Η απόρριψη (με ηχηρό τρόπο) πρόωρων εκλογών, η σιγή ασυρμάτου για τον χρόνο του ανασχηματισμού, η αποφυγή αυτοκριτικής για την αναβάθμιση των παραγόντων που κατηγορήθηκαν για την τραγωδία στο Μάτι και η στήριξη στους δύο υπουργούς που βρίσκονται τώρα στη δίνη της κριτικής, σθεναρή μεν για τον Νίκο Χαρδαλιά, ασθενής όμως για τον Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, ήταν τα βασικά πολιτικά σημεία της συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε ο πρωθυπουργός.
“Γιατί να αναζητήσω νωπή λαϊκή εντολή; Ένδειξη αδυναμίας θα ήταν αυτό, όχι αυτοπεποίθησης”, απάντησε στην ερώτηση για το αν σκέφτεται πρόωες εκλογές, προσθέτοντας: “Ούτε στρατηγική ούτε τακτική επιλογή είναι η μη εξάντληση της τετραετίας. Όλες οι ενδείξεις δείχνουν ότι η οικονομία θα ανακάμψει γρήγορα, τα στοιχεία από τον τουρισμό μέχρι στιγμής είναι ενθαρρυντικά, ενώ οι οικονομικοί πόροι για την επόμενη εξαετία από το Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ ανέρχονται σε πάνω από 75 δισ. ευρώ”.
Μονολεκτική ήταν η αναφορά στα περί ανασχηματισμού: “κάνετε μία ερώτηση που ξέρετε ότι δεν θα την απαντήσω”, είπε. Επιβεβαιώνοντας τις πληροφορίες ότι οι αλλαγές στο κυβερνητικό σχήμα θα ανακοινωθούν όταν αποφασισθεί η “τύχη” του δίδυμου Χρυσοχοϊδη-Χαρδαλιά.
Επ΄αυτού, πάντως, έγινε φανερή η κάλυψη που παρείχε αφειδώς στον δεύτερο, καθώς τον επικαλέσθηκε θετικά τέσσερις φορές. Αντιθέτως, προτίμησε την τακτική “ήξεις αφήξεις” για τον υπουργό Προστασίας του Πολίτη: από τη μια είπε ευθέως ότι “το επιτελικό κράτος δεν σβήνει φωτιές με τη μάνικα” (σ.σ. “ήμουν με τη μάνικα στο χέρι” δήλωσε χαρακτηριστικά χθες ο κ.Χρυσοχοϊδης) και, από την άλλη, σε ερώτηση ειδικά γι΄αυτή την υπουργική δήλωση, απάντησε: “Ο ρόλος ενός υπουργού είναι να βρίσκεται και κοντά στις δυνάμεις που επιχειρούν. Αυτό έκανε και ο κ. Χρυσοχϊδης και ο κ. Χαρδαλιάς. Προτιμώ έναν υπουργό που είναι στο πεδίο παρά έναν που είναι εξαφανισμένος”.
Για την προαγωγή Κολοκούρη-Τσουβάλα
Δεν έδωσε πειστική απάντηση στην ερώτηση γιατί μετά τις εκλογές του 2019 προήγαγε τον Στέφανο Κολοκούρη (σε Αρχηγό του Πυροσβεστικού Σώματος) και τον Κωσνταντίνο Τσουβάλα (σε γενικό γραμματέα Δημόσιας Τάξης), παρότι έχουν κατηγορηθεί για επιχειρησιακές ευθύνες στην τραγωδία στο Μάτι και, εξ΄αυτού του λόγου, είχαν καρατομηθεί από τον τότε πρωθυπουργό, Αλέξη Τσίπρα. Το γεγονός ότι ο κ. Μητσοτάκης περιορίστηκε στην επετηρίδα δεν πέρασε απαρατήρητο και θεωρείται βέβαιο ότι θα αναδειχθεί από την αξιωματική αντιπολίτευση. Υπενθυμίζεται ότι το 2018 ο κ.Τσουβάλας ήταν Αρχηγός της Ελληνικής Αστυνομίας και ο κ.Κολοκούρης ήταν Αντιπύραρχος.
