Mετά την απορρόφηση των κραδασμών από τη διεθνή τραπεζική αναταραχή, το επενδυτικό ενδιαφέρον στο Χρηματιστήριο της Αθήνας εστιάζεται στο λεγόμενο πολιτικό ρίσκο και στο κατά πόσο αυτό θα μπορούσε να ανατρέψει το θετικό αφήγημα που έχουν οι ξένοι θεσμικοί για την πορεία της ελληνικής οικονομίας και των μετοχών της χώρας.
Τα ισχυρά εταιρικά αποτελέσματα του 2022, τα χαμηλά P/E, το θετικό πρώτο φετινό τρίμηνο που σημειώνει η ελληνική οικονομία, αλλά και οι προσδοκίες από την ενδεχόμενη λήψη επενδυτικής βαθμίδας απειλούνται από τον φόβο μιας ενδεχόμενης πολύμηνης ακυβερνησίας ή και από το σενάριο σχηματισμού ενός ασταθούς και αδύναμου κυβερνητικού σχήματος.
Από την πλευρά τους, οι ξένοι θεσμικοί επενδυτές παρακολουθούν τα πολιτικά πράγματα της χώρας, χωρίς ωστόσο να πανικοβάλλονται, καθώς έχουν τοποθετήσει επιπλέον 260 εκατ. ευρώ στο Χ.Α. κατά τη διάρκεια του πρώτου φετινού τριμήνου. Ξέρουν κάτι παραπάνω από εμάς;
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, το Χ.Α. βρίσκεται σε μια φάση αναζήτησης τάσης, με τους απαισιόδοξους να μειώνουν θέσεις λόγω των κινδύνων που ελλοχεύουν, και τους αισιόδοξους να πιστεύουν ότι υπάρχει μεγάλο περιθώριο ανόδου των τιμών, καθώς με κάποιο τρόπο στο τέλος της ημέρας θα αντιμετωπιστεί και το ζήτημα του πολιτικού ρίσκου.
Αφού κυβερνήσεις και κεντρικές τράπεζες έσβησαν τις φωτιές που άναψαν πρόσφατα στη διεθνή οικονομία οι εξελίξεις στη Silicon Valley Bank και στην Credit Suisse και αφού στην Ελλάδα η κοινή επενδυτική γνώμη πείστηκε από τις διαβεβαιώσεις των υπευθύνων για την ανθεκτικότητα του εγχώριου χρηματοπιστωτικού συστήματος, το Χρηματιστήριο της Αθήνας πέρασε σε μια φάση σταθεροποίησης, η οποία δεν διαταράχτηκε ούτε και όταν ο ΟΠΕΚ αποφάσισε τη μείωση της παραγωγής πετρελαίου με αποτέλεσμα να αυξηθεί η τιμή του «μαύρου χρυσού» στις διεθνείς αγορές.
Παράλληλα, οι τιμές στο Χ.Α. δεν φαίνεται να έχουν επηρεαστεί μέχρι σήμερα ούτε και από το λεγόμενο πολιτικό ρίσκο, παρότι οι πρώτες εκλογές απέχουν μόνο 45 ημέρες και, με βάση τα τρέχοντα δημοσκοπικά δεδομένα, ο σχηματισμός σταθερής κυβέρνησης φαντάζει δύσκολη εξίσωση ακόμη και από τις κάλπες του Ιουλίου (π.χ. δικομματικό σχήμα με 155-160 βουλευτές είναι ασταθές).
Το ρίσκο και το αντίβαρο
Σύμφωνα με γνωστό παράγοντα της αγοράς, «το πολιτικό ρίσκο υπάρχει και οι ξένοι επενδυτές παρακολουθούν από κοντά την κατάσταση. Το γεγονός ότι δεν έχουν προχωρήσει σε μαζικές μειώσεις θέσεων μέχρι σήμερα, φαίνεται να σχετίζεται με το γεγονός ότι έχει χτιστεί για την ελληνική οικονομία και το Χ.Α. ένα ευρύτερο θετικό αφήγημα, το οποίο θα μπορούσε να οδηγήσει σε σαφώς υψηλότερα επίπεδα τιμών στο ταμπλό, ιδίως από τη στιγμή που ξεπεραστεί το πολιτικό ρίσκο. Έτσι πιστεύουν, μέχρις αποδείξεως του αντιθέτου.
