Με τους χρήστες του Διαδικτύου να φθάνουν τα 5,2 δισεκατομμύρια, αντιπροσωπεύοντας το 65% του παγκόσμιου πληθυσμού, κάθε «κλικ», κάθε στοιχείο που μοιραζόμαστε στο Διαδίκτυο, εκτός από ευκαιρίες κρύβει και απειλές, που μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο όχι μόνο τις προσωπικές μας πληροφορίες, αλλά και τις κρίσιμες υποδομές της χώρας. Καθώς επιχειρήσεις και πολίτες υιοθετούν εκθετικά τις νέες τεχνολογίες, η ανάγκη για πρωτοβουλίες που ενισχύουν την εθνική πολιτική κυβερνοασφάλειας γίνεται ακόμη πιο επιτακτική.
Στην Ελλάδα, με όρους εκτίμησης επικινδυνότητας, οι σημαντικότερες απειλές αφορούν τις οικονομικές απάτες, τη σεξουαλική εκμετάλλευση ανηλίκων, τα εξαρτώμενα από το Διαδίκτυο εγκλήματα και τη διακίνηση ψευδών ειδήσεων. Ακολουθούν οι κυβερνοεπιθέσεις με χρήση κακόβουλου λογισμικού κατά κρίσιμων υποδομών, στρατηγικής σημασίας δικτύων και κρατικών υπηρεσιών, σύμφωνα με πανελλαδική έρευνα για την ασφάλεια στο Διαδίκτυο που διενήργησε η Metron Analysis για λογαριασμό της Vodafone Ελλάδας, με την επιστημονική καθοδήγηση του Ελληνικού Ιδρύματος Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής.
Εξίσου μεγάλη είναι η απειλή από κυβερνοεπιθέσεις τύπου ransomware, που μπορούν να στοχεύσουν από το online τραπεζικό σύστημα μέχρι μια ηλεκτρονική πλατφόρμα παραγγελίας φαγητού, και από ένα μέσο κοινωνικής δικτύωσης μέχρι έναν απλό ιδιώτη, καθώς με το κλείδωμα ενός υπολογιστή οι κυβερνοεγκληματίες ζητούν ένα συγκεκριμένο χρηματικό ποσό ως «λύτρα».
Απέναντι στη σύγχρονη καταιγίδα απειλών, οι οποίες μάλιστα γίνονται καθημερινά πιο περίπλοκες, η απάντηση δεν μπορεί να είναι μονοσήμαντη. Απαιτείται -σύμφωνα με τη Vodafone, που έχει ανοίξει έναν ευρύ διάλογο για το θέμα της κυβερνοασφάλειας- μια ολιστική προσέγγιση για τη δημιουργία εθνικής στρατηγικής για την κυβερνοασφάλεια, την ενίσχυση των κρίσιμων υποδομών και τη συνεργασία μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
Roadmap για ένα ασφαλές ψηφιακό τοπίο
Στο επίκεντρο αυτής της προκλητικής πραγματικότητας η Vodafone, αναγνωρίζοντας τις δομικές ιδιαιτερότητες που αντιμετωπίζει η Ελλάδα στην κυβερνοασφάλεια, αναλαμβάνει ενεργό δράση, δημιουργώντας έναν οδικό χάρτη με καίριες αλλαγές πολιτικής για την ενίσχυση της ψηφιακής ασφάλειας. Το συγκεκριμένο πλέγμα πολιτικών προέκυψε σε συνέχεια των ερευνών της Metron Analysis για λογαριασμό της Vodafone Ελλάδας, σε συνεργασία με το ΕΛΙΑΜΕΠ, αλλά και τη σχετική συζήτηση στρογγυλής τραπέζης που πραγματοποιήθηκε από το Κέντρο για την Κυβερνοασφάλεια του Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών, με την παρουσία όλων των εμπλεκόμενων φορέων.
