Στις διαπραγματεύσεις για το κλίμα της UNFCCC COP27 στο Sharm El-Sheikh τον Νοέμβριο του 2022, οι κυβερνήσεις αποφάσισαν να θεσπίσουν ένα πρόγραμμα εργασίας για τη δίκαιη μετάβαση (JTWP) για να συζητήσουν τις οδούς για την επίτευξη των στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού.
Στη COP28, πρέπει να ληφθεί απόφαση για την εφαρμογή του JTWP, αναφέρει ανακοίνωση της Γενικής Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδας (ΓΣΕΕ).
Το παγκόσμιο εργατικό κίνημα προτρέπει τα κόμματα να σεβαστούν την εντολή της Συμφωνίας του Παρισιού που καθιστά σαφή τη σημασία της εργασιακής εστίασης μιας δίκαιης μετάβασης:
«Μια συμφωνία που λαμβάνει υπόψη τις επιταγές μιας δίκαιης μετάβασης του εργατικού δυναμικού και της δημιουργίας αξιοπρεπών και ποιοτικών θέσεων εργασίας σύμφωνα με τις εθνικά καθορισμένες αναπτυξιακές προτεραιότητες».
Τονίζουμε επίσης την πρόσφατα ανανεωμένη δέσμευση της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ) για δίκαιη μετάβαση και την επίσημη έγκριση των κατευθυντήριων γραμμών της ΔΟΕ για την εφαρμογή πολιτικών και μέτρων δίκαιης μετάβασης που προσφέρουν το διεθνές κανονιστικό πλαίσιο για αυτή τη μετάβαση – συμπεριλαμβανομένων όλων των στοιχείων της
Η ΔΟΕ είναι η υπηρεσία του ΟΗΕ που συμμετέχουν κυβερνήσεις, εργοδότες και εργαζόμενοι 187 κρατών μελών, για να καθορίσουν πρότυπα εργασίας, να αναπτύξουν πολιτικές και να σχεδιάσουν προγράμματα που προωθούν την αξιοπρεπή εργασία για όλες τις γυναίκες και τους άνδρες.
Το παγκόσμιο εργατικό κίνημα προτείνει τον ακόλουθο ορισμό μιας δίκαιης μετάβασης που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να καθοδηγήσει τις εργασίες στην UNFCCC:
- Μια δίκαιη μετάβαση διασφαλίζει το μέλλον και τα μέσα διαβίωσης των εργαζομένων και των κοινοτήτων τους κατά τη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα, περιορίζοντας ουσιαστικά την άνοδο της παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά 1,5 °C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα.
- Τα Σχέδια δίκαιης μετάβασης θα πρέπει να καθοριστούν από κοινού με τους εργαζόμενους και τα συνδικάτα τους για να παρέχουν και να εγγυώνται αξιοπρεπή εργασία, κοινωνική προστασία, ευκαιρίες κατάρτισης και ασφάλεια στο χώρο εργασίας για όλους τους εργαζόμενους που πλήττονται από τις πολιτικές για την υπερθέρμανση του πλανήτη και την κλιματική αλλαγή.
- Τα σχέδια πρέπει να στηρίζονται στα θεμελιώδη εργασιακά δικαιώματα της ελευθερίας του συνεταιρίζεσθαι και των συλλογικών διαπραγματεύσεων και να συναποφασιστούν μέσω του κοινωνικού διαλόγου μεταξύ των εργαζομένων και των συνδικάτων τους, των εργοδοτών και των κυβερνήσεών τους, όπως έχει θεσπιστεί από τη ΔΟΕ.
- Μια δίκαιη μετάβαση απαιτεί εγγυήσεις για την ισότητα μεταξύ των γενεών και των φύλων, το σεβασμό των δικαιωμάτων των αυτόχθονων πληθυσμών, των επηρεαζόμενων κοινοτήτων και των μεταναστών, προωθώντας και προστατεύοντας τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα θεμελιώδη εργασιακά δικαιώματα της ΔΟΕ.
Είναι βέβαιο ότι οι κυβερνήσεις για να σχεδιάσουν καλύτερες και πιο φιλόδοξες πολιτικές για το κλίμα πρέπει αυτές οι πολιτικές να έχουν την συναίνεση των εργαζομένων, των οικογενειών τους, ολόκληρης της κοινωνίας.
Η κατάλληλη χρηματοδότηση στο σχετικό επίπεδο θα εγγυηθεί την αποτελεσματική εφαρμογή αυτών των πολιτικών. Βασική προϋπόθεση για την ολοκλήρωση του σχεδίου είναι η συμμετοχή σε κοινωνικό διάλογο για την παραγωγή σχεδίων δίκαιης μετάβασης, με οργανωμένους εργαζόμενους από όλους τους οικονομικούς τομείς (επίσημους και ανεπίσημους), σε όλα τα επίπεδα πολιτικής (εταιρεία, κλάδος, εθνικό και παγκόσμιο) που εκπροσωπούν όλους τους εργαζόμενους (μετανάστες χωρίς έγγραφα, πρόσφυγες στην εργασία, περιθωριοποιημένοι εργαζόμενοι). Αυτό θα επιτρέψει στις κυβερνήσεις να σχεδιάσουν καλύτερες και πιο φιλόδοξες πολιτικές.
Η Διεθνής Συνδικαλιστική Συνομοσπονδία, απαιτεί από τις κυβερνήσεις να συμπεριλάβουν ρητή γλώσσα για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την προστασία των εργασιακών δικαιωμάτων για όλους τους εργαζόμενους, ανεξαρτήτως καθεστώτος, σε όλες τις σχετικές αποφάσεις του επερχόμενου COP28.
Ο σεβασμός και η προώθηση των εργατικών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι ιδιαίτερα σημαντικός για τις διαπραγματεύσεις σχετικά με την παγκόσμια απογραφή, το άρθρο 6 (που αφορά τις αγορές άνθρακα και τις μη εμπορικές προσεγγίσεις), το μετριασμό, τη χρηματοδότηση του κλίματος, την απώλεια, τη ζημιά και την προσαρμογή.