Το Χρηματιστήριο Αθηνών διοργάνωσε «Ελληνικό Επενδυτικό Συνέδριο» στις 27 και 28 Νοεμβρίου στο Λονδίνο, σε συνεργασία με τη Morgan Stanley. Το συνολικό κλίμα στην εκδήλωση ήταν θετικό, με αυξημένη συμμετοχή και δέσμευση των επενδυτών σε σχέση με πέρυσι.
Τα funds που συμμετείχαν στην εκδήλωση ήταν κυρίως υφιστάμενοι μέτοχοι, εξοικειωμένοι με την ελληνική αγορά μετοχών, ενώ αξιοσημείωτη ήταν η παρουσία νέων συμμετεχόντων. Οι τράπεζες και οι εταιρείες ενέργειας προσέλκυσαν τη μεγαλύτερη προσοχή, όπως ήταν αναμενόμενο.
Καθ' όλη τη διάρκεια των ομαδικών συναντήσεων, οι επενδυτές εστίασαν τις ερωτήσεις και τα ενδιαφέροντά τους (πέραν των συγκεκριμένων θεμάτων που αφορούσαν τις εταιρείες) σε βασικούς τομείς: α) το μακροοικονομικό περιβάλλον και τις προοπτικές, β) τον τουρισμό, τα ακίνητα και την πράσινη μετάβαση, γ) τις επιπτώσεις της απόκτησης από την Ελλάδα του καθεστώτος επενδυτικής βαθμίδας στην οικονομία και την αγορά, δ) τις κρίσιμες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που αναμένονται κατά τη δεύτερη θητεία της ελληνικής κυβέρνησης, ε) την πρόοδο των επενδύσεων και την εκτέλεση του σχεδίου του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF).
Στο περιθώριο του συνεδρίου, οι επενδυτές σχολίαζαν θετικά τη στρατηγική συνεργασία Alpha Bank & UniCredit, την επιτυχή τοποθέτηση της συμμετοχής του ΤΧΣ στην ΕΤΕ και τη φετινή βελτίωση της εταιρικής κερδοφορίας. Τόνισαν επίσης τις εντυπωσιακές επιδόσεις της ελληνικής αγοράς μετοχών (+35% φέτος), ιδιαίτερα των ελληνικών τραπεζών (+65% φέτος) και την αυξημένη δραστηριότητα της αγοράς.
Οι επενδυτές έδειξαν επίσης ενδιαφέρον για τις επερχόμενες συμφωνίες, τοποθετήσεις και δημόσιες εγγραφές στην αγορά, με συγκεκριμένα ερωτήματα σχετικά με την αποεπένδυση του ΤΧΣ από την Τράπεζα Πειραιώς και την ΑΜΚ του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών (αναμένεται στις αρχές του 2024). Οι τέσσερις τράπεζες πραγματοποίησαν την πλειονότητα των συναντήσεων.
Μεταξύ των πιο δημοφιλών μη χρηματοοικονομικών ονομάτων ήταν: α) οι ενεργειακές εταιρείες ΔΕΗ, Μυτιληναίος και Motor Oil, β) ο ΟΠΑΠ, γ) ο όμιλος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ / Τέρνα Ενεργειακή με έμφαση στις υποδομές και τις ΑΠΕ, δ) η Aegean Airlines που σχετίζεται με τον τουρισμό και ε) ο ΟΤΕ.
Τα κύρια σημεία από την ομιλία του πρωθυπουργού
Ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας κ. Κυριάκος Μητσοτάκης είχε συζήτηση με τον κ. Luigi Rizzo, Αντιπρόεδρο Επενδυτικής Τραπεζικής, EMEA, Morgan Stanley, ενώ ο Επικεφαλής Οικονομικός Σύμβουλος κ. Αλέκος Πατέλης συζήτησε με την κ. Ellen Zentner, Διευθύνουσα Σύμβουλο, Επικεφαλής Οικονομολόγο ΗΠΑ, MS.
