Πώς μπορεί ο Γενικός Δείκτης του Χρηματιστηρίου της Αθήνας από τις 790 μονάδες του περασμένου Σεπτεμβρίου να έχει εκτιναχθεί πάνω από τις 1.100 μονάδες; Κι αν ακόμη αυτή η εκτόξευση των τιμών των μετοχών δικαιολογείται, δεν είναι πολύ πιθανόν να ακολουθήσει περίοδος διόρθωσης προκειμένου να κλειδωθούν κάποια πολύ σημαντικά κέρδη που έχουν προκύψει κατά το τελευταίο πεντάμηνο;
Και, τελικά, αν έτσι έχουν τα πράγματα, μήπως η προεκλογική περίοδος στην οποία έχουμε ουσιαστικά εισέλθει -ή ακόμη και το πρόσφατο τραγικό σιδηροδρομικό δυστύχημα- αποτελούν πρώτης τάξεως αιτίες -ή, έστω, αφορμές- για να ξεκινήσει η προαναφερθείσα περίοδος διόρθωσης;
Αυτά είναι τα τρία βασικότερα ερωτήματα που απασχολούν αυτή την περίοδο το ευρύ επενδυτικό κοινό, από την απάντηση των οποίων θα κριθεί σε μεγάλο βαθμό η στάση που θα κρατήσουν στο ταμπλό του Χ.Α.
Σε ό,τι αφορά το πρώτο ερώτημα, η πλειονότητα των αναλυτών θεωρεί πως η άνοδος των τελευταίων μηνών είναι -σε μεγάλο τουλάχιστον βαθμό- δικαιολογημένη. Το βασικότερο επιχείρημα είναι ότι έχει διαφοροποιηθεί άρδην το οικονομικό περιβάλλον. Σε πλήρη αντίθεση με τις προβλέψεις του περασμένου φθινοπώρου:
- Ο φετινός χειμώνας πέρασε χωρίς κανένα πρόβλημα ενεργειακής επάρκειας.
- Η τιμή του φυσικού αερίου βρίσκεται σήμερα 80% χαμηλότερα από τα επίπεδα του Σεπτεμβρίου και κάπου εκεί θα παραμείνει τους επόμενους μήνες, αν βασιστούμε στα σήματα που εκπέμπει η αγορά των προθεσμιακών συμβολαίων.
- Το πρώτο φετινό δίμηνο ξεκίνησε για την ελληνική οικονομία σαφώς καλύτερα σε σχέση με τις αρχικές προβλέψεις, τόσο σε δημοσιονομικό επίπεδο όσο και στο μέτωπο της ζήτησης, με αποτέλεσμα πολλές εταιρείες να εξετάζουν το ενδεχόμενο να αναθεωρήσουν επί τα βελτίω τους φετινούς τους προϋπολογισμούς που είχαν ολοκληρώσει μόλις προ τριμήνου. Όσο για τα μηνύματα για τη φετινή πορεία του ελληνικού τουρισμού, φαίνεται πως οδηγούμαστε σε ένα νέο ιστορικό ρεκόρ αφίξεων και εσόδων. Με τον κρατικό προϋπολογισμό να προβλέπει φετινό ρυθμό ανάπτυξης στο +1,8%, ήδη το ΚΕΠΕ έχει ανεβάσει τη συγκεκριμένη επίδοση στο +2,2% και η UBS στο +3%. Επίσης, ο δείκτης Οικονομικών Προσδοκιών του ΙΟΒΕ ανέβηκε τον Φεβρουάριο για τέταρτο συνεχόμενο μήνα.
Από την άλλη πλευρά, οι «αρκούδες» υποστηρίζουν ότι το ενεργειακό πρόβλημα βρίσκεται ακόμη μπροστά μας και όχι πίσω μας, ιδίως μάλιστα όσο ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται. Ακόμη, όμως, κι αν οι ενεργειακές τιμές καθηλωθούν στα τρέχοντα επίπεδα, υποστηρίζουν πως δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι έχουμε ξεμπερδέψει με τον πληθωρισμό. Το μεγάλο στοίχημα θα παιχτεί στους επόμενους τρεις-τέσσερις μήνες, κατά τη διάρκεια των οποίων θα φανεί το αν θα αρχίσει να αποκλιμακώνεται στην Ευρώπη πέρα από τον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή και ο λεγόμενος δομικός πληθωρισμός (δεν συνεκτιμά καύσιμα και αγροτικά προϊόντα), καθώς από την εξέλιξη αυτή θα κριθεί το πού θα σταματήσει η άνοδος των επιτοκίων.