Oι πληροφορίες των τελευταίων ημερών επιμένουν πάντως ότι ο κ.Κολοκούρης “πολύ δύσκολα” θα παραμείνει στη θέση του, όταν καταλογιστούν οι επιχειρησιακές ευθύνες.
Ναι ή όχι εκκενώσεις;
Όπως αναμενόταν, ο πρωθυπουργός έδωσε έμφαση στις επιχειρήσεις ανασυγκρότησης των καμμένων περιοχών και ανάπτυξης της Πολιτικής Προστασίας, παραπέμποντας στις αποφάσεις που έχουν ήδη ανακοινωθεί. Εξήγησε ότι “η συγγνώμη” που ζήτησε για την τραγωδία ήταν “αφετηρία για δράση, όχι το τέλος” και επανέλαβε ότι οι επιχειρησιακές ευθύνες θα αποδοθούν ότι υπάρξει ακριβής εικόνα. Η έτερη αντίφαση στην οποία υπέπεσε (πέραν αυτής για τον κ.Χρυσοχοϊδη) αφορά τις εκκενώσεις των οικισμών, καθώς επανέλαβε τρεις φορές ότι “οι εντολές για εκκενώσεις πρέπει να υλοποιούνται” αλλά, ταυτόχρονα, δήλωσε ότι “καταλαβαίνω και τιμώ τους ανθρώπους που έμειναν στα χωριά τους” και πήραν πάνω τους το έργο της πυρόσβεσης.
H εισαγωγική τοποθέτηση
Τα πράγματα είναι καλύτερα και χάρις στην αυτοθυσία όσων έπεσαν στην μάχη μπορούμε να είμαστε πιο αισιόδοξοι, δήλωσε ο πρωθυπουργός ενημερώνοντας τον Tύπο.
Πετύχαμε να προστατεύσουμε ανθρώπους αλλά χάσαμε δάση και περιουσίες. Ζήτησε να υιοθετήσουμε τον όρο «κλιματική κρίση», λέγοντας ότι πρέπει να αλλάξουν πολλά.
Οπως είπε στην εισαγωγική του τοποθέτηση:
- Κυρίαρχος στόχος στις φυσικές καταστροφές είναι η προστασία της ζωής. Ακολουθούν περιουσίες και περιβάλλον. Η επανίδρυση της πολιτικής προστασίας και η στρατηγική των εκκενώσεων απέδωσαν. Οι οικισμοί σώθηκαν. Έχουμε καμένα σπίτια αλλά όχι κατεστραμμένο οικισμό.
- Η κλιματική κρίση επιβάλει δραστικά διαφορετική αντιμετώπιση. Οι νέες συνθήκες δικαιώνουν την επιλογή μου το περιβάλλον να προταχθεί ως πολιτικός στόχος προτεραιότητας. Εχουμε πρωτοφανή χρηματοδοτικά εργαλεία για να προσανατολίσουμε την πατρίδα μας προς οικονομία μηδενικών εκπομπών.
- Αυτή η κυβέρνηση ξέρει, θέλει και μπορεί. Θα ξαναχτίσει ό,τι χάθηκε στις πυρκαγιές. Οι αποζημιώσεις θα αρχίσουν να καταβάλλονται πολύ σύντομα.
- Η αρνητική εμπειρία από την επέλαση της φύσης πρέπει να γίνει θετική δύναμη αλλαγής. Αλλαγής πολιτικής θεώρησης, ώστε ο άνθρωπος να γίνει επίκεντρο των αποφάσεων. Είναι ευπρόσδεκτη, θα έλεγα απαραίτητη η συμβολή της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Να αποφασίσει τι θέλει. Κάθε δήλωση συναίνεσης ακολουθείται από μια αιχμηρή τοποθέτηση στελέχους της.