Η κατάσταση στη διεθνή οικονομία παραμένει προβληματική, αλλά σε κάθε περίπτωση εξελίσσεται αρκετά καλύτερα σε σχέση με τους φόβους που είχαν καλλιεργηθεί, είτε το περσινό φθινόπωρο είτε ακόμη και στις αρχές του τρέχοντος έτους. Τα επιτόκια ανεβαίνουν, οι τράπεζες και το real estate δοκιμάζονται, πολλά από τα funds δείχνουν να μαζεύονται και κυρίως ο πληθωρισμός έχει επηρεάσει άμεσα τα πορτοφόλια και τη ζήτηση πολλών νοικοκυριών. Παρ’ όλα αυτά, το ευρωπαϊκό ΑΕΠ φαίνεται πως θα κλείσει φέτος ελαφρά ανοδικά και πως η Γηραιά ήπειρος θα αποφύγει τελικά την ύφεση.
Ειδικότερα για την Ελλάδα, τώρα, τα πράγματα φαίνεται να έχουν ξεκινήσει -τηρουμένων πάντοτε των αναλογιών- πολύ καλά κατά το πρώτο φετινό τρίμηνο. Στο δημοσιονομικό μέτωπο, το 2022 έκλεισε χωρίς πρωτογενές έλλειμμα, ενώ επιπρόσθετα η πορεία των φορολογικών εσόδων εξελίσσεται σαφώς ικανοποιητικά μέσα στο 2023.
Στο μέτωπο της πραγματικής οικονομίας, η ζήτηση εξελίσσεται μέχρι σήμερα σε γενικές γραμμές ανοδικά, ενώ όλα δείχνουν πως ο εισερχόμενος τουρισμός θα καταγράψει φέτος νέο ιστορικό υψηλό. Όλη αυτή η θετική εικόνα, όμως, θα μπορούσε να θολώσει σε σημαντικό βαθμό, αν η χώρα περάσει μια παρατεταμένη περίοδο πολιτικής αβεβαιότητας.
Γενικότερα πιστεύω ότι ο συνδυασμός των πολύ υψηλών εταιρικών κερδών που ανακοινώνονται για το 2022, και οι θετικές μέχρι τώρα προοπτικές που διαμορφώνονται για τα φετινά αποτελέσματα των περισσότερων εισηγμένων εταιρειών αποτελούν το ισχυρότερο επιχείρημα για τη χαλαρή στάση των επενδυτών απέναντι στο πολιτικό ρίσκο».
Οι ενστάσεις
Για το πώς ξεκίνησε το φετινό α' τρίμηνο, δεν έχει κάποιος παρά να δει την ανοδική πορεία που καταγράφουν οι πωλήσεις μεγάλων εμπορικών επιχειρήσεων όπως η Jumbo, τα ΙΚΕΑ και η σχετική δραστηριότητα του ομίλου Quest ή ακόμη τις υψηλές πληρότητες που επιτυγχάνουν η Αεροπορία Αιγαίου στα δρομολόγιά της, αλλά και τα ξενοδοχεία της χώρας, με πρώτα παραδείγματα αυτά της Αττικής και της Θεσσαλονίκης.
Οι εταιρείες πληροφορικής είναι φορτωμένες με συμβάσεις του Δημοσίου. Στον χώρο των υποδομών η τσιμεντοβιομηχανία Τιτάν έχει αναφερθεί σε ανοδική ζήτηση φέτος, ενώ οι εταιρείες των κλάδων που η δραστηριότητά τους σχετίζεται με την οικοδομή και τις επενδύσεις, μιλούν για ικανοποιητική ζήτηση, αρκετά κοντά στα αντίστοιχα περυσινά επίπεδα.