Η μεγάλη εικόνα
Στο ερώτημα για το αν θα μπορούσε να προκύψει μια διόρθωση τιμών στο Χ.Α., ιδιαίτερα ενόψει της προεκλογικής περιόδου στην οποία ουσιαστικά έχουμε εισέλθει, κανείς δεν μπορεί να απαντήσει με ασφάλεια, αφήνοντας όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά.
Οι αισιόδοξοι αναλυτές, ωστόσο, θεωρούν πως υπάρχουν ακόμη σαφή περιθώρια ανόδου στο Χ.Α. σε μεσομακροπρόθεσμη βάση. Ο διευθύνων σύμβουλος της Beta Χρηματιστηριακή, Βαγγέλης Χαρατσής, τόνισε πως περίπου το ένα τρίτο των μετοχών του Χ.Α. διαπραγματεύεται κάτω από τη λογιστική του αξία, ενώ τόνισε το πόσο ελκυστικότερος είναι ο δείκτης «κεφαλαιοποίηση προς ΑΕΠ» σε σύγκριση με τον μέσο όρο της Ευρώπης.
Οι τραπεζικές μετοχές έχουν… αφηνιάσει στο ταμπλό του Χ.Α. κατά τους τελευταίους μήνες, ωστόσο οι αγοραστές τους ποντάρουν στο ότι διαπραγματεύονται ακόμη χαμηλότερα από τη λογιστική τους αξία και πως θα συνεχιστεί απρόσκοπτα η πορεία επιστροφής τους στην κανονικότητα.
Άλλοι αναλυτές εστιάζουν στα ετήσια αποτελέσματα του 2022 που δημοσιεύονται αυτή την περίοδο, σχολιάζοντας: «Μπορεί να είναι “φούσκα” μετοχές όπως ο Mytilineos και η Hellenic Energy που διαπραγματεύονται με μονοψήφιο P/E και με μερισματικές αποδόσεις γύρω στο 4,8% και στο 6% αντίστοιχα; Είναι “φούσκα” ο ΟΤΕ όταν η μερισματική του απόδοση προσεγγίζει το 3,9%; Μπορεί να θεωρηθεί “ακριβή” η Ideal με P/E κοντά στο 10, με ανοδικές προβλέψεις κερδών για φέτος και με μερισματική απόδοση γύρω στο 5%; Είναι ακριβή η Entersoft που δραστηριοποιείται στον χώρο της πληροφορικής, διαθέτει θετικό καθαρό ταμείο και διαπραγματεύεται με δείκτη P/E κοντά στο 20, όταν φέτος αναμένει κατακόρυφη αύξηση κερδών;
Επιπλέον, μέσα στο πρώτο δίμηνο οι εισηγμένες εταιρείες έχουν ήδη διανείμει ή έχουν ανακοινώσει για φέτος χρηματικές διανομές οριακά άνω του 1 δισ. ευρώ. Όπως όλα δείχνουν, οι μέτοχοι θα εισπράξουν μέσα στο 2023 ποσό μεγαλύτερο από τα 2,4 δισ. ευρώ του 2022 οδηγώντας σε μια σαφώς ικανοποιητική μέση μερισματική απόδοση για τους μη τραπεζικούς τίτλους. Είναι προφανές ότι δεν μιλάμε για “φούσκα”, αλλά από την άλλη πλευρά κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει το σενάριο μιας διόρθωσης, καθώς και το ευμετάβλητο του εξωτερικού περιβάλλοντος».