Ποια λάθη έγιναν;
Ζήτησα συγνώμη από τους πολίτες. Το έκανα γιατί το αισθάνθηκα ως προσωπική ανάγκη. Πρέπει να δεις τι δεν πήγε καλά. Το συγνώμη είναι και πολιτική πράξη, η συνειδητοποίηση ενός προβλήματος. Είναι η αφετηρία, όχι το τέλος για να γίνουν όσα πρέπει να γίνουν για να μην επαναληφθεί αυτό.
Κάνουμε αυτοκριτική. Κάποια μαθήματα τα έχουμε πάρει. Είπα με σαφήνεια ότι οι ευθύνες στο βαθμό που προσωποποιούνται θα αποδοθούν όταν πρέπει. Όχι την ώρα της μάχης. Οι ευθύνες είναι πολλών ειδών, επιχειρησιακές, πολιτικές, δεν αφορούν πάντα πρόσωπα αλλά και δομές. Πρέπει να αποδίδονται όχι εν βρασμώ ψυχής.
Λάθη δεν κάνει όποιος δεν κάνει τίποτα.
Ποιος φταίει;
Είναι σημαντικό να δούμε με καθαρό μυαλό τι πήγε λάθος. Είναι μεγάλη κουβέντα το ζήτημα της πρόληψης. Δώσαμε 51 εκατ. φέτος και θα δώσουμε περισσότερα τα επόμενα χρόνια. Η πολιτική προστασία θα έχει πλέον μεγαλύτερη εμπλοκή. Με πρωτοβουλία της καθαρίστηκαν 19 οικισμοί που έμοιαζαν με το Μάτι. Η Ιπποκράτειος Πολιτεία ήταν μια από αυτές και έτσι προστατεύτηκε, κάηκαν λίγα σπίτια.
Τα Βασιλικά Κτήματα είναι κοντά στην καρδιά μου. Είχαμε προτεραιότητα να παρέμβουμε. Δεν θέλαμε ζημιά αλλά δεν τα καταφέραμε. Λυπάμαι γι’ αυτό. Η καταστροφή δεν έγινε γιατί δεν προσπαθήσαμε. Δυο μήνες γίνονταν υλοτόμηση. Υπήρχαν δυο αντιπυρικές ζώνες αλλά η φωτιά τις πέρασε σαν να μην υπήρχαν.
Χαρακτήρισε μεγάλο πρόβλημα την αναζωπύρωση στη Βαρυμπόμπη που δεν έγινε δυνατό να ελεγχθεί και μας στέρησε πολύτιμα μέσα από άλλες περιοχές.
Αναφέρθηκε στην στελέχωση των κρίσιμων υπηρεσιών και δήλωσε ότι υπάρχουν προβληματικές περιπτώσεις με οικισμούς που έχουν μπει στο δάσος για διάφορους λόγους. Είναι σαφές ότι πρέπει να δημιουργηθεί μια ζώνη στην οποία δεν μπορούμε να φυτέψουμε πεύκα αλλά άλλα δέντρα που δεν θα καίγονται εύκολα.
Αν πρέπει να κόβονται κάποια δέντρα για να σωθούν περισσότερα πρέπει να γίνεται με πιο απλούς τρόπους. Πολλά πρέπει να αλλάξουν.
Το επιτελικό κράτος δεν σβήνει φωτιές με την μάνικα. Συντονίζει. Εχει πετύχει πολλά πράγματα τους τελευταίους μήνες. Παρεμβαίνει όπου υπάρχουν πολλές συναρμοδιότητες για να συντονίσει και να καθοδηγήσει. Είναι απαραίτητη δομή για τη χώρα. Αυτό που παραλάβαμε δεν ήταν επιτελικό και ίσως δεν ήταν κράτος.
Η πολιτική ευθύνη και ο ανασχηματισμός
Μου γίνεται ερώτηση που ξέρετε ότι δεν θα απαντήσω, αρκέστηκε να πει ο πρωθυπουργός ερωτηθείς αν οι ευθύνες θα αποδοθούν μέσω ανασχηματισμού.
