Η εικόνα δείχνει μια βρύση που τρέχει και δύο επαγγελματίες υγείας που μαζεύουν το νερό με τις σφουγγαρίστρες. Με τη συνεχή τους προσπάθεια περιορίζουν την πλημμύρα, αλλά δεν αντιμετωπίζουν το πρόβλημα, που λύνεται με το κλείσιμο της βρύσης.
Ο αναπληρωτής καθηγητής Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας στο Τμήμα Ιατρικής του ΑΠΘ και μέλος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών Εμμανουήλ Σμυρνάκης συνηθίζει να δείχνει τη συγκεκριμένη εικόνα στους φοιτητές του, θέλοντας να τους δείξει σχηματικά την αξία του εντοπισμού και της αντιμετώπισης του προβλήματος στην πηγή του, που εν προκειμένω είναι το σταμάτημα της διαρροής στη βρύση.
Μιλώντας στο iatronet.gr επικαλείται το ίδιο παράδειγμα, επιχειρώντας να απαντήσει στο αμείλικτο ερώτημα του τελευταίου διαστήματος: Γιατί η Ελλάδα καταγράφει ρεκόρ θανάτων από την έναρξη της πανδημίας και χάνει τριψήφιο αριθμό ανθρώπων καθημερινά, παρά το γεγονός ότι ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού της έχει εμβολιαστεί; Ο ίδιος εντοπίζει έξι κύριους λόγους:
- Επιδημιολογικά, ο αριθμός των κρουσμάτων είναι πολλαπλάσιος σε σχέση με το παρελθόν. «Εδώ κι ένα δίμηνο ζούμε με την επικράτηση του στελέχους Όμικρον. Όταν έχεις τόσο μεγάλο αριθμό κρουσμάτων, είναι λογικό ότι ένα ποσοστό ανθρώπων θα νοσήσουν σοβαρά», σημειώνει.
- Αναγκαιότητα τρίτης δόσης εμβολίου. «Τα στοιχεία συνεχίζουν να δείχνουν ότι η αναμνηστική δόση, η οποία στη χώρα μας πολύ έγκαιρα εγκρίθηκε και μπήκε τρεις μήνες μετά τη δεύτερη, πραγματικά μειώνει τον κίνδυνο σοβαρής νόσου και νοσηλείας. Οι άνθρωποι οι οποίοι έκαναν την αναμνηστική δόση δεν μπήκαν καν στις εντατικές».
- Χαλάρωση στην πρόληψη. «Μήπως ο κόσμος μέσα στις γιορτές χαλάρωσε περισσότερο και άρχισε να μη χρησιμοποιεί τα μέτρα ατομικής προστασίας και λόγω της κούρασης; Αυτό δεν μπορείς να το αλλάξεις εύκολα. Με τον χρόνο έρχεται η κόπωση, ακόμα και σε μας τους επαγγελματίες υγείας».
- Ελλιπής ιχνηλάτηση για περιορισμό μετάδοσης. «Στα σχολεία είδαμε ότι πραγματικά έγινε μια τεράστια προσπάθεια. Ένα κρούσμα να υπάρχει, γίνονται τεστ καθημερινά. Αυτό όμως δεν το έχουμε δει καθόλου στα πανεπιστήμια και δεν το έχουμε δει και στην ευρύτερη κοινωνία», λέει και συμπληρώνει πως πολλοί ανεμβολίαστοι δεν κάνουν τα τεστ που πρέπει, γιατί είναι αναγκασμένοι να πληρώσουν για να τα αγοράσουν.
- Αποδυνάμωση πρωτοβάθμιας. «Στην προσπάθεια να ενισχύσουμε την πρώτη γραμμή, μεταφέρθηκαν επαγγελματίες υγείας από την πρωτοβάθμια στα νοσοκομεία. Για μένα πρέπει και τα δύο να στηριχθούν εξίσου σε μια πανδημία. Κλείνοντας Κέντρα Υγείας, στην πραγματικότητα δημιουργείς μεγαλύτερη συμφόρηση στα νοσοκομεία».
- Καθυστερημένη προσέλευση στο νοσοκομείο. «Πολύς κόσμος φοβάται να πλησιάσει το νοσοκομείο. Μπορεί να έχει και πυρετό και θετικό τεστ Covid και να λέει αν πάω εκεί θα πεθάνω, γιατί έχει συναισθηματικά αυτή τη στρεβλή εικόνα».
