Tο 2019 έκρυβε σειρά θετικών εκπλήξεων για όσους εμπιστεύθηκαν το Χρηματιστήριο της Αθήνας. Η ελληνική αγορά ήταν πρωταθλήτρια των αποδόσεων διεθνώς, ενώ πολλές ήταν και οι μετοχές που προσέφεραν αποδόσεις κάτι παραπάνω από ικανοποιητικές. Πολύ λογικά, έτσι, οι προσδοκίες στην αρχή του 2020 είναι αυξημένες, καθώς εμπεδώνεται κλίμα εμπιστοσύνης στην οικονομία και στην αγορά για την πορεία της χώρας.
Όμως, η… ανέφελη εικόνα που φαντάζονται αρκετοί, απέχει πολύ απ’ την πραγματικότητα. Η υψηλή μεταβλητότητα στις διεθνείς αγορές, απόρροια των γεωπολιτικών, των εμπορικών συγκρούσεων και της ασθμαίνουσας ανάπτυξης, δεν επιτρέπει «εύκολες» προσεγγίσεις. Και γι’ αυτό τον λόγο, και το 2020 η ενδεδειγμένη επενδυτική στρατηγική παραμένει το stock picking.
Κόντρα στις προβλέψεις των αναλυτών, το 2019 εξελίχθηκε σε ένα… χρυσό έτος όχι μόνο για την ελληνική, αλλά και για τις ξένες κεφαλαιαγορές, τόσο των αναπτυγμένων, όσο και των αναπτυσσόμενων χωρών. Το Χ.Α. αναδείχτηκε παγκόσμιος πρωταθλητής των αποδόσεων, με τον Γενικό Δείκτη να αυξάνεται κατά 49,5% και τον τραπεζικό να υπερδιπλασιάζεται (+101,34%).
Με το 25% περίπου των μετοχών του Χ.Α. να έχει καταγράψει το 2019 άνοδο στο ταμπλό μεγαλύτερη του 50%, εύλογο είναι πως μπορεί μεν το γενικότερο χρηματιστηριακό κλίμα να παραμένει θετικό, πλην όμως ελάχιστοι πιστεύουν πως το 2020 θα συνεχίσει με ανάλογα… τρελούς ρυθμούς.
Χαρακτηριστικά είναι τα όσα δηλώνει γνωστός χρηματιστηριακός παράγοντας: «Ευτυχώς, είναι πολύ λίγοι εκείνοι που… ονειρεύονται ένα νέο +50% στο Γενικό Δείκτη το 2020 και μάλιστα σε μια περίπου παράλληλη πορεία όλων των μετοχών στο Χ.Α. Κατά την εκτίμησή μου, η νέα χρονιά θα χαρακτηριστεί και αυτή από την ανάγκη κατάλληλης επιλογής τίτλων (stock picking), υπομονή και διαφοροποιημένο χαρτοφυλάκιο στο οποίο θα εμπεριέχονται εταιρικά ομόλογα και μετρητά.
Το ευχάριστο είναι ότι η ελληνική οικονομία φαίνεται πως μπαίνει σε ένα μακροπρόθεσμο ανοδικό κανάλι και πως ο ανταγωνιστής των μετοχών, η αγορά των ομολόγων, είναι διεθνώς αποκαμωμένος. Όσο τα επιτόκια διατηρούνται σε μηδενικά ή και αρνητικά επίπεδα, τόσο θα ευνοούνται οι τοποθετήσεις σε ακίνητα και μετοχές, εκεί όπου οι αποδόσεις ενοικίου (yields) και χρηματικών διανομών (μερίσματα και επιστροφές κεφαλαίου) διατηρούνται σε σαφώς υψηλότερα επίπεδα.
Παράλληλα, όλο αυτό το εξωτερικό περιβάλλον που περιλαμβάνει ετήσια άνοδο ΑΕΠ από 2% έως 3%, άνοδο στις τιμές των ακινήτων, βελτίωση της καταναλωτικής και επενδυτικής ψυχολογίας και χαμηλότερο κόστος χρήματος, βοηθά τόσο τις επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν ζητήματα υπερχρέωσης, όσο και τις τράπεζες στην αντιμετώπιση του προβλήματος των κόκκινων δανείων τους».
