Μπορεί ο Γενικός Δείκτης του Χ.Α. να έχει υπερδιπλασιαστεί κατά την τελευταία πενταετία αλλά -σύμφωνα με τους αναλυτές- σε καμιά περίπτωση η ελληνική κεφαλαιαγορά δεν παρουσιάζει φαινόμενα «φούσκας».
Κατά τα χρόνια που πέρασαν, η εικόνα της οικονομίας βελτιώθηκε δραστικά και η χώρα δανείζεται σήμερα με το ίδιο επιτόκιο που δανειζόταν το 2019, όταν το Euribor βρισκόταν κοντά στο μηδέν.
Πέραν αυτού, αρκετές δεκάδες εισηγμένες εταιρείες κατάφεραν να «αλλάξουν πίστα». Άλλες προχώρησαν ταχύτατα σε μεγάλες διαρθρωτικές αλλαγές, πολλές επεκτάθηκαν σε νέους τομείς με μεγάλη επιτυχία, αρκετές πολλαπλασίασαν τα μεγέθη τους και τέλος πολλές κατάφεραν να ανακάμψουν δυναμικά μετά από μια σειρά προβλημάτων που αντιμετώπιζαν κατά το παρελθόν.
Άλλωστε, με τις προβλεπόμενες φετινές χρηματικές διανομές να προσεγγίζουν τα 4 δισ. ευρώ και με τη μέση εκτιμώμενη μερισματική απόδοση στο 4,3%, δύσκολα θα μπορούσε να υποστηρίξει κάποιος το σενάριο της «ακριβής» αγοράς.
Από την άλλη πλευρά, κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει ούτε τους σημαντικούς πολιτικούς και γεωπολιτικούς κινδύνους, ούτε και τη λιμνάζουσα ζήτηση στη Ευρώπη. Επί του παρόντος πάντως -καλώς ή και ενδεχομένως πολύ κακώς- οι διεθνείς αγορές φαίνεται να αψηφούν τα συγκεκριμένα ρίσκα, με τους αισιόδοξους επενδυτές να προβάλουν ως επιχείρημα την αμερικανική φράση «when the money talks…».
Τα ρίσκα
Στο ερώτημα για το αν οι γεωπολιτικές και οικονομικές διεθνείς αβεβαιότητες θα μπορούσαν να ακυρώσουν τη φετινή ανοδική προοπτική των τιμών των μετοχών στο Χρηματιστήριο της Αθήνας, οι αισιόδοξοι παραθέτουν τη γνωστή αμερικανική φράση «when the money talks…» («όταν μιλάει το χρήμα, οι… ανοησίες φεύγουν»).
Το μόνο βέβαιο είναι ότι η διεθνής επενδυτική κοινότητα δεν δείχνει να έχει λάβει σοβαρά υπόψη της τα όσα συμβαίνουν σε Ουκρανία, Μέση Ανατολή και στο μέτωπο Κίνας - Ταϊβάν, ούτε και τα μηνύματα που έρχονται από την πραγματική οικονομία και θέλουν τη διεθνή ζήτηση να… σέρνεται. Αντίθετα, σπεύδουν να ποντάρουν σε μια σημαντική αποκλιμάκωση των επιτοκίων σε ΗΠΑ και Ευρώπη, γνωρίζοντας ωστόσο πως αυτό δεν θα είναι αποτέλεσμα τόσο του μειωμένου πληθωρισμού, όσο κυρίως του γεγονότος ότι οι κεντρικές τράπεζες «εκβιάζονται» χωρίς να έχουν εναλλακτική επιλογή.
Και αυτό συμβαίνει γιατί, αν παραμείνουν τα διεθνή επιτόκια σε υψηλά επίπεδα, αφενός θα προκύψουν μεγάλα «κανόνια» στη διεθνή αγορά του real estate και στις τιμές των ακινήτων, αφετέρου θα εκτιναχθούν περαιτέρω -με απρόβλεπτες συνέπειες- τα δημόσια χρέη χωρών όπως η ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιταλία.
Ούτε όμως και το πολιτικό ρίσκο φαίνεται να λαμβάνουν υπόψη τους οι αγορές, οι οποίες δεν θα είναι καθόλου ικανοποιημένες (τουλάχιστον οι ευρωπαϊκές) από μια επικράτηση του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ, ή και από μια σημαντική άνοδο της ακροδεξιάς στις ευρωεκλογές του προσεχούς Ιουνίου.
Θερμό κλίμα
Έτσι, την ώρα που οι απαισιόδοξοι βλέπουν τους πιθανούς κινδύνους, οι αισιόδοξοι εστιάζουν στο ράλι τιμών των αμερικανικών μετοχών, αλλά -για να έρθουμε και στα δικά μας- στο πολύ θερμό κλίμα που επικρατεί στο Χρηματιστήριο της Αθήνας, με πολύ σημαντικά ποσά να τοποθετούνται σε αυτό, τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό. «Μπορεί το “έξυπνο χρήμα” των ξένων θεσμικών να κάνει τόσο λάθος;», είναι ένα ερώτημα που τίθεται συχνά από όσους βλέπουν συνέχιση της ανοδικής πορείας στο ταμπλό της Λεωφόρου Αθηνών.