Επισήμανε τα τελευταία επιτεύγματα: Αναβάθμιση σε IG, ισχυρή ανάπτυξη, αύξηση της επενδυτικής δραστηριότητας, δημοσιονομική πειθαρχία. Η κυβέρνηση δεν εστιάζει μόνο στην ανάπτυξη αλλά και στους βασικούς παράγοντες, την ποιότητα, τη βιωσιμότητα και την κοινωνική δικαιοσύνη.
Μακροοικονομικές τάσεις που είναι πιθανό να συνεχίσουν να υπερτερούν της περιοχής της ΕΕ- διαφοροποιητικοί παράγοντες: i) RRF, ii) χαμηλότερη ευαισθησία στα επιτόκια (μη μοχλευμένος ιδιωτικός τομέας), iii) αντίκτυπος της αναβάθμισης του IG που χρειάζεται χρόνο για να αποτυπωθεί.
Ο πληθωρισμός αποτελεί βασικό πρόβλημα τώρα, αλλά μειώνεται ταχύτερα από ό,τι αλλού. Το καθεστώς της ανεπτυγμένης αγοράς για το Χρηματιστήριο Αθηνών αποτελεί βασικό στόχο για το προσεχές μέλλον, με την πρόσφατη και αναμενόμενη δράση της αγοράς να είναι υποστηρικτική (δημόσιες εγγραφές, τοποθετήσεις).
Η κυβέρνηση θα χρησιμοποιήσει ΣΔΙΤ στο σύστημα υγείας και θα εκμεταλλευτεί τη μεγάλη δεξαμενή ακινήτων που κατέχει.
Το ελληνικό χρέος είναι ένα από τα ασφαλέστερα στον κόσμο, δεδομένων των χαρακτηριστικών του (μακρά διάρκεια και υψηλό % σταθερό επιτόκιο).
Ο εφησυχασμός αποτελεί βασικό κίνδυνο για την έναρξη της δεύτερης θητείας, ο πρωθυπουργός δεν είναι διατεθειμένος να τον ανεχθεί από την ομάδα του -επικέντρωση στην επίτευξη αποτελεσμάτων, όχι σκέψη για τις επόμενες εκλογές.
Δέσμευση να προχωρήσει σε δύσκολες μεταρρυθμίσεις όπως το δικαστικό σύστημα, η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, η διεύρυνση του εργατικού δυναμικού (με την ένταξη περισσότερων γυναικών, ηλικιωμένων πολιτών και νόμιμων μεταναστών), η περαιτέρω μείωση του κόστους εργασίας.
Χρήση της τεχνητής νοημοσύνης για τη βελτίωση των αλληλεπιδράσεων με τους πολίτες, μεγάλη ανάπτυξη του τεχνολογικού οικοσυστήματος στην Ελλάδα.
Η Ελλάδα βρίσκεται σε καλή θέση για να προσελκύσει ανθρώπινο δυναμικό, δεδομένων των θετικών προοπτικών της χώρας.
Η Ελλάδα πυλώνας σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή και βασικός συντελεστής των πολιτικών/αποφάσεων της ΕΕ.
Τα κύρια σημεία από τις ελληνικές τράπεζες
Ο κ. Βασίλειος Ψάλτης, Διευθύνων Σύμβουλος της Alpha Βank, ο κ. Φωκίων Καραβίας, Διευθύνων Σύμβουλος της Eurobank, ο κ. Παύλος Μυλωνάς, Διευθύνων Σύμβουλος της Εθνικής Τράπεζας και ο κ. Χρήστος Μεγάλου, Διευθύνων Σύμβουλος της Τράπεζας Πειραιώς, συζήτησαν με την κ. Nida Iqbal Siddiqi, Επικεφαλής του EEMEA Banks Equity Research, MS. Τα βασικά συμπεράσματα:
- Απαιτούνται μεταρρυθμίσεις: δικαστικό σύστημα, κτηματολόγιο, δίκτυα, φοροδιαφυγή, κλιματική αλλαγή.
