Με καθυστέρηση περίπου δέκα ημερών σε σχέση με την πρωτεύουσα, η παραλλαγή Όμικρον φαίνεται πως οδηγεί και τη Θεσσαλονίκη στο πέμπτο κύμα της πανδημίας. Έπειτα από τέσσερις εβδομάδες σταθερής αποκλιμάκωσης, που ξεκίνησε μετά την 23η Νοεμβρίου, η διασπορά στην πόλη άρχισε να αυξάνει ξανά την τελευταία εβδομάδα, και μάλιστα σε σημαντικό βαθμό.
Η ανοδική τάση αναμένεται να επιταχυνθεί περαιτέρω τις επόμενες μέρες και δεν αποκλείεται να παρουσιάσει χαρακτηριστικά εκθετικής αύξησης από τις πρώτες μέρες του νέου χρόνου, όταν η υπερμεταδοτική παραλλαγή θα κερδίζει τη μάχη της κυριαρχίας απέναντι στη Δέλτα.
Μια τέτοια εξέλιξη φαίνεται πως προδιαγράφουν τα αποτελέσματα των τελευταίων μετρήσεων του ιικού φορτίου στα λύματα του πολεοδομικού συγκροτήματος. Τα μηνύματα από τις δειγματοληψίες του τετραήμερου που πέρασε, τα οποία αναμένεται να ανακοινωθούν σήμερα, Τρίτη, μέσω του Δικτύου Επιδημιολογικής Επιτήρησης, είναι κάθε άλλο παρά ενθαρρυντικά.
Σύμφωνα με διασταυρωμένες πληροφορίες του Euro2day.gr, το ιικό φορτίο του SARS-CoV-2 παρουσιάζει συνεχή και ταχεία αύξηση, μόλις μία εβδομάδα μετά την πρώτη ανίχνευσή της στα λύματα. Το γεγονός σηματοδοτεί τη βίαιη διακοπή μιας πορείας σταδιακής αποκλιμάκωσης και στο ιικό φορτίο SARS-CoV-2, διάρκειας σχεδόν ενός μήνα, και την ουσιαστική έναρξη του πέμπτου κύματος της πανδημίας, με οδηγό το υπερμεταδοτικό στέλεχος και με κύριο χαρακτηριστικό την ταχύτατη διασπορά στην κοινότητα.
Ορατή αύξηση στα κρούσματα
Τα ευρήματα των μετρήσεων στα λύματα έχουν αρχίσει ήδη να αποτυπώνονται στα καθημερινά διαγνωσμένα κρούσματα της Περιφερειακής Ενότητας Θεσσαλονίκης. Την τελευταία εβδομάδα αρχίζει να γίνεται φανερή η επιστροφή της πόλης σε μια νέα περίοδο κλιμάκωσης της πανδημίας.
Όπως καταγράφεται στον παρακάτω πίνακα, μετά την 23η Νοεμβρίου, όταν και καταγράφηκε το ιστορικό (μέχρι σήμερα) αρνητικό ρεκόρ των 1.472 κρουσμάτων στη Θεσσαλονίκη, ο μέσος όρος νέων μολύνσεων σε εβδομαδιαία βάση παρουσίαζε συνεχή αποκλιμάκωση, με ρυθμό περίπου -10% κάθε εβδομάδα. Η πορεία αυτή ανακόπηκε βίαια το τελευταίο επταήμερο, με συνολικά 6.024 κρούσματα κορωνοϊού, αυξημένα σε ποσοστό 18% σε σχέση με το προηγούμενο.
Ουσιαστικά πρόκειται για πισωγύρισμα είκοσι ημερών και επιστροφή στα μεγέθη των αρχών του μήνα. Αυτό συμβαίνει, μάλιστα, παρά το γεγονός ότι το τελευταίο επταήμερο περιλαμβάνει και το εορταστικό Σαββατοκύριακο των Χριστουγέννων, με εξαιρετικά μειωμένο αριθμό τεστ.
Η πρώτη ανίχνευση και το ράλι
Μέσω μιας καινοτόμου μεθοδολογίας σε διεθνές επίπεδο, επιστήμονες της Ομάδας Επιδημιολογίας Λυμάτων του ΑΠΘ κατάφεραν να ανιχνεύσουν για πρώτη φορά την παρουσία της παραλλαγής Όμικρον στα λύματα της Θεσσαλονίκης, στο δείγμα της προπερασμένης Κυριακής, 19 Δεκεμβρίου. Παρά το γεγονός ότι δεν είχε καταγραφεί επίσημα κάποιο κρούσμα στην πόλη από την αλληλούχηση του γονιδιώματος, ο εντοπισμός της παραλλαγής στα αστικά λύματα έδωσε το σήμα για την παρουσία του, και μάλιστα σε αρκετά μεγάλο αριθμό ατόμων, ώστε να μπορεί να ανιχνευτεί στο εργαστήριο.
Οι επόμενες δειγματοληψίες, που έγιναν μόλις δύο και τρεις ημέρες μετά την πρώτη ανίχνευση, στις 21 και 22 Δεκεμβρίου, χτύπησαν το καμπανάκι, καθώς έδειξαν πως το υπερμεταδοτικό στέλεχος είχε ήδη αρχίσει να αυξάνει την παρουσία του, επαναφέροντας σε ανοδική τροχιά συνολικά το ιικό φορτίο του SARS-CoV-2, έπειτα από μια περίοδο αρκετών εβδομάδων αργής αποκλιμάκωσης.
Στα δείγματα που ελήφθησαν από την είσοδο της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων Θεσσαλονίκης την περασμένη Τρίτη (21/12) και Τετάρτη (22/12), η μέση τιμή έκκρισης ιικού φορτίου ήταν αυξημένη κατά 16% σε σχέση με αυτές των δύο προηγούμενων μετρήσεων (Κυριακής 19/12 και Δευτέρας 20/12).
Το γεγονός φανέρωνε την υποβόσκουσα δράση της Όμικρον, η οποία ερχόταν με φόρα σε μια αναπόδραστη πορεία επικράτησης επί της Δέλτα, που ταυτόχρονα υποχωρεί σταθερά. Αυτή συνεχίστηκε τις επόμενες μέρες, με πολύ μεγάλη ταχύτητα.
Ο πρύτανης του ΑΠΘ και επιστημονικά υπεύθυνος του ερευνητικού έργου της Ομάδας Νικόλαος Παπαϊωάννου δεν έκρυψε την ανησυχία του για την εξέλιξη, η οποία στη Θεσσαλονίκη θα είναι περισσότερο επιβαρυντική, καθώς συμβαίνει σε μια περίοδο που τα νοσοκομεία της πόλης είναι ακόμη γεμάτα με ασθενείς Covid-19.
Ο ίδιος εμφανίστηκε βέβαιος πως η Όμικρον θα είναι σύντομα το κυρίαρχο στέλεχος, ενώ ενόψει της εορταστικής περιόδου και της αυξημένης κινητικότητας κάλεσε κάθε πολίτη να αντιληφθεί την κρισιμότητα της συγκυρίας και την ανάγκη να προστατευτεί το σύστημα υγείας. Στο πλαίσιο αυτό, τόνισε τη σημασία του διαγνωστικού ελέγχου με self test ή rapid test πριν από τις οικογενειακές συναθροίσεις στα σπίτια και την ιδιαίτερη προσοχή στις επαφές με άτομα που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες.