Όταν στις 19 Ιουλίου η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανέπτυσσε ενώπιον των ευρωβουλευτών τον στρατηγικό σχεδιασμό της για την επόμενη πενταετία, συμπεριέλαβε και ένα καινούργιο χαρτοφυλάκιο (portfolio), αυτό του Επιτρόπου της Μεσογείου.
Οι λόγοι που προέβαλε ήταν η μετανάστευση, ο πόλεμος στη Γάζα, η ενέργεια, η ανάφλεξη στη Β. Αφρική, η ασφάλεια, η άμυνα, αλλά κυρίως οι πιθανές επιχειρηματικές συνεργασίες με μια «παραμελημένη» -όπως είπε- περιοχή. Στην ομιλία της σημείωσε ότι «πρέπει να αναπτύξουμε τις ολοκληρωμένες συνεργασίες μας, ιδίως σε όλη τη νότια γειτονιά μας».
« Η περιοχή της Μεσογείου πρέπει να τραβήξει αμέριστη προσοχή. Γι' αυτό θα διορίσω έναν Επίτροπο για την περιοχή και θα προτείνω μια νέα ατζέντα για τη Μεσόγειο μαζί με την Κάγια Κάλας. Γιατί το μέλλον των δύο ακτών της Μεσογείου είναι ένα και το αυτό», δήλωσε.
Πολλές χώρες είδαν την προοπτική αυτή με θετικό μάτι, ανάμεσα τους η Κύπρος, η Ελλάδα και η Μάλτα. Μάλιστα το ρεπορτάζ λέει ότι οι χώρες αυτές πιέζουν για την ανάληψη του χαρτοφυλακίου από τον δικό τους Επίτροπο. Ήδη ο πρόεδρος της Κύπρου Ν. Χριστοδουλίδης εκφράστηκε ανοικτά επ' αυτού.
Η λογική της Κομισιόν για τον διαχωρισμό και ίδρυση ειδικού χαρτοφυλακίου της Μεσογείου ήταν ότι την προηγούμενη πενταετία διαπίστωσε ότι υπήρχαν εναλλαγές μεταξύ της διαχείρισης των ενταξιακών συνομιλιών της ΕΕ και των μεταναστευτικών συμφωνιών με τη νότια γειτονιά της Ευρώπης.
Η επεξήγηση αυτή δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητη. Σε πρώτη ανάγνωση, οι πιο «συγκρατημένοι» εξέφρασαν τον προβληματισμό τους ότι ο διαχωρισμός της Μεσογείου θα μπορούσε να δημιουργήσει περισσότερες συγκρούσεις με το «μεγαλύτερο» χαρτοφυλάκιο της Εξωτερικής Πολιτικής, το οποίο προορίζεται να αναλάβει η Κάγια Κάλας της Εσθονίας. Αυτό σημαίνει ότι θα χρειάζεται η σύμπλευση δύο επιτρόπων για μια σειρά από θέματα που θα εμπίπτουν και στα δύο χαρτοφυλάκια.
Οι άνθρωποι που συνομιλούσαν για αρκετούς μήνες με την πρόεδρο της Κομισιόν είχαν και μια άλλη οπτική γωνία: Ότι λόγω των παγκόσμιων γεωπολιτικών εξελίξεων, η ΕΕ πρέπει να βρει τρόπο να έρθει πιο κοντά με την Τουρκία.
Φωτογραφική διάταξη για την Τουρκία
Σύμφωνα με διασταυρωμένες πηγές του Euro2day.gr, και οι δύο από ανώτατες πηγές της Κομισιόν, η πρόθεση της προέδρου της Κομισιόν για την «εμβάθυνση της ευρωπαϊκής πολιτικής» στη Μεσόγειο και τις επιχειρηματικές ευκαιρίες που παρουσιάζει, ιδιαίτερα στην Ενέργεια, αφορούν και τη συμμετοχή της Τουρκίας.
Όπως μας εξήγησαν οι πηγές, μέρος του χαρτοφυλακίου αναμένεται να είναι και η διαχείριση πιθανών συνεργασιών με τις χώρες της Μεσογείου οι οποίες θα είναι άμεσες και δεν θα συγκρούονται με άλλες εκκρεμότητες που μπορεί να έχει η Κομισιόν και η ΕΕ με τις χώρες αυτές.
Ανέφερε η μια πηγή: «Μέχρι τώρα, οι επαφές μας, οι σχέσεις μας και οι συνεργασίες μας με την Τουρκία περνούσαν από τις προενταξιακές της διαπραγματεύσεις, που έχουν κολλήσει εδώ και χρόνια».
«Ακόμα και με τη συμφωνία για το προσφυγικό, έγιναν τεράστιες υπαναχωρήσεις από την πλευρά μας προκειμένου να λάβει τα κονδύλια η Τουρκία, παρά το γεγονός ότι δεν είχε τηρήσει τις δεσμεύσεις της», είπε
έτερος ανώτατος παράγοντας και πρόσθεσε ότι εδώ και καιρό έχει γίνει αντιληπτό στην Κομισιόν ότι ο Ερντογάν, λόγω θέσης και άποψης, αισθάνεται ότι δεν χρειάζεται την ΕΕ. «Η Τουρκία είναι με το ένα πόδι στην Ανατολή και το άλλο στη Δύση. Συνομιλεί με όλους και κάνει συμφωνίες με όλους».
