Ένα κοριτσάκι ηλικίας 3,5 ετών, που φοιτούσε σε ιδιωτικό παιδικό σταθμό της Θεσσαλονίκης, κατέληξε στις αρχές Απριλίου με οξεία μυοκαρδίτιδα έπειτα από λοίμωξη με παρβοϊό (Parvovirus B 19). To άτυχο παιδί είχε διακομιστεί από το Ιπποκράτειο Θεσσαλονίκης στο Ωνάσειο, αλλά δεν τα κατάφερε.
Στις 10 Απριλίου ο ΕΟΔΥ ενημερώθηκε από νοσηλευτικά ιδρύματα της Θεσσαλονίκης σχετικά με συρροή περιστατικών με αυξημένη τροπονίνη σε παιδιά του συγκεκριμένου παιδικού σταθμού νηπιαγωγείου, όπου φοιτούσε και το άτυχο κοριτσάκι.
Συνολικά, όπως αναφέρεται σε έγγραφο του ΕΟΔΥ, ως και τις 26 Απριλίου του 2024, έντεκα παιδιά ηλικίας 3 έως 5 ετών παρουσίασαν αυξημένη τροπονίνη. Από αυτά:
- ένα εκδήλωσε κλινική εικόνα οξείας μυοκαρδίτιδας και κατέληξε,
- ένα παρουσίασε κλινική εικόνα μυοπερικαρδίτιδας και συνεχίζει να νοσηλεύεται,
- δύο ασυμπτωματικά παιδιά παρουσίασαν μικρή συλλογή περικαρδιακού υγρού με φυσιολογική συσταλτικότητα, ενώ
- τα υπόλοιπα παιδιά ήταν ασυμπτωματικά με φυσιολογική καρδιακή λειτουργία.
Στο έγγραφο, το οποίο κοινοποιήθηκε μεταξύ άλλων στους Ιατρικούς Συλλόγους όλης της χώρας και διανεμήθηκε στα μέλη τους, σημειώνεται πως η εργαστηριακή διερεύνηση περιελάμβανε ορολογικό έλεγχο με IgM και IgG αντισώματα έναντι Parvovirus B 19 και επιπλέον εργαστηριακό έλεγχο δειγμάτων αναπνευστικού με filmarray και κοπράνων με μοριακές μεθόδους, σε μαθητές και προσωπικό του παιδικού σταθμού. Από τον εργαστηριακό έλεγχο διαπιστώθηκε ότι η πλειοψηφία των παιδιών είχε ένδειξη πρόσφατης λοίμωξης με Parvovirus, γεγονός το οποίο συνάδει με το επιδημιολογικό ιστορικό, όπου αναφέρεται νόσηση από Parvovirus B 19 (κλινική διάγνωση) σε πολλά από τα παιδιά του σταθμού.
Ταυτόχρονα, από την ανάλυση κλινικών δειγμάτων (filmarray ανώτερου αναπνευστικού και έλεγχο κοπράνων) φαίνεται ότι ο συχνότερος λοιμογόνος παράγοντας που απομονώθηκε ήταν ο Rhinovirus/Enterovirus, ακολουθούμενος από τον Adenovirus. Να σημειωθεί ότι τα περισσότερα από τα παιδιά με λοίμωξη από Parvovirus B 19 είχαν ταυτόχρονη συλλοίμωξη με Rhinovirus/Enterovirus.
Ο ΕΟΔΥ άμεσα συνέστησε τη διακοπή λειτουργίας της σχολικής μονάδας για δύο εβδομάδες, ενημέρωσε για τον τρόπο μετάδοσης ιογενών λοιμώξεων (παρβοϊός, εντεροϊοί, αδενοϊοί), συνέστησε την καθαριότητα και απολύμανση της σχολικής μονάδας και προέβη στην επιδημιολογική διερεύνηση των περιστατικών για τους υπεύθυνους λοιμογόνους παράγοντες.
Η επιδημιολογική διερεύνηση των περιστατικών βρίσκεται σε εξέλιξη και ειδικότερα διερευνάται ο ρόλος της συλλοίμωξης Parvovirus B 19 και άλλων ιών στη μυοκαρδίτιδα που παρουσίασαν τα παιδιά.