Παρ’ όλα αυτά, πολλά υψηλόβαθμα στελέχη επιχειρήσεων φοβούνται ότι το δεύτερο τρίμηνο θα επηρεαστεί πτωτικά από τις εγχώριες πολιτικές εξελίξεις, όπως συμβαίνει στις πλείστες προεκλογικές περιόδους που χαρακτηρίζονται από αβεβαιότητα. Η διπλή εκλογική αναμέτρηση δείχνει να είναι αναπότρεπτη, με αποτέλεσμα να περάσουμε τουλάχιστον ένα τρίμηνο όπου «παραδοσιακά» στη χώρα το κράτος κατεβάζει τα… μολύβια και πολλές επιχειρηματικές-επενδυτικές αποφάσεις αναβάλλονται μέχρις ότου ξεκαθαρίσει η κατάσταση.
Τα μόνα θετικά στοιχεία στην τρέχουσα συγκυρία είναι πως δεν θα επηρεαστούν έντονα οι κλάδοι εκείνοι που πλήττονται από μακρές προεκλογικές περιόδους, όπως η πληροφορική και οι κατασκευές (είναι ήδη φορτωμένες με κρατικά έργα), καθώς και το ότι η πρωτόγνωρα ισχυρή τουριστική χρονιά προβλέπεται ότι θα τονώσει τη ζήτηση, υπερκαλύπτοντας τις όποιες απώλειες ζήτησης προέλθουν από τα «στριμωγμένα» οικονομικά των ελληνικών νοικοκυριών.
Η εικόνα στο Χρηματιστήριο
Σ’ αυτό το περιβάλλον, τα κέρδη του 2022 και τα διανεμόμενα μερίσματα έρχονται να επιδράσουν θετικά στο επενδυτικό κλίμα. Η μέση απόδοση των μη τραπεζικών μετοχών διαμορφώνεται φέτος γύρω στο 4%, ενώ υπάρχουν πολλές μετοχές ισχυρών εταιρειών με ανοδικές προοπτικές κερδοφορίας που διαπραγματεύονται με δείκτες P/E γύρω ή και κάτω από το 13 και αυτό σε μια χώρα που προσδοκά αξιοσημείωτη αύξηση του ΑΕΠ της κατά τα επόμενα χρόνια.
Επίσης, σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, οι εισηγμένες εταιρείες θα χωριστούν σε τρεις κατηγορίες, σε ό,τι αφορά την φετινή τους κερδοφορία:
- Σε εκείνες που θα είναι περισσότερες σε αριθμό και θα εμφανίσουν ανοδική πορεία κύκλου εργασιών και κερδοφορίας, ή λόγω της αυξημένης ζήτησης ή και εξαιτίας του ότι αναθεώρησαν προς τα πάνω τα τιμολόγιά τους, ενώ παράλληλα το κόστος της ενέργειας και άλλων πρώτων υλών υποχώρησε.
- Σε εισηγμένες που πέρσι σημείωσαν εξαιρετικά υψηλές -συγκυριακές- κερδοφορίες, οι οποίες οφείλονταν σε εκτινάξεις τιμών στο πετρέλαιο, σε μέταλλα κ.λπ. Οι περισσότερες από αυτές τις εισηγμένες (συνήθως διαπραγματεύονται με μονοψήφιους δείκτες P/E) προσδοκούν και φέτος ικανοποιητικές κερδοφορίες, οι οποίες ωστόσο δύσκολα θα επαναλάβουν τα περυσινά επίπεδα (π.χ. διυλιστήρια, ElvalHalcor, ΕΛΤΟΝ Χημικά, κλάδος αλουμινίου, εταιρείες εμπορίας σιδήρου-χάλυβα).
- Εταιρείες που θα πιεστούν από το ευρύτερο περιβάλλον του πληθωρισμού και των επιτοκίων, αλλά και από τη γενικότερη οικονομική προσγείωση που θα χαρακτηρίσει φέτος τη διεθνή οικονομία.