Λίγες μέρες μετά την κυκλοφορία του πρώτου προϊόντος φαρμακευτικής κάνναβης στην Ελλάδα και την εκτέλεση της πρώτης συνταγής, η εξέλιξη απασχόλησε ειδική συνεδρία του SYFATHESS Conference 2024, που διοργάνωσε ο Συνεταιρισμός Φαρμακοποιών Θεσσαλονίκης.
«Η φαρμακευτική κάνναβη είναι γνωστή από το 2000 π.Χ. Ύστερα από 5.000 χρόνια διατίθεται και στη χώρα μας», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Ελευθέριος Αζάς, παθολόγος - διαβητολόγος, αναπληρωτής διευθυντής Γ' Παθολογικής Κλινικής του ΥΓΕΙΑ, ο οποίος μίλησε για τους νέους ορίζοντες που προσφέρουν τα κανναβινοειδή στη θεραπευτική προσέγγιση χρόνιων παθήσεων.
Ενδείξεις, αντενδείξεις
Το σκεύασμα διατίθεται σε μορφή ξηρού ανθού προς εισπνοή μέσω συσκευής - ατμοποιητή και έχει στη σύνθεσή του τις δραστικές ουσίες τετραϋδροκανναβινόλη (THC) και κανναβιδιόλη (CBD) σε ποσοστά 9% και 13%, αντίστοιχα.
Οι τέσσερις εγκεκριμένες θεραπευτικές χρήσεις του είναι:
- Πρόληψη και αντιμετώπιση σοβαρής ναυτίας ή εμέτου από χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία και συνδυαστική θεραπεία έναντι HIV ή ηπατίτιδας C.
- Αντιμετώπιση χρόνιου πόνου, που σχετίζεται με καρκίνο ή παθήσεις του ΚΝΣ ή ΠΝΣ, όπως νευροπαθητικός πόνος που προκαλείται από: νευρική βλάβη «μέλος φάντασμα», νευραλγία τριδύμου, μεθερπητική νευραλγία.
- Αντιμετώπιση σπαστικότητας που σχετίζεται με σκλήρυνση κατά πλάκας ή βλάβες του νωτιαίου μυελού (από τις πρώτες ενδείξεις που έχουν εντοπιστεί και οι νευρολόγοι το περίμεναν χρόνια να εγκριθεί).
- Ορεξιογόνο στην παρηγορική (ακακουφιστική) φροντίδα ασθενών που υποβάλλονται σε θεραπείες για καρκίνο ή επίκτητη ανοσολογική ανεπάρκεια (AIDS).
Στον αντίποδα, η χρήση δεν ενδείκνυται για:
- Ασθενείς κάτω των 18 ετών
- Όσους έχουν ιστορικό ψυχωσικής συνδρομής
- Αλλεργία στη δραστική ουσία
- Έγκυες και θηλάζουσες γυναίκες
Παρενέργειες
Σε ό,τι αφορά τις παρενέργειες, όπως είπε ο κ. Αζάς, σε 31 μελέτες διεθνώς έχουν καταγραφεί συνολικά 4.615 ανεπιθύμητες ενέργειες, στη συντριπτική τους πλειοψηφία (4.779 ή 96,6%) δεν ήταν σοβαρές.
«Η εμπειρία που μας μεταφέρεται από χώρες όπου κυκλοφορεί εδώ και πολλά χρόνια η φαρμακευτική κάνναβη λέει ότι οι παρενέργειες είναι ηπιότατες και δεν δικαιολογούν ανησυχία για τη χορήγηση του φαρμάκου. Ενδεικτικά αναφέρονται κόπωση, ζάλη, ξηροστομία κ.ά.».