Αύξηση «πέμπτης νόσου» στην Ευρώπη
Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC) σήμανε συναγερμό με πρόσφατη έκθεσή του, για τον αυξημένο αριθμό περιστατικών «πέμπτης νόσου» (λοιμώδους ερυθήματος), από τα τέλη του 2023 ως το πρώτο τρίμηνο του 2024 σε πολλές χώρες της Ευρώπης, όπως Γαλλία, Ολλανδία, Ιρλανδία, Δανία, Νορβηγία). Σε κάποιες από αυτές δηλώθηκε αύξηση στα σοβαρά περιστατικά από λοίμωξη με Parvovirus σε έγκυες, νεογνά και παιδιά, καθώς και αύξηση στις ανιχνεύσεις Parvovirus σε δότες αίματος/πλάσματος και ενήλικες.
Το λοιμώδες ερύθημα ή πέμπτη νόσος, που αναφέρεται και ως «εξάνθημα του χαστουκισμένου μάγουλου» λόγω του χαρακτηριστικού σημαδιού που εμφανίζει στο μάγουλο, οφείλεται στον παρβοϊό Β 19.
Οι αρχές της Γαλλίας έκαναν λόγο για «ασυνήθιστο αριθμό σοβαρών κρουσμάτων» σε παιδιά και σε εγκύους, με ασυνήθιστο αριθμό αποβολών. Το πρώτο τρίμηνο του 2024, αναφέρθηκαν πέντε θάνατοι μεταξύ παιδιών, κάτω του 1 έτους, αριθμός υψηλότερος από τον μέσο αριθμό θανάτων κατά τα προηγούμενα έτη. Τέσσερις από τους πέντε θανάτους αφορούσαν νεογνά.
Όπως αναφέρεται στο έγγραφο του ΕΟΔΥ, τα δύο τρίτα του ενήλικου πληθυσμού αναμένεται να έχουν ανοσία στον Parvovirus λόγω προγενέστερης λοίμωξης που εμφανίζεται συχνά κατά την παιδική ηλικία. Συρροές κρουσμάτων καταγράφονται σποραδικά και τοπικές επιδημίες κάθε τέσσερα έως δέκα χρόνια. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι έγκυες γυναίκες μπορεί να είναι επίνοσες στον ιό σε ποσοστό έως και 30 – 40%. Οι έγκυες συνήθως μολύνονται μέσω οικιακής ή επαγγελματικής έκθεσης και πρέπει να γνωρίζουν τον κίνδυνο μόλυνσής τους από παιδιά ή ενήλικες με λοίμωξη πέμπτης νόσου. Σε ιδιαίτερο κίνδυνο βρίσκονται έγκυες με επαγγέλματα υψηλού κινδύνου (πχ εργαζόμενες στον τομέα της υγείας, παιδικούς σταθμούς, δάσκαλοι κλπ). Η λοίμωξη τις πρώτες 20 εβδομάδες της εγκυμοσύνης μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή ανεπιθύμητη έκβαση για το έμβρυο, όπως ο εμβρυϊκός ύδρωπας και ο ενδομήτριος θάνατος σε έως και 10% των περιπτώσεων. Σημειώνεται ότι έως και 20% των λοιμώξεων από Parvovirus είναι ασυμπτωματικές και η έκθεση μπορεί να μην είναι εμφανής.
Εγρήγορση των γιατρών
Με βάση τα ανωτέρω, ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ, καθηγητής Χρήστος Χατζηχριστοδούλου, που υπογράφει το έγγραφο, επισημαίνει πως «είναι επιβεβλημένη η εγρήγορση των επαγγελματιών υγείας, ιδιαίτερα των μαιευτήρων-γυναικολόγων, νεογνολόγων, παιδιάτρων, αιματολόγων, γενικών γιατρών και παθολόγων, η αυξημένη κλινική υποψία και η έγκαιρη εργαστηριακή επιβεβαίωση των ύποπτων κρουσμάτων, ειδικά σε περιπτώσεις συρροών, για την προστασία των επίνοσων ατόμων υψηλού κινδύνου, όπως οι έγκυες και τα μικρά παιδιά». Ειδικότερα συνιστάται οι παιδίατροι να λαμβάνουν υπόψη την πιθανότητα εμφάνισης μυοκαρδίτιδας, δύο εβδομάδες μετά τη λοίμωξη από Parvovirus B 19.