Μερικά μόνο παραδείγματα που περιγράφουν την έντονη κινητικότητα που παρατηρείται είναι τα παρακάτω:
- Από τον πρώτο μήνα της φετινής χρονιάς είχαμε το placement μέσω του οποίου διατέθηκαν 6 εκατ. μετοχές της ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ έναντι του ποσού των 79,2 εκατ. ευρώ. Ένα ακόμη σημαντικό placement (αυτό της Hellenic Energy) είχε προηγηθεί το Δεκέμβριο του 2023.
- Στην τελική ευθεία για την είσοδό του στο Χρηματιστήριο της Αθήνας βρίσκεται ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος» και θα ακολουθήσει η εταιρεία ακινήτων Noval ΑΕΕΑΠ (θυγατρική του ομίλου Viohalco). Κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2023 είχαμε τις εισαγωγές στο Χ.Α. των εταιρειών Optima Bank, Trade Estates και Orilina, καθώς και την αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της Intralot.
- Τον φετινό Ιανουάριο καλύφθηκε με επιτυχία το εταιρικό ομόλογο ύψους 200 εκατ. ευρώ που εκδόθηκε μέσω του Χρηματιστηρίου της Αθήνας από την Autohellas, όταν τον Δεκέμβριο του 2023 από μια αντίστοιχη έκδοση ο όμιλος Ideal είχε σηκώσει άλλα 100 εκατ. ευρώ και λίγους μήνες πριν η Mytilineos άλλα 500 εκατ. ευρώ. Σύντονα αναμένεται η έκδοση εταιρικού ομολόγου μέσω του Χ.Α. και από την Intralot.
- Παρατηρείται σαφώς εντονότερο ενδιαφέρον από την πλευρά των ξένων θεσμικών επενδυτών να συναντηθούν με ελληνικές εταιρείες, πράγμα που μπορούν να διαβεβαιώσουν τόσο τα τμήματα επενδυτικών σχέσεων των εισηγμένων στο Χ.Α., αλλά και που προκύπτει από τις συμμετοχές στα road shows, μη εξαιρουμένου και αυτού στη Νέα Υόρκη που διοργανώνει η JP Morgan.
Αλλαγή πίστας
Οι απαισιόδοξοι και οι αισιόδοξοι επενδυτές διαφωνούν επίσης και στο κατά πόσο οι ελληνικές μετοχές είναι «ελκυστικές» ή «ακριβές».
Οι πρώτοι παρατηρούν τη μεγάλη άνοδο που έχει παρατηρηθεί στο ταμπλό κατά τα τελευταία χρόνια, με τον Γενικό Δείκτη να έχει κερδίσει γύρω στο 115% κατά την τελευταία πενταετία και τον τραπεζικό να έχει τρέξει με +195% στο ίδιο χρονικό διάστημα. Πώς να τρέξουν να αγοράσουν σήμερα μια μετοχή σε διπλάσια ή και τριπλάσια μετοχή από αυτή της τελευταίας πενταετίας, ή έστω σε τιμή που είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτή που οι ίδιοι την είχαν πουλήσει πριν δύο χρόνια και μάλιστα σε ένα ευρύτερο περιβάλλον γεμάτο κινδύνους;
Οι «ταύροι» έχουν τα δικά τους, καθόλου ευκαταφρόνητα, επιχειρήματα, τα οποία -επί του παρόντος τουλάχιστον- φαίνεται πως επιβεβαιώνονται από την εικόνα στο ταμπλό. Χαρακτηριστική είναι η τοποθέτηση γνωστού αναλυτή:
«Πράγματι, οι τιμές των μετοχών είναι σήμερα υπερδιπλάσιες από εκείνες προ πέντε ετών, αλλά από τότε μέχρι σήμερα έχουν μεσολαβήσει πολλά. Στις αρχές του 2019 η Ελλάδα είχε εκδώσει πενταετές ομόλογο και είχε δανειστεί με 3,6% όταν τα επιτόκια ήταν μηδενικά. Σήμερα δανείζεται με το ίδιο ή και χαμηλότερο επιτόκιο, όταν το Euribor έχει φτάσει στο 4%. Τότε τα ομόλογα της Ελλάδας θεωρούνταν σκουπίδια και σήμερα η χώρα έχει ανακτήσει την επενδυτική βαθμίδα. Τότε η Ελλάδα εθεωρείτο ένα κομμάτι του προβληματικού ευρωπαϊκού Νότου, ενώ αντίθετα σήμερα ο “πλούσιος Βορράς” είναι εκείνος που καλείται να αντιμετωπίσει τις μεγαλύτερες προκλήσεις. Αντίθετα, οι χώρες του Νότου, της Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης, υπεραποδίδουν σε ό,τι αφορά την πορεία του ΑΕΠ τους.