Προσεκτικές επιλογές
Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και οι απόψεις άλλου χρηματιστηριακού παράγοντα, ο οποίος όμως εμφανίζεται λίγο πιο αισιόδοξος: «Πράγματι, οι κίνδυνοι στο διεθνές περιβάλλον, τόσο το οικονομικό όσο και το γεωπολιτικό, είναι υπαρκτοί και συμφωνώ ότι δεν μπορούμε να θεωρούνται κανονικές οι υπεραποδόσεις του 2019. Συμφωνώ, επίσης, ότι και το 2020 θα είναι έτος μετοχών και όχι δεικτών, δίνοντας έμφαση στις προσεκτικές μετοχικές επιλογές. Από την άλλη πλευρά, όμως, θεωρώ ότι υπάρχουν δύο τουλάχιστον καταλύτες που θα μπορούσαν -κάτω από προϋποθέσεις- να θερμάνουν σημαντικά την εγχώρια χρηματιστηριακή αγορά.
Συγκεκριμένα, το 2020 θα αποκτήσουμε μια πολύ καλύτερη αντίληψη για το αν οι ευρωπαίοι δανειστές της χώρας:
-Επιτρέψουν τη διάθεση για δημόσιες επενδύσεις τμήματος των κερδών που αποκόμισαν ευρωπαϊκές κεντρικές τράπεζες και κράτη από την κατοχή ελληνικών ομολόγων και θα επιστραφούν στην Ελλάδα.
-Μειώσουν το ύψος των ελάχιστων απαιτούμενων πρωτογενών πλεονασμάτων από το 3,5% στο 2% του ΑΕΠ για τη διετία 2021-2022.
Επιπλέον, πιστεύω πως σε περίπτωση αρνητικών εξελίξεων στο διεθνές περιβάλλον, το Χ.Α. θα μπορούσε να διαφοροποιηθεί επιδεικνύοντας άμυνες, λόγω του ότι οι αποτιμήσεις είναι σχετικά χαμηλότερες και οι προοπτικές καλύτερες».
Πέντε πεδία προσοχής
Με δεδομένο, άλλωστε, ότι κατά την τελευταία τετραετία πολλές δεκάδες μετοχές έχουν υπερδιπλασιαστεί, θεωρείται εύλογο ότι οι τρέχουσες αποτιμήσεις έχουν ήδη προεξοφλήσει ως ένα ποσοστό θετικές μελλοντικές εξελίξεις για την πορεία της ελληνικής οικονομίας, καθώς και το ότι δεν θα υπάρξει κάποια έντονα αρνητική εξέλιξη που θα προέρχεται από το εξωτερικό.
Παράλληλα, το επενδυτικό κοινό εξετάζει προσεκτικά προκειμένου να εντοπίσει (και να εξετάσει) πέντε κυρίως συγκεκριμένες κατηγορίες μετοχών:
- Εταιρείες που προβλέπεται να συνεχίσουν τους υψηλούς ρυθμούς αύξησης της κερδοφορίας που είχαν σημειώσει κατά τα τελευταία χρόνια. Ειδικότερα, θα αποτιμηθεί το κατά πόσο οι μελλοντικές προοπτικές ανάπτυξης των εταιρειών είναι σε θέση να υπερακοντίσουν τον παράγοντα των αυξημένων αποτιμήσεων στο ταμπλό. Ενδεικτικά, στην πρώτη κατηγορία θα μπορούσαμε να αναφέρουμε τα growth stories των εταιρειών Μυτιληναίος, ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, Sarantis, Quest Holdings, Κρι-Κρι, Autohellas, Profile, Παπουτσάνης και Entersoft.
- Εταιρείες που δεν σημείωσαν μεγάλη αύξηση κερδών κατά τα τελευταία χρόνια, ωστόσο ελπίζεται πως θα ωφεληθούν σε μεγάλο βαθμό από το οικονομικό περιβάλλον που αναμένεται να διαμορφωθεί στη χώρα μας (κάποια τόνωση της εγχώριας κατανάλωσης, ανάκαμψη στην αγορά ακινήτων και μεγαλύτερη έμφαση στις επενδύσεις). Εταιρείες που επηρεάζονται κατά πολύ από την πορεία των επενδύσεων είναι για παράδειγμα οι μεταλλουργικές, οι τσιμεντοβιομηχανίες, ο κλάδος της ξυλείας, αλλά και λοιπές εταιρείες όπως η MEVACO και η Γενική Εμπορίου.
