Σε πρόωρη εθελοντική αποπληρωμή δανεισμού, που είχαν αντλήσει από την ΕΚΤ, μέσω πράξεων μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης (TLTRO III), προχωρούν οι τράπεζες, αξιοποιώντας τα υψηλότερα επίπεδα καταθέσεων της τελευταίας 10ετίας.
Κατά το πεντάμηνο Νοέμβριος 2022 - Μάρτιος 2023, οι τράπεζες αποπλήρωσαν δάνεια 22,5 δισ. ευρώ, με αποτέλεσμα η χρηματοδότησή τους από το Ευρωσύστημα να μειωθεί σε 28,3 δισ. ευρώ. Οι μαζικές αποπληρωμές ήρθαν ως αποτέλεσμα της επί τα χείρω αναθεώρησης όρων χρηματοδότησης στο πλαίσιο των πράξεων TLTRO III, που έθεσε σε ισχύ η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα από τις 23 Νοεμβρίου.
Εντός του 2022, οι τράπεζες αποπλήρωσαν 15,4 δισ. ευρώ, ενώ ακολούθησαν 7,1 δισ. ευρώ κατά το πρώτο τρίμηνο της φετινής χρονιάς. Οι αποπληρωμές της περσινής χρονιάς υποστηρίχθηκαν από την αύξηση των καταθέσεων (+9,4 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση) και δευτερευόντως από συμφωνίες επαναγοράς, εκδόσεις χρεογράφων (+2,4 δισ. ευρώ) και την αύξηση των υποχρεώσεων προς λοιπά νομισματικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (+1,8 δισ. ευρώ).
Οι καταθέσεις αυξήθηκαν πέρυσι κατά 4,6%, φθάνοντας τον περασμένο Δεκέμβριο σε 196,7 δισ. ευρώ, που αποτελούν υψηλά δεκαετίας. Η παραπάνω τάση ανακόπηκε το πρώτο τρίμηνο της φετινής χρονιάς καθώς μέρος των επιχειρήσεων χρησιμοποίησε ταμειακά διαθέσιμα για αποπληρωμές δανείων, λόγω του υψηλού κόστους δανεισμού. Οι συνολικές καταθέσεις υποχώρησαν, το πρώτο τρίμηνο, κατά 2 δισ. ευρώ, σε σχέση με τα επίπεδα που βρίσκονταν στο τέλος του 2022.
Ως αποτέλεσμα των αποπληρωμών του 2022 και της μερικής υποκατάστασης από την αύξηση των καταθέσεων, ο Δείκτης Κάλυψης Ρευστότητας (Liquidity Coverage Ratio - LCR) των τραπεζών κινήθηκε ελαφρώς καθοδικά σε ετήσια βάση και έκλεισε στο 197,3%. Επίπεδα σχεδόν διπλάσια από την υποχρεωτική εποπτική απαίτηση, η οποία ορίζεται στο 100%.
Η περαιτέρω αποπληρωμή των πράξεων TLTRO III ενδέχεται να επηρεάσει, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, την πορεία του Δείκτη Κάλυψης Ρευστότητας στις περιπτώσεις όπου τα βεβαρημένα στοιχεία ενεργητικού, που θα απελευθερωθούν, δεν -θα- είναι επιλέξιμα στο απόθεμα ρευστών διαθεσίμων που διακρατούν οι τράπεζες.
Από τη σκοπιά των επενδυτών, αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι πώς επηρεάζουν το κόστος χρηματοδότησης (cost of funding) και επομένως το καθαρό επιτοκιακό περιθώριο και τα καθαρά έσοδα από τόκους, αφενός η συμμετοχή του δανεισμού από TLTROs στη συνολική ρευστότητα, αφετέρου η συμμετοχή των προθεσμιακών στο συνολικό μείγμα των καταθέσεων.
Οι αποπληρωμές TLTROs είχαν ως αποτέλεσμα να μειωθούν κατά 5 δισ. ευρώ, εντός του 2022, τα ταμειακά διαθέσιμα που διατηρούν κατατεθειμένα στην Τράπεζα της Ελλάδος οι εμπορικές τράπεζες. Κατά συνέπεια μειώθηκε το ποσοστό συμμετοχής των ταμειακών διαθεσίμων στο σύνολο του ενεργητικού σε 16,4% από 17,9%. Μειώθηκε, επίσης, το ποσοστό συμμετοχής των υποχρεώσεων προς πιστωτικά ιδρύματα στο 13,1% του παθητικού από 17,6% και αύξηση του ποσοστού συμμετοχής των καταθέσεων σε 70,7%.
Προς το παρόν, Πειραιώς και Εθνική, λόγω πλεονάζουσας ρευστότητας, κινήθηκαν πιο επιθετικά. Η Πειραιώς εξόφλησε πρόωρα 8,9 δισ. ευρώ, μειώνοντας τη χρηματοδότησή της μέσω TLTRO III σε 5,5 δισ. ευρώ. Η Εθνική αποπλήρωσε 6 δισ. ευρώ από το Νοέμβριο ως τα μέσα Μαρτίου, διατηρώντας χρηματοδότηση από το πρόγραμμα της τάξης των 5,5-6 δισ. ευρώ.
Η Alpha προχώρησε σε προπληρωμή 4 δισ. ευρώ εντός του πρώτου τριμήνου της φετινής χρονιάς, ενώ η Eurobank μείωσε τη χρηματοδότηση κατά 2,9 δισ. ευρώ (8,8 δισ. στις 31/12/2022) εντός της περσινής χρονιάς.