“Ως το τέλος του 2026, θα έχουν φύγει όλες οι σκαλωσιές από το «Αλκαζάρ» και το κτίριο θα είναι έτοιμο να αποδοθεί ως ένα πολύ σημαντικό μνημείο για να χρησιμοποιείται σε ήπιες πολιτιστικές δράσεις”, ανέφερε μιλώντας στο ραδιόφωνο του ΑΠΕ-ΜΠΕ «Πρακτορείο 104.9 FM», η Μπετίνα Τσιγαρίδα προϊσταμένη αρχαιοτήτων Πέλλας και αναπληρώτρια προϊσταμένη Εφορίας Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης.
Oι πιο παλιοί θυμούνται το «Αλκαζάρ» ως κινηματογράφο. Βρίσκεται στην Εγνατία, σχεδόν στη συμβολή με Βενιζέλου. Οθωμανικό κτίσμα. Είναι το παλαιότερο τέμενος της Θεσσαλονίκης. Ως μνημείο υπέστη πολλές φθορές και ζημιές.
Στις αρχές του 2000 εντάχθηκε σε ευρωπαϊκό πρόγραμμα ώστε να εξασφαλιστεί η χρηματοδότηση και να αποκατασταθούν οι ζημιές. Έκτοτε σκαλωσιές καλύπτουν το μνημείο και όσοι δε γνωρίζουν την πόλη δυσκολεύονται να το αναγνωρίσουν. Το «Αλκαζάρ», βρίσκεται μπροστά από το παλιό δημαρχείο της Θεσσαλονίκης, το Καραβάν Σαράϊ, το οποίο ήταν χώρος με καταλύματα για τους ταξιδιώτες και τους προσκυνητές την Οθωμανική περίοδο.
“Μέσα στον μήνα, πολύ γρήγορα δηλαδή, θα περάσουν από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, όλες οι μελέτες που έχουν γίνει. Αρχιτεκτονική, στατική που είναι το πιο σημαντικό πρόβλημα του μνημείου, η θεμελίωση, γι' αυτό και υπάρχουν εσωτερικές και εξωτερικές σκαλωσιές και βέβαια μελέτη περιβάλλοντος χώρου και φωτισμού”, ανέφερε η κ. Τσιγαρίδα. Η ίδια θεωρεί ως δεδομένο ότι η αποπεράτωση του έργου θα ενταχθεί σε ευρωπαϊκό πρόγραμμα.
“Θα ξεκινήσουμε σταδιακά για να φύγουν κάποιες σκαλωσιές κυρίως οι εξωτερικές από το ανατολικό κομμάτι”, πρόσθεσε. Το έργο, αποκατάστασης του μνημείου πρόκειται να ενταχθεί σε κάποιο ευρωπαϊκό πρόγραμμα οπότε και αναμένεται να ολοκληρωθούν οι παρεμβάσεις μέσα στα επόμενα τρία χρόνια.Η ιστορική ονομασία του «Αλκαζάρ» είναι Χαμζά Μπέη Τζαμί και χτίστηκε το 1468, στην μνήμη του στρατιωτικού Χαμζά Μπέη, από την κόρη του Χαφσά. Και ενώ αρχικά υπήρξε ένα μικρό τζαμί, με το πέρασμα των χρόνων επεκτάθηκε και απέκτησε μιναρέ και μεγάλη αυλή με περιστύλιο.
Ο Σουλτάνος Σελήμ Β’, διέταξε την απόσπαση παλαιοχριστιανικών κολόνων και κιονόκρανων από διάφορους ναούς της πόλης και την μεταφορά τους εδώ (στο Αλκαζάρ). Το 1620, έγιναν επισκευές στο κτίριο λόγω κάποιας φυσικής καταστροφής, γεγονός που μαρτυράει και η επιγραφή που βρίσκεται στο κτίριο. Παρέμεινε να λειτουργεί ως τζαμί μέχρι και το 1925.
Ακολούθως ο χώρος αγοράστηκε από επιχειρηματία ο οποίος μετέτρεψε το μνημείο σε κινηματογράφο. Και μάλιστα τα τελευταία χρόνια σε κινηματογράφο προβολής ερωτικών ταινιών. Την ονομασία «Αλκαζάρ» (σημαίνει φρούριο, οχυρό στα αραβικά) την πήρε όταν άρχισε να λειτουργεί ως κινηματογράφος.
Αργότερα πέρασε στα χέρια άλλου ιδιοκτήτη ο οποίος μετέτρεψε το μνημείο σε εμπορικό κατάστημα κάτι που είχε ως αποτέλεσμα να αλλοιωθεί εντελώς η φυσιογνωμία του κτιρίου. Το 1977, δωρήθηκε στον Ερυθρό Σταυρό αλλά κρίθηκε ακατάλληλο. Το 2006, παραχωρήθηκε στο Υπουργείο Πολιτισμού, το οποίο από τότε πραγματοποιεί έργα αποκατάστασης του μνημείου. Πρόκειται για το μοναδικό τέμενος με αίθριο στα Βαλκάνια, εκτός από τα τεμένη της Κωνσταντινούπολης.
Το τέμενος μετατράπηκε σε τζαμί είναι προσανατολισμένο στην Μέκκα και αποτελείται από μια τετράγωνη αίθουσα σκεπασμένη με τρούλο. Η αυλή έχει περιστύλιο με 22 κολώνες και επάνω στο κεντρικό κτίριο έχει γίνει προσάρτηση τρίπλευρης στοάς.
ΠΗΓΗ: ΑΠΕ-ΜΠΕ