«Είναι προς το συμφέρον της ΕΕ να διατηρεί ανοικτό το παράθυρο για πιθανές συνεργασίες με την Τουρκία, χωρίς να περνάμε μέσα από την πορεία των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Γιατί έτσι πάντα θα κολλάνε», είπε. Πρόσθεσε δε ότι η γείτονα χώρα δραστηριοποιείται σε όλους τους τομείς που θα εμπεριέχονται στο νέο χαρτοφυλάκιο της Μεσογείου.
Κατά τις ίδιες πηγές, όλη η φιλοσοφία στον πλανήτη άλλαξε και γυρνάει προς το επιχειρείν και την άμυνα. Τα οικονομικά και οι πολιτικές σχέσεις καλής γειτονίας δεν είναι πλέον το ζητούμενο.
Σε ερώτηση του Euro2day.gr εάν μια επιχείρηση από την Τουρκία ή η ίδια ως κράτος θα μπορούσε να εμπλακεί σε ένα ευρωπαϊκό επιχειρηματικό project στη Μεσόγειο, η απάντηση που πήραμε και από τις δύο πηγές ήταν θετική.
«Θα μπορούσε να πει κανείς ότι με τη δημιουργία αυτού του χαρτοφυλακίου παρακάμπτονται οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις μεταξύ της Τουρκίας και της ΕΕ. Πολιτικά θα κρατάμε την ίδια στάση, σε θέματα επιχειρήσεων όμως θα υπάρχει άλλο πρωτόκολλο».
Αναμένουμε να δούμε και επισήμως την επεξήγηση και την ανάλυση που θα δώσει η κα Φον ντερ Λάιεν για το κάθε χαρτοφυλάκιο, όμως η νέα πενταετία αναμένεται να δείξει ότι άλλο η πολιτική και άλλο οι μπίζνες. Αυτή η φωτογραφική διάταξη βέβαια μπορεί να αφορά και άλλες χώρες, οι οποίες πολιτικά δεν έχουν καλές σχέσεις με την ΕΕ, με αποτέλεσμα να αποκλείονται σε επιχειρηματικό επίπεδο.
Σίγουρα το παραθυράκι που ανοίγεται για την Τουρκία δεν θα ευχαριστήσει την Κύπρο, η οποία μάλλον «βιάστηκε» να πανηγυρίσει τη δημιουργία του νέου χαρτοφυλακίου. Όταν θα αποκρυσταλλωθούν οι υπευθυνότητες, τότε ίσως Κύπρος και Ελλάδα να θέλουν την ανάληψη του εν λόγω χαρτοφυλακίου και για άλλο λόγο: Να έχουν «μάτι» σε ενδεχόμενες συμφωνίες με την Τουρκία που δεν θα εμπίπτουν στις απαιτήσεις των ενταξιακών διαπραγματεύσεων.
Πότε αναλαμβάνει καθήκοντα η νέα Κομισιόν
Μόλις ανακοινωθούν οι επίτροποι και τα χαρτοφυλάκια που θα αναλάβουν, η πρόεδρος της Κομισιόν αναμένεται να στείλει στον καθένα ξεχωριστά επιστολή που θα αναλύει τα καθήκοντά τους και τι αναμένει η πρόεδρος από αυτούς.
Μετά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα «εξετάσει» τους νέους επιτρόπους σε ακροάσεις που θα πραγματοποιηθούν στα τέλη Σεπτεμβρίου και τον Οκτώβριο. Η Ευρωβουλή έχει τη δυνατότητα να απορρίψει τους υποψηφίους και εάν συμβεί αυτό, η εν λόγω χώρα θα πρέπει να ορίσει νέο υποψήφιο. Για παράδειγμα, το 2019, οι πρώτες επιλογές των Γάλλων και Ούγγρων επιτρόπων απορρίφθηκαν.
Η νέα Κομισιόν αναμένεται τυπικά να αναλάβει καθήκοντα την 1η Νοεμβρίου, όμως η διαδικασία αναμένεται να τραβήξει μέχρι το τέλος του έτους. Προς το παρόν, η κ. Φον ντερ Λάιεν έχει να επιλύσει το θέμα άρνησης κάποιων χωρών να στείλουν δύο ονόματα (το ένα γυναίκας) ως προτάσεις.
Βέβαια κάτι τέτοιο αντιμετώπισε στο παρελθόν και ο κ. Γιούνκερ, ο οποίος και πρότεινε τη λογική του 1+1. Ο τότε πρόεδρος απείλησε και έστειλε ονόματα πίσω σε χώρες που δεν σεβάστηκαν τη γυναικεία συμμετοχή. Το θέμα επιλύθηκε γρήγορα.
Αναμένεται να δούμε εάν και η κ. Φον ντερ Λάιεν κρατήσει την ίδια σθεναρή στάση.