Εδώ και μέρες διαφαινόταν η πρόθεση της Τουρκίας να προτείνει, με την ιδιότητα της οικοδέσποινας, την άμεση επανέναρξη των διερευνητικών επαφών με την Ελλάδα, ενόψει και της κρίσιμης Συνόδου Κορυφής του Μαρτίου. Έτσι, η χθεσινή εξέλιξη, αρχικά με το προφορικό δημόσιο κάλεσμα του Μ. Τσαβούσογλου και στη συνέχεια με την επίσημη πρόσκληση δια της διπλωματικής οδού, να συμφωνηθεί η 25η Ιανουαρίου ως η ημέρα που οι δύο πλευρές θα καθίσουν στο ίδιο τραπέζι στην Κωνσταντινούπολη μετά από πέντε χρόνια, δεν θεωρείται έκπληξη από τους γνωρίζοντες.
Μετά το πολύ έντονο σε Αιγαίο και ανατολική Μεσόγειο 2020, το νέο έτος δείχνει να ξεκινά με καλύτερους οιωνούς, μολονότι ο πήχης για την επίτευξη συμφωνίας είναι τοποθετημένος εξαρχής χαμηλά. Και αυτό, από τη στιγμή που πριν καν επανεκκινήσουν οι συνομιλίες, Αθήνα και Άγκυρα διαφωνούν στο πλέον βασικό: το θέμα το οποίο θα συζητήσουν σε αυτόν, τον 61ο γύρο των διερευνητικών επαφών.
Η ελληνική κυβέρνηση έχει ξακαθαρίσει -επικαλούμενη και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που έχει δώσει τις σχετικές κατευθύνσεις- ότι το νήμα θα πρέπει να πιαστεί από εκεί που σταμάτησαν οι συνομιλίες κατά τον προηγούμενο γύρο, στην Αθήνα το 2016. Και μόνη μας εκκρεμότητα που συμφωνούμε να τεθεί στο τραπέζι των συζητήσεων είναι ο καθορισμός των θαλάσσιων ζωνών στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο.
Από την άλλη, η Τουρκία επιμένει σε διάλογο εφ' όλης της ύλης, «μηδενίζοντας το κοντέρ» και θέτοντας, ανάμεσα στα άλλα, και ζητήματα αποστρατικοποίησης των νησιών μας, τουρκικής μειονότητας στη Θράκη και αλλαγής της Συνθήκης της Λοζάνης. Ζητήματα όμως που δεν αποτελούν εκκρεμότητες αλλά έχουν επιλυθεί εδώ και χρόνια, μέσα από διεθνείς συμφωνίες.
«Σίγουρα θα προσέλθουμε με μια θετική, ειλικρινή βούληση και εποικοδομητική διάθεση», λένε στο Μέγαρο Μαξίμου και χαρακτηρίζουν θετικό το γεγονός ότι η Τουρκία, ύστερα από μια περίοδο προκλήσεων, εκφράζει τη βούληση να ξεκινήσει αυτή η διαδικασία.
«Εμπράκτως και με συνέπεια»
Προφανώς, συνεχίζουν οι ίδιες πηγές, «σε αυτό έπαιξε ρόλο και το γεγονός ότι η βελτίωση των ευρωτουρκικών σχέσεων, που είναι απαραίτητες στη δύσκολη φάση που βρίσκεται η τουρκική οικονομία, περνάει και από τη βελτίωση των σχέσεων με την Ελλάδα. Η στάση της Τουρκίας θα κριθεί στην Ε.Ε. και από την “έκθεση Borrell”, η οποία θα παρουσιαστεί τον Μάρτιο. Η Τουρκία είναι απαραίτητο να δείξει αποκλιμάκωση εμπράκτως και με συνέπεια», σημειώνουν.
Λίγες ώρες πριν από τις επίσημες ανακοινώσεις για την επανέναρξη των διερευνητικών συνομιλιών, ο Κυριάκος Μητσοτάκης από τη Λισαβόνα εξέπεμπε προς την Τουρκία το μήνυμα ότι «ίσως έχει έρθει η ώρα να σταματήσουμε να παίζουμε τις κουμπάρες και να καθίσουμε στο τραπέζι να βρούμε μια ημερομηνία και να ξεκινήσουμε ουσιαστικά τις επαφές». Εξέφρασε δε την προσδοκία και την ελπίδα «σε μια γόνιμη και παραγωγική σχέση με την Τουρκία. Θα είναι προς όφελος της Τουρκίας, θα είναι προς όφελος της Ελλάδος, θα είναι προς όφελος της Ευρώπης, εάν η Τουρκία αλλάξει πολιτική», τόνισε.
Εάν, ωστόσο, δεν υπάρξει συμφωνία μεταξύ των δύο χωρών, όπως λένε στην κυβέρνηση, ανοικτή παραμένει η πρόταση του πρωθυπουργού για διευθέτηση της διαφοράς τους στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Βέβαια και γι’ αυτό απαιτείται συνυποσχετικό που θα υπογράφεται και από τις δύο χώρες και θα συμφωνείται η διαφορά την οποία καλείται να επιλύσει το Δικαστήριο. Εν προκειμένω, πολύ δύσκολα επίσης μπορεί να συμφωνηθεί κάτι τέτοιο, δεδομένης της μεγάλης διάστασης απόψεων.
Την Ελλάδα στις διερευνητικές επαφές θα εκπροσωπήσει ο έμπειρος πρέσβης Παύλος Αποστολίδης, ενώ θα προηγηθούν επαφές του Ιμπραήμ Καλίν, βασικού συμβούλου του Ταγίπ Ερντογάν, με τη διευθύντρια του διπλωματικού γραφείου του Κυριάκου Μητσοτάκη, Ελένη Σουρανή.