Ποιοι μπορούν να το συνταγογραφήσουν
Οι ειδικότητες που έχουν επιλεγεί για τη συνταγογράφηση είναι κυρίως αυτές που παρακολουθούν ασθενείς με τις παραπάνω ενδείξεις, δηλαδή:
- Νευρολόγοι,
- Παθολόγοι - Ογκολόγοι,
- Ρευματολόγοι,
- Παθολόγοι - Λοιμωξιολόγοι
«Υπάρχουν κι άλλες που δεν προβλέφθηκαν από τον ΕΟΦ, όπως οι φυσίατροι και οι ψυχίατροι. Απ' ό,τι φαίνεται, θα λυθεί κι αυτό το θέμα και αυτές οι ειδικότητες θα μπορούν πλέον να το συνταγογραφήσουν», προέβλεψε ο κ. Αζάς.
Τι έχουν δείξει οι μελέτες
Αναφορικά με την αποτελεσματικότητα της θεραπείας, ο εισηγητής αναφέρθηκε σε μελέτες που έχουν δείξει πως:
- Στο 60% των ασθενών με σκλήρυνση κατά πλάκας μειώθηκε σε αρκετά σημαντικό βαθμό η σπαστικότητα, βελτιώνοντας την καθημερινότητά τους.
- Υπήρξε σημαντική μείωση των επεισοδίων ναυτίας και εμέτου σε άτομα που υποβάλλονταν σε χημειοθεραπεία.
- Σε ό,τι αφορά τον χρόνιο πόνο, 28 μελέτες σε συνολικά 2.454 ασθενείς έδειξαν μείωση του πόνου κατά τουλάχιστον 30%. Ενδεικτικά, μελέτη στο Ισραήλ, όπου η φαρμακευτική κάνναβη χορηγείται από το 2007, κατέδειξε πως μόλις το 5% των ασθενών αξιολόγησαν από 8 ως 10 την ένταση του πόνου στην κλίματα 1-10 μετά τη θεραπεία, έναντι του 62% που είχαν δώσει αυτό το σκορ πριν από τη θεραπεία.
- Επτά στους δέκα ασθενείς δήλωσαν πως βελτιώθηκε η ποιότητα ζωής τους.
- Σταθερό εύρημα των μελετών είναι η μείωση της χρήσης άλλων φαρμάκων, ιδιαίτερα των οπιοειδών (κατά 52,5%), στα οποία γίνεται κατάχρηση σε πολλές χώρες του κόσμου.
Δοσολογία, τρόπος χρήσης
Ο ομιλητής επεσήμανε τη σημασία της σωστής ιατρικής καθοδήγησης ως προς τη δοσολογία του προϊόντος, καθώς και τη χρήση της συσκευής (ατμοποιητή).
Όπως είπε, χρειάζεται αργή τιτλοποίηση, με έναρξη από 50 ως 150 mg, προοδευτική αύξηση της δόσης κατά 50 mg ανά τρεις ημέρες, και σταθεροποίηση στην ελάχιστη δυνατή δόση που προκαλεί το επιθυμητό κλινικό αποτέλεσμα.
Η μέγιστη δόση είναι στα 2 γραμμάρια, αλλά από την εμπειρία της χρήσης στο εξωτερικό, η μέση δόση κυμαίνεται μεταξύ 500 mg και 1 γραμμαρίου.
Μηνιαίο κόστος θεραπείας
Το σκεύασμα διατίθεται από τα φαρμακεία με ιατρική συνταγή και είναι μη αποζημιούμενο.
Με βάση τις εμπορικές του τιμές (82,96 ευρώ η συσκευασία των 5 gr και 115,94 αυτή των 10 gr) και με την υπόθεση ότι ο μέσος ασθενής λαμβάνει 0,5 gr την ημέρα, το μηνιαίο κόστος χρήσης του προϊόντος υπολογίζεται στα 249 ευρώ.
Απαντώντας σε ερώτηση από το ακροατήριο αν υπάρχει προοπτική αποζημίωσης του φαρμάκου από τα ασφαλιστικά ταμεία, ο κ. Αζάς ανέφερε πως από την ενημέρωση που έχει, προς το παρόν δεν προβλέπεται κάτι τέτοιο, τουλάχιστον για το άμεσο μέλλον.