Αύξηση που ξεπέρασε τα 6,5 δισ. ευρώ σημείωσαν οι καταθέσεις των νοικοκυριών κατά την περίοδο της πανδημίας, καθώς αυτές από το επίπεδο των 116,3 εκατ. του Φεβρουαρίου του 2020 εκτινάχθηκαν στα 123 δισ. ευρώ το Νοέμβριο του ίδιου έτους, παρουσιάζοντας άνοδο από μήνα σε μήνα (βλέπε στοιχεία δεύτερου παρατιθέμενου πίνακα).
Αξιοσημείωτο μάλιστα είναι το γεγονός ότι οι καταθέσεις των νοικοκυριών συνέχισαν να αυξάνονται και μέσα στο Νοέμβριο κατά 1,3 δισ. (από τα 121,7 στα 123 δισ. ευρώ), παρά το γεγονός ότι:
- Πρώτον, στις αρχές του μήνα ξεκίνησε το δεύτερο lock down σε πανελλαδική βάση.
- δεύτερον, κατά τον ίδιο μήνα παρατηρήθηκαν σημαντικές τοποθετήσεις των αποταμιευτών σε ανταγωνιστικές επενδύσεις όπως μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων και μετοχές του ελληνικού χρηματιστηρίου (η σχετική κινητικότητα εντάθηκε μέσα στο Δεκέμβριο).
Η πολύ σημαντική άνοδος των καταθέσεων έλαβε χώρα σε περίοδο όπου το ύψος των τραπεζικών επιτοκίων ακολουθούσε πτωτική πορεία. Έτσι, ενώ τον Μάρτιο του 2020 τα προσφερόμενα επιτόκια στις δωδεκάμηνης διάρκειας προθεσμιακές καταθέσεις των συστημικών τραπεζών κυμαίνονταν γύρω στο 0,15%, σήμερα υπολείπονται του 0,10%, πέραν ίσως κάποιων εκπτωτικών κουπονιών που προσφέρονται.
Η «ισοπέδωση» άλλωστε των επιτοκίων ώθησε σημαντικό τμήμα των αποταμιευτών να αποφεύγει πλέον να δεσμεύει χρονικά τα χρήματά του, προτιμώντας να διατηρεί ρευστότητα και ευελιξία, έστω και χωρίς να καρπώνεται οποιοδήποτε επιτόκιο.
Ειδικότερα, κατά τους πρώτους έντεκα μήνες του 2020, οι προθεσμιακές καταθέσεις μειώθηκαν κατά 5,5 δισ. ευρώ, όταν κατά την ίδια χρονική περίοδο παρατηρήθηκε αύξηση 7,5 δισ. στους λογαριασμούς ταμιευτηρίου και 4,3 δισ. στους λογαριασμούς όψεως. Έτσι, στις 30 Νοεμβρίου του 2020 μόνο το 30,9% των καταθέσεων των νοικοκυριών ήταν τοποθετημένο σε προθεσμιακούς λογαριασμούς, ή διαφορετικά σχεδόν το 70% των συνολικών καταθέσεων των νοικοκυριών ήταν ουσιαστικά άτοκο!
Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, βασικότερα αίτια που οδήγησαν σε αύξηση τις καταθέσεις των νοικοκυριών μέσα στην πανδημία, είναι:
- Τα μέτρα κυβερνητικής στήριξης προς νοικοκυριά και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, σε συνδυασμό με τις παρατάσεις που δόθηκαν για την αποπληρωμή υποχρεώσεων προς το κράτος και τα ασφαλιστικά ταμεία.
- Η δραστική μείωση της κατανάλωσης σε μια σειρά από δραστηριότητες (πχ μετακινήσεις, εστίαση, ένδυση-υπόδηση).
- Η ολοένα και μεγαλύτερη επιστροφή στα γκισέ των τραπεζών χρημάτων που ήταν τοποθετημένα σε θυρίδες και «στρώματα».
Να σημειωθεί ότι από το Νοέμβριο εντάθηκαν οι προσπάθειες των τραπεζών να πείσουν μέρος των πελατών τους να υποκαταστήσουν καταθέσεις με τοποθετήσεις σε άλλα αποταμιευτικά-επενδυτικά προϊόντα, όπως αμοιβαία κεφάλαια, ασφαλιστικά-συνταξιοδοτικά πακέτα.