Υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ και Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, Γιάννης Οικονόμου.
Οπως επισημαίνει, αυτό που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει είναι ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει κληθεί να διαχειριστεί διαρκείς εξωγενείς κρίσεις και χάρη στις πολιτικές της Κυβέρνησης η Πατρίδα και η κοινωνία αντέχουν και στέκονται όρθιες, παρά τα αλλεπάλληλα μείζονα πλήγματα και τις προκλήσεις.
Αντιθέτως, στην περίοδο της δικής του διακυβέρνησης, η Ελλάδα πλήρωσε τις καταστροφικές επιλογές του ιδίου και του ΣΥΡΙΖΑ. Τότε που όλος ο κόσμος, ακόμη και οι σύντροφοί του στην Ευρώπη, τον θεωρούσαν παράδειγμα ανυποληψίας και αποτυχίας».