Θέτοντας τις βάσεις
Το policy paper της Vodafone αναδεικνύει τις δομικές παθογένειες για την κυβερνοασφάλεια στην Ελλάδα και τις προτεινόμενες κατευθύνσεις μεταρρυθμίσεων, που αφορούν, μεταξύ άλλων, στην αλλαγή του υφιστάμενου νομοθετικού πλαισίου για την προστασία και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των κρίσιμων υποδομών και την ευαισθητοποίηση της ελληνικής κοινωνίας.
Ασφάλεια Κρίσιμων Υποδομών: Η Vodafone προτείνει την εκπόνηση μιας Εθνικής Στρατηγικής Κυβερνοασφάλειας, που θα συμβαδίζει με τις οδηγίες της ΕΕ για την ανθεκτικότητα. Ο καθορισμός εθνικών κρίσιμων υποδομών ανά τομέα και η δημιουργία ψηφιακής βάσης δεδομένων είναι εξόχως σημαντική.
Μελλοντικές τάσεις και έγκαιρη προειδοποίηση: Η συνεργασία με την ακαδημαϊκή και ερευνητική κοινότητα είναι ουσιαστική για την κατανόηση μελλοντικών τάσεων και τη βελτίωση της σχεδίασης ασφάλειας. Η αξιοποίηση εργαλείων έγκαιρης προειδοποίησης και η ενδυνάμωση της διαλειτουργικότητας μεταξύ των Κέντρων Ελέγχου και επιχειρήσεων είναι στρατηγικές που μπορούν να ενισχύσουν την ετοιμότητα και την αντίδραση σε ενδεχόμενους κινδύνους.
Ευαισθητοποίηση και δράσεις εκπαίδευσης: Η ευαισθητοποίηση των πολιτών και η εκπαίδευση είναι κομβικά στοιχεία για την ενίσχυση της κυβερνοασφάλειας. Η Vodafone προτείνει την ανάπτυξη εκστρατειών ενημέρωσης για τις νομοθετικές δικλείδες και τα δικαιώματα των πολιτών, καθώς και τη διαμόρφωση κουλτούρας ασφάλειας στο Διαδίκτυο. Η εκπαίδευση του κοινού σε θέματα κυβερνοασφάλειας και η διεξαγωγή ασκήσεων και stress tests θα ενισχύσουν την ικανότητα αντίστασης σε κυβερνοεπιθέσεις.
Ενίσχυση της έρευνας και δημιουργία γνώσης: Η διεξαγωγή ερευνών για την κατανόηση των απειλών που αντιμετωπίζουν οι πολίτες στο Διαδίκτυο είναι απαραίτητη. Αυτές οι πληροφορίες θα μπορούσαν να οδηγήσουν στη δημιουργία εργαλείων για την ασφαλή πλοήγηση και την προστασία των προσωπικών δεδομένων. Η ανάπτυξη του επιστημονικού και ερευνητικού πεδίου στον τομέα της κυβερνοασφάλειας θα συνεισφέρει στην εκπαίδευση ειδικών που θα καλύψουν τις ανάγκες της αγοράς.
Ενίσχυση των συνεργειών με τον ιδιωτικό τομέα: Η υποστήριξη των επιχειρήσεων, ιδίως των μικρών, στην αξιοποίηση χρηματοδοτήσεων για θέματα κυβερνοασφάλειας είναι κρίσιμη για τη συνολική βελτίωση της ασφάλειας. Επιπλέον, η απλοποίηση της νομοθεσίας γύρω από την κυβερνοασφάλεια θα διευκολύνει τη συμμόρφωση και την εφαρμογή των απαραίτητων μέτρων από τις επιχειρήσεις.
Η κυβερνοασφάλεια δεν αφορά μόνο την τεχνολογία. Είναι ένα συλλογικό ζήτημα που απαιτεί συνεργασία, εκπαίδευση και καινοτομία. Από την εκπαίδευση των εργαζομένων και την ευαισθητοποίηση της κοινωνίας, μέχρι τη χρήση νέων τεχνολογιών και την υποστήριξη των επιχειρήσεων, σήμερα, περισσότερο από ποτέ, είναι απαραίτητη η ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου πλαισίου, που θα ανταποκριθεί στις προκλήσεις του μέλλοντος.
Δείτε ολόκληρο το Policy Paper εδώ
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