To κυριότερο ωστόσο επιχείρημα των «ταύρων» δεν είναι οι κερδοφορίες και οι χρηματιστηριακοί δείκτες των εισηγμένων εταιρειών, αλλά η πεποίθησή τους ότι η ελληνική οικονομία έχει ήδη εισέλθει σε έναν μακροχρόνιο ανοδικό κύκλο, εξέλιξη που -αν επιβεβαιωθεί στη πράξη- με τη σειρά της θα συμβάλει έντονα ανοδικά στα επιχειρηματικά κέρδη των επόμενων ετών.
Χαρακτηριστικά είναι τα όσα δηλώνει γνωστός αναλυτής: «Τα τελευταία χρόνια έχουμε δει αρκετές διαρθρωτικές αλλαγές να συμβαίνουν στη χώρα μας. Παρατηρούμε τις εξαγωγές, τον τουρισμό και τη βιομηχανική παραγωγή να ανεβαίνουν, βλέπουμε τον ψηφιακό μετασχηματισμό του Δημοσίου να προχωρεί με ταχείς ρυθμούς, όπως επίσης και μια σειρά από start ups εταιρείες να παρουσιάζουν αξιοζήλευτη πορεία.
Παράλληλα, το επενδυτικό κενό της προηγούμενης δεκαετίας καλύπτεται σταδιακά (βλέπε πορεία 2022 και τις εκτιμήσεις για φέτος), ιδίως με τη συνδρομή των κοινοτικών κονδυλίων κατά τα επόμενα 7 χρόνια. Και όλα αυτά όταν η δημοσιονομική ισορροπία έχει επανέλθει και ο δείκτης του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ αποκλιμακώνεται. Αν συνεκτιμήσουμε τις εξαγωγές προϊόντων και υπηρεσιών, η Ελλάδα σήμερα θεωρείται περισσότερο εξωστρεφής οικονομία από την Ιταλία και την Ισπανία».
Πέραν αυτών, η ελληνική οικονομία ευνοείται και από τις διεθνείς εξελίξεις. Η ενεργειακή απεξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο, επιταχύνει τις επενδύσεις για πράσινη ενέργεια στην Ελλάδα, ενώ αφήνονται υποσχέσεις και από το μέτωπο των ενεργειακών ερευνών σε Ιόνιο πέλαγος και Κρήτη.
Ακόμη ωστόσο και οι «ταύροι» σε καμιά περίπτωση δεν αποκλείουν ενδιάμεσες διορθώσεις και «αναταράξεις», θεωρώντας πως οι κίνδυνοι παραμένουν αρκετοί και γι’ αυτό τον λόγο επιβάλλεται η δημιουργία μικτού-προσεγμένου χαρτοφυλακίου, που θα βασίζεται σε ποιοτικές επιχειρήσεις ανεξαρτήτως μεγέθους.
Τα βασικά χαρακτηριστικά της ανόδου στο Χ.Α.
- Προέρχεται κατά κύριο λόγο από το «έξυπνο χρήμα» των ξένων θεσμικών χαρτοφυλακίων (κατά το πρώτο φετινό δίμηνο, όπως και κατά το 2022 παρατηρήθηκαν καθαρές κεφαλαιακές εκροές από τα Μετοχικά Α/Κ Ελλάδας) και πολύ λιγότερο από τις αποταμιεύσεις των Ελλήνων μικροεπενδυτών.
- Επικεντρώνεται σε μεγάλο βαθμό στις τράπεζες, στα διυλιστήρια και σε άλλα blue chips, με την «περιφέρεια» του Χ.Α. να επωφελείται λιγότερο και μάλλον με χρονική υστέρηση.
- Σε αντίθεση με το 2022, όταν το Χ.Α. ανέβαινε μόνο του, η φετινή πορεία χαρακτηρίζεται από βελτίωση του επενδυτικού περιβάλλοντος διεθνώς.
- Η ελληνική κεφαλαιαγορά διαθέτει κάποιους «κράχτες» όπως η φετινή λήψη επενδυτικής βαθμίδας ή μια ενδεχόμενη μετάταξη του Χ.Α. στις αναπτυγμένες κεφαλαιαγορές μέσα στο 2024. Αντίθετα, ζητούμενο αποτελεί το κατά πόσο θα προκύψει φιλοεπιχειρηματικό κυβερνητικό σχήμα μετά τις επικείμενες διπλές βουλευτικές εκλογές.