Ειδικότερα σε ό,τι αφορά τις αποτιμήσεις, δεν θα σταθώ στις ανοδικές τιμές στόχους που δίνουν οι ξένοι αναλυτές. Όπως όλοι, έτσι κι αυτοί έχουν διαψευσθεί αρκετές φορές κατά το παρελθόν. Αντίθετα, θα σταθώ στον δείκτη της μερισματικής απόδοσης. Με την τρέχουσα συνολική κεφαλαιοποίηση του Χ.Α. κοντά στα 92 δισ. ευρώ και τις χρηματικές διανομές του 2023 στα 3 δισ. ευρώ, προκύπτει μια μέση μερισματική απόδοση γύρω στο 3,25%, η οποία αντιστοιχεί περίπου στο yield των δεκαετών ελληνικών κρατικών ομολόγων. Μόνο ως “φούσκα” δεν μπορεί να θεωρηθεί κάτι τέτοιο.
Επίσης, αν κάποιος προσπαθήσει να προβλέψει τις χρηματικές διανομές των εισηγμένων μέσα στη φετινή χρονιά, μια επίδοση κοντά στα 4 δισ. ευρώ που οδηγεί σε μέση μερισματική απόδοση 4,34%, είναι απολύτως λογική. Κι αυτό γιατί μέσα στο 2024 θα διανείμουν μερίσματα αρκετές μεγάλες εισηγμένες που δεν το είχαν πράξει πέρυσι, μεταξύ των οποίων οι τέσσερις συστημικές τράπεζες, η Optima Bank, η ΔΕΗ και η Αεροπορία Αιγαίου».
Επιπρόσθετα, παράγοντας της αγοράς τονίζει πως δεν θα πρέπει να μας διαφεύγουν τα πολύ μεγάλα βήματα προόδου που έχουν κάνει κατά τα τελευταία χρόνια οι εισηγμένες εταιρείες στο Χρηματιστήριο της Αθήνας.
- Για παράδειγμα, πόσο πιο μπροστά σε σχέση με το 2019 βρίσκεται σήμερα η Mytilineos και ποιες προοπτικές διαγράφονται γι’ αυτή;
- Πώς να αξιολογήσει κάποιος το γεγονός ότι οι συστημικές τράπεζες εμφανίζουν σήμερα έντονα μονοψήφιο ποσοστό επισφαλών δανείων, όταν προ πενταετίας αυτό ανερχόταν στο 30% και στο 40%;
- Πόση σχέση έχει η προ πενταετίας προβληματική ΔΕΗ, σε σχέση με τη σημερινή της εικόνα και ακόμη περισσότερο σε σύγκριση με το business plan που παρουσίασε πρόσφατα και προβλέπει λειτουργικά κέρδη ύψους τριών δισ. ευρώ το 2030;
- Για να εκτιμήσει κάποιος τη στροφή της Motor Oil προς τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, χαρακτηριστικό στοιχείο αποτελεί το ότι ενώ ο συγκεκριμένος τομέας απέφερε μηδενικό σχεδόν EBITDA το 2020, για φέτος αναμένεται μια σχετική επίδοση κοντά στα 120 εκατ. ευρώ.
- Πόσο πολύ έχει προχωρήσει ο όμιλος Τιτάν τα σχέδια της πράσινης μετάβασής του και πόσο υψηλότερα κέρδη σημείωσε το 2023;
- Πόσο υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης έχουν σημειώσει κατά τα τελευταία χρόνια οι εταιρείες πληροφορικής, με ενδεικτικές περιπτώσεις τις Epsilon Net και Entersoft, οι οποίες μετατάχθηκαν στην Κύρια Αγορά του Χ.Α. μόλις το 2020 και σήμερα αποτελούν leader στον κλάδο του επιχειρηματικού λογισμικού;
- Πόση σχέση έχουν σήμερα με το παρελθόν, εταιρείες που διαπραγματεύονταν στην κατηγορία της επιτήρησης, όπως π.χ. η Intralot, η Lavipharm, η Δομική Κρήτης και οι Ευρωσύμβουλοι; Δεν δικαιολογείται από τη βελτίωση των θεμελιωδών τους μεγεθών, η πολύ καλύτερη εικόνα που παρουσιάζουν στο ταμπλό του Χ.Α.;
- Πόσες φορές έχουν ανεβάσει το ανεκτέλεστο υπόλοιπο των υπογεγραμμένων συμβάσεών τους οι κατασκευαστικές εταιρείες ή και επιχειρήσεις άλλων κλάδων όπως π.χ. η Cenergy;