Η Βόρεια Εύβοια
Η καταστροφή στην βόρεια Εύβοια ξεπερνά την οικολογική καταστροφή. Ζήτησα από τον κ.Μπένο, έναν άνθρωπο με εμπειρία να χτίζει πάνω από συντρίμμια, να μας βοηθήσει. Σε δύο επίπεδα:
- Βραχυπρόθεσμες παρεμβάσεις ανακούφισης πληγέντων-προστασίας περιβάλλοντος. Τα όποια χρήματα να εκταμιευθούν πολύ γρήγορα, γι΄ αυτό είπαμε ότι θα γίνεται μία αίτηση σε μία πλατφόρμα.
- Ανάταξη της οικονομίας της περιοχής. Προστασία αναδάσωσης, βοήθεια σε όσους έχασαν καλλιέργειες, τουριστικές επιχειρήσεις ή σεζόν.
Καταλαβαίνω οργή, απογοήτευση, απελπισία των κατοίκων της βόρειας Εύβοιας, τους διαβεβαιώνω ότι θα είμαστε δίπλα τους.
Εστιάσατε υπερβολικά στις εκκενώσεις;
Δυσκολεύομαι να αντιληφθώ ποιος ασκεί κριτική σε πολιτική που έχει στόχο την προστασία ανθρώπινης ζωής. Η σπέκουλα αυτή είναι χυδαία. Εχουμε τραγικές εμπειρίες. Όταν μας εμπιστεύθηκε ο λαός και βάλαμε προτεραιότητες είπα ότι το πρώτο που πρέπει να γίνει είναι να εξασφαλίσουμε οργανωμένο μηχανισμό εκκενώσεων που θα ξεκινά από το 112. Τέτοια υπηρεσία δεν έχουν πιο προηγμένες χώρες.
Είναι συλλογική κατάκτηση το 112. Εγώ θα φύγω κάποτε από αυτή την καρέκλα αλλά το 112 θα μείνει. Σε ένα φυσικό φαινόμενο δεν κάνεις μόνο εκκενώσεις. Βλέπουμε ότι κάηκε αλλά δεν κοιτάμε όσα σώθηκαν με υπεράνθρωπες προσπάθειες.
Είπε ότι στην Αττική κάηκαν 150 σπίτια. Δεν είναι μεγάλος αριθμός σε σχέση με το μέγεθος της καταστροφής.
Κάποιοι άνθρωποι παρέμειναν και βοήθησαν στην κατάσβεση. Αυτό τους τιμά αλλά το κράτος πρέπει να κάνει προληπτικές εκκενώσεις.
Είναι αρκετά τα διαθέσιμα εναέρια μέσα;
Ηταν περισσότερα από κάθε άλλη φορά. Δεν πετάνε όλα ταυτόχρονα όπως εξήγησε ο Νίκος Χαρδαλιάς. Ηταν αποτελεσματικά και προβλέπεται ενίσχυση με απόκτηση νέων αεροσκαφών και 36 air tractors. Θα πάρουμε και ιδιόκτητα ελικόπτερα.
Αυτές οι πυρκαγιές ονομάζονται «mega fires». Είχαμε στο παρελθόν, μια τέτοια, όπως στην Ηλεία. Τώρα θα είναι πιο συνηθισμένα αυτά τα φαινόμενα.
Ο Νίκος Χαρδαλιάς έδωσε τις εξηγήσεις. Η κατανομή γίνεται με βάση τις ανάγκες. Το ζήτημα όμως συχνά είναι αν μπορείς να επιχειρήσεις. Στη Βόρεια Εύβοια δεν μπορούσαν λόγω καπνών. Δεν μπορούμε να έχουμε εναέριο μέσο παντού.
