Ενάμιση μήνα μετά την άρση της υποχρεωτικότητας χρήσης της μάσκας σε εσωτερικούς χώρους, η Ελλάδα εξακολουθεί να φιγουράρει ψηλά στη λίστα των χωρών με τα πιο αυστηρά μέτρα αντιμετώπισης της πανδημίας. Η υποχρεωτική μάσκα σε ορισμένους χώρους, όπως νοσοκομεία, ιατρεία, φαρμακεία, αστικά μέσα μεταφοράς κ.ά., η σύσταση για χρήση της σε χώρους συνωστισμού, καθώς και ορισμένα μέτρα που αφορούν τον εμβολιασμό, κατατάσσουν την χώρα μας τρίτη μεταξύ των 27 χωρών μελών της Ε.Ε. και ψηλά στις χώρες με τα αυστηρότερα μέτρα σε παγκόσμιο επίπεδο, σύμφωνα με την αξιολόγηση του Oxford Covid-19 Government Response Tracker (OxCGRT).
Από την αρχή της πανδημίας, η πλατφόρμα καταγραφής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης συλλέγει συστηματικά δεδομένα κυβερνητικής απόκρισης στην αντιμετώπιση της πανδημίας από 180 χώρες του κόσμου. Λαμβάνοντας υπόψη 23 διαφορετικούς δείκτες απόκρισης, τη βαθμονομεί σε μια κλίμακα αυστηρότητας από 1 ως 100, διευκρινίζοντας πως αυτή δεν αντανακλά σε καταλληλότητα και αποτελεσματικότητα.
Η κλιμάκωση
Στη διάρκεια του δεύτερου και τρίτου κύματος της πανδημίας, τον χειμώνα του 2020-2021 και την άνοιξη που ακολούθησε, η Ελλάδα ήταν επί μήνες στην πρώτη θέση στην Ευρώπη, αλλά και στην τρίτη θέση παγκοσμίως, επιβάλλοντας από τα αυστηρότερα lockdown σε παγκόσμιο επίπεδο, με τον δείκτη αυστηρότητας της Οξφόρδης να φτάνει ως και το 88,89 με ανώτατο το 100. Η χαλάρωση των μέτρων το καλοκαίρι του 2021 μείωσε τον δείκτη στο 56,48 και έφερε την Ελλάδα στην 11η θέση στην Ε.Ε. και 89η στον κόσμο. Τα μέτρα περιορισμού λόγω του σφοδρού κύματος της φονικής παραλλαγής Δέλτα το φθινόπωρο του 2021 ανέβασε ξανά τον δείκτη αυστηρότητας στο 77,78. Η υπερμεταδοτική αλλά λιγότερο νοσογόνος Όμικρον με τις υποπαραλλαγές της έφεραν νέα αποκλιμάκωση στην περιοχή του 50, ενώ η χαλάρωση του καλοκαιριού έριξε τον δείκτη αυστηρότητας στο 24,07.
Όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα, που επεξεργάστηκε το iatronet.gr με βάση τα στοιχεία του OxCGRT, ο συγκεκριμένος δείκτης, παρά το ότι βρίσκεται σε χαμηλό δύο ετών, είναι σήμερα ο τρίτος μεγαλύτερος μεταξύ των 27 κρατών μελών της Ε.Ε., μαζί με αυτόν της Φινλανδίας. Στις πρώτες δύο θέσεις βρίσκονται η Αυστρία και η Ισπανία, ενώ 11 από τις 27 χώρες έχουν τον χαμηλότερο δείκτη με βαθμολογία μόνο 11,11. Το ψηφιακό εργαλείο του βρετανικού πανεπιστημίου καταγράφει χωριστά τα μέτρα που ισχύουν για εμβολιασμένους ή μη, στις χώρες όπου υπάρχει αυτός ο διαχωρισμός.
Στην κορυφή της παγκόσμιας λίστας με τα αυστηρότερα μέτρα φιγουράρει σήμερα η Μαδαγασκάρη με δείκτη αυστηρότητας το 96,30. Ακολουθούν το Πακιστάν με 81,48, η Κίνα με 79,17 και η εμπόλεμη Ουκρανία με 75. Οι ΉΠΑ έχουν δείκτη 38,89, Η Ρωσία 25,93, η Ιαπωνία 39,81, το Ηνωμένο Βασίλειο 11,11 και η γειτονική μας Τουρκία 13,89
Οι παρατηρήσεις για την Ελλάδα
Το ψηφιακό εργαλείο Oxford COVID-19 Government Response Tracker λαμβάνει δεδομένα και πληροφορίες από 180 χώρες για τις πολιτικές απόκρισης με 23 διαφορετικούς δείκτες, τους οποίους κατηγοριοποιεί σε πέντε ομάδες:
- Πολιτικές περιορισμού (σχολεία, εργασία, δημόσιες εκδηλώσεις, συναθροίσεις, μέσα μεταφοράς, ταξιδιωτικοί έλεγχοι κ.ά.)
- Οικονομικές Πολιτικές (εισοδηματική στήριξη επιχειρήσεων και εργαζομένων, ελάφρυνση νοικοκυριών, φορολογικά μέτρα κ.ά.)
- Πολιτικές για το Σύστημα Υγείας (ενημέρωση κοινού, testing, ιχνηλάτηση επαφών, επείγουσες επενδύσεις στην υγεία, μάσκες κ.ά.)
- Πολιτικές Εμβολιασμού (επένδυση σε εμβόλια, εμβολιαστικό πρόγραμμα, προτεραιοποίηση, προστασία ηλικιωμένων, υποχρεωτικός εμβολιασμός κ.ά.)
- Διάφορες άλλες πολιτικές
Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, η πλατφόρμα σημειώνει πως δεν υπάρχουν σήμερα περιορισμοί στις συναθροίσεις, μέτρα περιορισμού των μετακινήσεων και υποχρεωτικής παραμονής στο σπίτι, ενώ δεν ισχύουν διεθνείς ταξιδιωτικοί έλεγχοι. Γίνεται αναφορά στην εισοδηματική στήριξη επιχειρήσεων και εργαζομένων, με την κάλυψη μέρους της απώλειας εισοδήματός τους.
Παρατηρεί πως έχει πραγματοποιηθεί συντονισμένη δημόσια εκστρατεία ενημέρωσης του κοινού για τους κινδύνους και τα μέσα προστασίας, ενώ σημειώνει πως η μάσκα είναι ακόμη υποχρεωτική σε ορισμένους δημόσιους χώρους. Η πολιτική εμβολιασμού είναι καθολική στη χώρα, με ειδική μέριμνα στην προστασία των μεγαλύτερων ηλικιών και ευάλωτων ομάδων. Η OxCGRT διαπιστώνει πως είναι γενικά διαθέσιμη η διενέργεια τεστ στο κοινό, αλλά επισημαίνει ότι δεν γίνεται ιχνηλάτηση επαφών των θετικών κρουσμάτων.