- Εταιρείες που ελπίζεται ότι θα συνεχίσουν με επιτυχία τις κινήσεις αναδιάρθρωσης που έχουν ξεκινήσει κατά τα τελευταία χρόνια (τράπεζες και εταιρείες με υψηλές δανειακές υποχρεώσεις). Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι οι τράπεζες (πωλήσεις δανείων, πρόγραμμα «Ηρακλής», διαχείριση μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων), η ΔΕΗ και εισηγμένες όπως η Aloumil, η Forthnet και η Frigoglass.
- Εταιρείες που, έπειτα από ορθές επιχειρηματικές αποφάσεις, αναβάθμισαν την ανταγωνιστικότητά τους και τις μελλοντικές προοπτικές τους. Στη συγκεκριμένη κατηγορία εταιρειών είχαμε –μεταξύ άλλων- το 2019 τις περιπτώσεις των Μοτοδυναμική (επιτυχής ένταξη της Sixt στο φάσμα των δραστηριοτήτων της), Inform Λύκος (κερδοφόρος ανάπτυξη στη Ρουμανία, επιτυχής αναδιάρθρωση στην Ελλάδα), Εβροφάρμα (αύξηση λειτουργικών επιδόσεων, ρύθμιση δανεισμού), Revoil (σταδιακή και σημαντική αποκλιμάκωση δανειακών υποχρεώσεων) και Medicon Hellas (οριστικοποίησε τη ρύθμιση των δανείων της).
- Εταιρείες που προσφέρουν ικανοποιητική απόδοση χρηματικών διανομών, εξετάζοντας κατά πόσο αυτή θα μπορούσε να είναι σε μεγάλο βαθμό διατηρήσιμη και τα επόμενα χρόνια. Μεταξύ των μετοχών αυτών θα μπορούσαν να ενταχθούν τίτλοι όπως αυτοί του ΟΠΑΠ, των δύο διυλιστηρίων Motor Oil και Ελληνικά Πετρέλαια, της ΕΥΔΑΠ, της ΕΥΑΘ, της ΕΧΑΕ, του Καρέλια, της Paperpack, του Μουσικού Οίκου Νάκα, της Βογιατζόγλου Systems και της ΕΛΒΕ Ενδυμάτων.
- Εταιρείες που για τις οποίες το 2020 αναμένεται κάποιο σημαντικό νέο (θετικό ή αρνητικό). Η ElvalHalcor για παράδειγμα θα ολοκληρώσει τον προσεχή Απρίλιο την επένδυση που θα αυξήσει κατά 20% (σε πρώτη φάση) την παραγωγική μονάδα αλουμινίου, όταν εδώ και χρόνια αυτή λειτουργεί σε καθεστώς full capacity (θα εξεταστεί και το αν θα υπάρξει επένδυση στον κλάδο της ενέργειας). Μέσα στη χρονιά αναμένονται εξελίξεις στο μέτωπο της πώλησης του «Πόρτο Καρράς» από την Τεχνική Ολυμπιακή.
Η Lamda Development περιμένει το πότε θα ξεκινήσει το project του Ελληνικού, ενώ θα φανεί κατά πόσο η ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ θα αποκτήσει ένα ακόμη πεδίο μελλοντικής δραστηριότητας μέσα από τη συμμετοχή της στο τοπικό καζίνο. Οι εταιρείες πληροφορικής Entersoft και Epsilon Net θα επιχειρήσουν αύξηση κεφαλαίου μέσω δημόσιας εγγραφής και μετάταξή τους στην Κύρια Αγορά του ΧΑ. Αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου επίσης δρομολογούνται σε Άβαξ, Prodea, Trastor και Pasal Development, με την τελευταία να εξυγιαίνεται και να επανέρχεται στην εγχώρια αγορά του real estate.