- Η οικονομία προσανατολίζεται στις εξαγωγές (εξαγωγές αγαθών υψηλότερες από τις υπηρεσίες).
- Η αύξηση δανείων φέτος ήταν χαμηλότερη από την αναμενόμενη λόγω αποπληρωμών και υψηλών επιτοκίων. Οι θετικές προοπτικές για το 2024 με ρυθμό πιστωτικής επέκτασης που αναμένεται να ανέλθει σε περίπου 5% και θα οφείλεται κυρίως σε δανεισμό επιχειρήσεων.
- Καμία αύξηση στα ενυπόθηκα δάνεια παρά τον μεγάλο αριθμό συναλλαγών, η πλειονότητα των οποίων χρηματοδοτείται με ίδια κεφάλαια. Οι εκταμιεύσεις ενυπόθηκων δανείων στο 10% του παρελθόντος, ενδεικτικό των δυνατοτήτων της αγοράς, ελαφρώς καλύτερη εικόνα στους καταναλωτές αν και από χαμηλή βάση.
- Τα ρυθμιζόμενα δάνεια αποτελούν μεγάλη ευκαιρία, αλλά όχι άµεση. Οι τράπεζες είναι πιθανότερο να παρέµβουν σε µεταγενέστερο στάδιο.
- Η δυναμική των καθαρών εσόδων από τόκους είναι πολύ ευνοϊκή και καλύτερη από την αναμενόμενη, ιδίως στις καταθέσεις -τα επιτόκια αναμένεται να μειωθούν από το β’ εξάμηνο του 2024, οπότε γίνεται προσπάθεια να γίνουν οι ισολογισμοί λιγότερο ευαίσθητοι στα επιτόκια (τίτλοι σταθερού επιτοκίου, δάνεια σταθερού επιτοκίου, αντιστάθμιση παραγώγων), αν και με προσεκτικά βήματα. Οι εγχώριες τράπεζες είναι σε καλή θέση να διατηρήσουν βιώσιμα ένα NIM περίπου 2,5%.
- Θετικές προοπτικές για τη διαχείριση περιουσιακών στοιχείων και την τραπεζική ασφάλιση ως αποτέλεσμα της αύξησης του διαθέσιμου εισοδήματος και των πιο υποστηρικτικών κυβερνητικών πολιτικών.
- Εξορθολογισμός του κόστους: Εχουν γίνει πολλά, περαιτέρω πρωτοβουλίες αλλά περιορισμένα περιθώρια, ψηφιοποίηση -κάποια πίεση στο κόστος προσωπικού λόγω μεταβλητών αποδοχών, πληρωμές ανώτερων στελεχών κυρίως μέσω δικαιωμάτων προαίρεσης αγοράς μετοχών.
- Ποιότητα στοιχείων ενεργητικού: Δεν υπάρχει νέο κύμα NPEs, καθώς τα μακροοικονομικά στοιχεία παραμένουν υποστηρικτικά, οικονομία με χαμηλή μόχλευση, ισχυρά εταιρικά κέρδη, ενυπόθηκα δάνεια σε ώριμο στάδιο και κρατικά μέτρα στήριξης σε ισχύ.
- Κατανομή πλεονάζοντος κεφαλαίου: Επιβράβευση των μετόχων, χρηματοδότηση της εγχώριας οικονομίας, αναζήτηση ευκαιριών στο εξωτερικό.
- Έκτακτοι φόροι εξαιρετικά απίθανοι, δεδομένης της κυβέρνησης που είναι υπέρ της αγοράς, παραδείγματα άλλων χωρών που δεν ενθαρρύνουν, επικείμενες τοποθετήσεις του ΤΧΣ και οι τράπεζες που έχουν επιδείξει κοινωνική υπευθυνότητα.