Συνοψίζοντας τα παραπάνω, με βάση και το παράδειγμα της βρύσης, ο κ. Σμυρνάκης επισημαίνει πως «η βρύση θα κλείσει με περισσότερο εμβολιασμό, με την τήρηση μέτρων ατομικής προστασίας, με την έγκαιρη ιχνηλάτηση και διακοπή της μετάδοσης, με το να υπάρχουν επαγγελματίες υγείας στην πρωτοβάθμια φροντίδα, να είναι κοντά, να μπορούν να κάνουν τα τεστ, να ενημερώνουν τον πληθυσμό. Με το να υπάρχει σταθερή επικοινωνία με τους ασθενείς στα σπίτια τους, να τους παρακολουθούμε και έγκαιρα να παραπέμψουμε κάποιον στο νοσοκομείο όταν το χρειάζεται».
Τελειώνουμε με την πανδημία;
Αναφορικά με το αν επίκειται το τέλος της πανδημίας, ο καθηγητής δηλώνει αισιόδοξος, με βάση την ιστορική εμπειρία των πανδημιών που κλείνουν τον κύκλο τους μετά από 2 έως 3 χρόνια. Ωστόσο, ξεκαθαρίζει πως δεν βρισκόμαστε σήμερα σε σημείο που επιτρέπει χαλάρωση. «Θα επικαλεστώ τον ΠΟΥ, που λέει προσοχή, δεν είναι ώρα ακόμα να πούμε ότι η πανδημία έχει φύγει. Συνεχίζουμε να είμαστε σε επαγρύπνηση. Δεν μπορεί κανείς να αποκλείσει αυτή τη στιγμή ότι δεν θα προκύψει μια ακόμα μετάλλαξη. Δυστυχώς, αυτή είναι η αλήθεια», σημειώνει.
Επισημαίνει με έμφαση την αξία και κρισιμότητα της αναμνηστικής δόσης, την οποία διστάζουν να κάνουν πολλοί. «Αυτή τη στιγμή, η αναμνηστική δόση είναι κρίσιμη και σημαντική για τους ενήλικες, ενώ υπάρχει μια συζήτηση και μελετάμε ακόμα τα στοιχεία για το αν υπάρχει ανάγκη για αναμνηστική δόση και στα παιδιά».
Παράλληλα, υπογραμμίζει την ανάγκη να αξιοποιηθεί το κεκτημένο του εμβολιασμού για την Covid-19 για την ενίσχυση των προγραμμάτων εμβολιασμού παιδιών, εφήβων και ενηλίκων την επόμενη μέρα. «Βλέποντας σιγά σιγά το φως στην άκρη του τούνελ, θέλουμε μετά την πανδημία να κρατήσουμε σημαντικές στιγμές που μας έδειξε αυτή. Για παράδειγμα τους εμβολιασμούς κατ’ οίκον ηλικιωμένων ή ατόμων με αναπηρία. Αυτό πρέπει να συνεχιστεί και την επόμενη μέρα και στα εμβόλια για τη γρίπη ή την πνευμονία ανθρώπων που δεν μπορούν να βγουν από το σπίτι τους», αναφέρει και προσθέτει: «Χάρη στην πανδημία και στην καταγραφή, μάθαμε ότι υπάρχουν ειδικές πληθυσμιακές ομάδες που έχουν χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη για τη γρίπη και την πνευμονία. Η στάση απέναντι στα εμβόλια είναι γενικότερη. Για να φτάσουμε σε αυτό, πρέπει ο καθένας να έχει μια δομή αναφοράς, μια δομή πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, για να μπορέσει να παρέμβει πρώιμα στην πρόληψη».
Όχι σε αναστολή υγειονομικών που δεν θα κάνουν 3η δόση
Ο κ. Σμυρνάκης ξεκαθαρίζει πως οι αποφάσεις για την υποχρεωτικότητα είναι πολιτικές και δεν καθορίζονται από την Επιτροπή Εμβολιασμών. Καταθέτοντας την άποψή του για το αν θα πρέπει να τεθούν σε αναστολή όσοι υγειονομικοί δεν κάνουν την αναμνηστική δόση, είναι σαφής: «Όπως και στην αρχή, συνεχίζω να πιστεύω ότι ο δρόμος της συνεννόησης και της επικοινωνίας είναι αυτός που μπορεί να μας βοηθήσει να βγούμε από αυτή την κατάσταση και ιδιαίτερα εκφράζω την ανησυχία μου ότι αν περάσουμε σε μια φάση που και άλλος κόσμος φύγει από το δημόσιο σύστημα υγείας, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τις συνέπειες».