Το αίτημα για βοήθεια
Ζητήσαμε βοήθεια εντός ωρών από τη στιγμή που καταλάβαμε ότι το πρόβλημα ξεπερνά τις δικές μας δυνάμεις. Σημαντικό ότι έσπευσαν να βοηθήσουν 24 χώρες. Δεν είναι τυχαίο, σηκώθηκαν πολλά τηλέφωνα και από εμένα προσωπικά.
Κρινόμαστε εκ του αποτελέσματος. Πέρυσι είχαμε λίγες φωτιές, φέτος είχαμε πρωτοφανή καύσωνα. Οι πολλές φωτιές που ξεκίνησαν, κάποιες όχι τυχαία, σήμαινε ότι κάποιες θα ξεφύγουν. Του χρόνου θα είμαστε καλύτεροι. Δεν μπορώ πάντως να ακυρώσω την προετοιμασία που έγινε. Το συγκεκριμένο φαινόμενο όμως μας ξεπέρασε.
Οι ανεμογεννήτριες
Απαντώντας σε όσα λέγονται για επενδύσεις σε real estate και ανεμογεννήτριες επεσήμανε ότι το Σύνταγμα επιτρέπει παρεμβάσεις στα δάση. Δεν χρειάζονταν να καούν τα δάση για να γίνουν ανεμογεννήτριες. Μπορούν να χτιστούν στα δάση. Αυτή η δαιμονοποίησή τους έρχεται απέναντι στην προσπάθεια για καθαρή ενέργεια.
Οι εκτάσεις κρίνονται αναδασωτέες, δεν αλλάζει ο χαρακτήρας τους.
Από πού ξεκίνησαν οι πυρκαγιές;
Αν υπήρξε οργανωμένο σχέδιο εμπρησμού θα το διερευνήσει η δικαιοσύνη. Είναι βέβαιο ότι πολλές από τις πυρκαγιές που μπήκαν τις τελευταίες ημέρες ήταν εμπρησμός. Δεν ξέρουμε αν είναι οργανωμένο σχέδιο.
Η Πολιτική Προστασία
Παραλάβαμε την υπηρεσία Πολιτικής Προστασίας σε ένα υπό κατάρρευση κτήριο και την μετατρέψαμε σε ισχυρή οντότητα με σχέδια για το μέλλον. Ένα τόσο φιλόδοξο πρόγραμμα αλλά δεν μπορεί να εφαρμοσθεί μέσα σε κάποιους μήνες. Εξασφαλίσαμε όμως τους οικονομικούς πόρους.
Τα 1,71 δισ. ευρώ που προβλέπονται (από ΕΣΠΑ) για πρώτη φορά στην Πολιτική. Επιπλέον, 595 εκατ. ευρώ συν 408 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης. Κι όλα αυτά πριν ξεσπάσουν οι πυρκαγιές.
Μας απασχολεί η ταχύτητα εφαρμογής του νέου προγράμματος και τι θα κάνουμε μέχρι τότε, όπως για παράδειγμα η μίσθωση πυροσβεστικών μέσων. Και να μπουν προτεραιότητες, για παράδειγμα η βόρεια Εύβοια κάηκε αλλά απαιτείται η προστασία της κεντρικής δασικής έκτασης.
Οι πρόωρες εκλογές
Η κυβέρνηση θα εξαντλήσει την τετραετία, τόνισε. Η οικονομία θα ανακάμψει, τα εισοδήματα θα βελτιωθούν και θα δημιουργηθούν θέσεις εργασίας. Τα στοιχεία από τον τουρισμό είναι ενθαρρυντικά και μπορεί να ξεπεράσουμε τους στόχους που θέσαμε. Το Ταμείο Ανάκαμψης θα προσφέρει τεράστιους πόρους.
Δεν καταλαβαίνω γιατί η κυβέρνηση πρέπει να αναζητήσει νωπή εντολή. Θα ήταν ένδειξη αδυναμίας και όχι αυτοπεποίθησης.