- Δεν υπάρχει ανταγωνισμός από Private Equity ή άλλα ιδρύματα στον άμεσο δανεισμό, καθώς η αγορά παραμένει μικρή, θα μπορούσε να συμβεί στο μέλλον.
Tα κύρια σημεία για την ενέργεια και την ενεργειακή μετάβαση
Ο κ. Μυτιληναίος, Πρόεδρος της MYTILINEOS, ο κ. Μαθιός Ρήγας, Διευθύνων Σύμβουλος της Energean, ο κ. Πέτρος Τζαννετάκης, Αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος της Motor Oil, ο κ. Γιώργος Κούβαρης, Πρόεδρος του Ομίλου Ήρων, ο κ. Κωνσταντίνος Μαύρος, Διευθύνων Σύμβουλος της ΔΕΗ Ανανεώσιμες, ο κ. Αλέξανδρος Εξάρχου, Αντιπρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος του Ομίλου Intrakat και ο κ. Ιωάννης Καράμπελας, Διευθύνων Σύμβουλος της ΑΔΜΕ Συμμετοχών, συνομίλησαν με τον κ. Frank Hermelink, Επικεφαλής Επενδυτικής Τραπεζικής στον τομέα Power & Utilities, EMEA, MS.
- Η Ελλάδα βασιζόταν στον λιγνίτη για δεκαετίες, η μετάβαση υλοποιήθηκε τις τελευταίες δύο δεκαετίες μέσω ενός μείγματος φυσικού αερίου, αιολικών πάρκων και φωτοβολταϊκών.
- Η ενεργειακή ασφάλεια και η προσιτή τιμή είναι πολύ σημαντικοί παράγοντες.
- Η Ελλάδα διαχειρίζεται καλά τη μετάβαση, αν και οι τιμές παραμένουν αυξημένες.
- Ένα μείγμα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και φυσικού αερίου φαίνεται να είναι το καταλληλότερο.
- Σε επίπεδο εταιρείας, ένα ολοκληρωμένο μοντέλο στο οποίο η παραγωγή και η προμήθεια συνδυάζονται φαίνεται να είναι το πιο αποτελεσματικό.
- Πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία δεν υπήρχαν ανησυχίες για τον ενεργειακό εφοδιασμό, παρ' όλα αυτά, η επάρκεια του εφοδιασμού δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένη, η διαφοροποίηση είναι το κλειδί για τη διασφάλιση της ασφάλειας.
- Η αγορά ενέργειας παραμένει πολύ εύθραυστη, αντανακλώντας τις ανησυχίες για την ασφάλεια, χρειάζονται όλες οι πηγές για να εξασφαλιστεί μια ισορροπημένη προσέγγιση, είναι επίσης απαραίτητες οι μακροπρόθεσμες συμβάσεις προμήθειας.
- Η Ελλάδα βρίσκεται σε πολύ καλύτερη θέση όσον αφορά την προμήθεια και την τιμολόγηση δεδομένων των συνθηκών ανέμου και ήλιου, η κυβερνητική βούληση θα μπορούσε να βελτιώσει περαιτέρω τη δυναμική, η χώρα θα μπορούσε να γίνει καθαρός εξαγωγέας ενέργειας στο μέλλον.
- Η κοινότητα των επενδυτών και οι τράπεζες πρέπει να στηρίξουν τις δαπάνες για τη βελτίωση της ασφάλειας του εφοδιασμού και της τιμολόγησης, καθώς απαιτούνται περισσότερες επενδύσεις για τη διατήρηση των σημερινών επιπέδων κατανάλωσης.
- Οι πολιτικοί της ΕΕ συχνά δεν είναι υποστηρικτικοί καθώς επικρατούν διαφορετικά συμφέροντα -οι φορείς χάραξης πολιτικής και τα θεσμικά όργανα πρέπει να κινηθούν γρήγορα για να επιταχύνουν την ενεργειακή μετάβαση.