Ο Μιχάλης Χρυσοχοϊδης
Ο ρόλος ενός υπουργού στην πρώτη γραμμή δεν είναι μόνο να συντονίζει. Είναι να βρίσκεται κοντά στις δυνάμεις, να τις ενθαρρύνει αλλά όχι να τις συντονίζει. Αυτό έκανε ο Μ. Χρυσοχοϊδης. Τα όρια του ρόλου μας είναι σαφή και κατανοητά. Προτιμώ ένα υπουργό στο πεδίο παρά κάποιον εξαφανισμένο.
Η ίδια η ζωή απάντησε…
Κληθείς να σχολιάσει δηλώσεις του Μ. Χρυσοχοϊδη και του Ν. Χαρδαλιά ότι είμασταν προετοιμασμένοι και απόλυτα έτοιμοι και το κατά πόσο ανταποκρίνονται με όσα τελικά έγιναν, ο πρωθυπουργός δήλωσε ότι η ίδια η ζωή απάντησε στο ερώτημα. Εκανα την αυτοκριτική για το τι κάναμε καλά και τι δεν έγινε καλά. Απαιτούνται μέτρα άμεσης παρέμβασης και έργα μεσοπρόθεσμους χαρακτήρα.
Η ιδιωτική συμβολή, ο θεσμός του αναδόχου αναδάσωσης, είναι πολύ σημαντική παράμετρος, είπε. Θα πάμε σε ιδιωτικές εταιρίες και θα ζητήσουμε να προχωρήσουν γρήγορα στα έργα. Θεωρώ ότι πολλά από αυτά θα γίνουν με δικά τους έξοδα στο πλαίσιο της εταιρικής ευθύνης.
Σχεδιάζουμε ειδική μονάδα δασικών επιχειρήσεων, από πυροσβέστες, και θα ζητήσουμε τεχνογνωσία από άλλες χώρες. Χρειαζόμαστε μεγαλύτερη εξειδίκευση για το μπορεί να γίνει μέσα στα δάση, σε πυρκαγιές.
Η ταχεία στήριξη των πυρόπληκτων και τα νέα μέτρα
Ο αριθμός όσων θα διεκδικήσουν αποζημιώσεις είναι πεπερασμένος, οπότε εκτιμώ ότι θα μπορέσουμε να ολοκληρώσουμε γρήγορα τις διαδικασίες. Αν απαιτούνται πρόσθετα μέτρα θα τα συζητήσω πρώτα με τον κ. Μπένο, ώστε να μην ακολουθήσουμε μόνο επιδοματική λογική. Διότι το βασικό ζητούμενο είναι οι άνθρωποι να μείνουν στον τόπο τους, να μην καταστραφεί ο τοπικός ιστός, κυρίως στην βόρεια Εύβοια.
Η έκθεση Γκολντάμερ
Η κυβέρνηση δεν κατήργησε κανένα πρόγραμμα. Αυτό που αφορούσε περίπου 5 χιλιάδες απασχολούμενους στον ΟΑΕΔ έληξε, δήλωσε ο πρωθυπουργός. Αναφορικά με την έκθεση δήλωσε ότι είναι σημαντικό κείμενο. Είναι λάθος να λέμε ότι δεν εφαρμόζουμε στοιχεία που περιλαμβάνει. Πολλά από αυτά τα αξιοποιούμε. Το ερώτημα είναι αν η αντιπολίτευση έχει διαβάσει την έκθεση. Αυτή λέει ότι πολλές πυρκαγιές γίνονται με μέτριους ανέμους και ότι τα εναέρια μέτρα δεν είναι πανάκια.
Ο Κολοκούρης και το Τσουβάλας
Ο νυν αρχηγός της αστυνομίας έγινε υπαρχηγός επί ΣΥΡΙΖΑ και έγινε με τη φυσική επετηρίδα αρχηγός, αρκέστηκε να πει για την κατηγορία ότι αναβάθμισε ανθρώπους στους οποίους η δικαιοσύνη αποδίδει ευθύνη για την καταστροφή στο Μάτι. Για τον αρχηγό της πυροσβεστικής δεν έδωσε απάντηση.