Η υπερμεταδοτική παραλλαγή Όμικρον είναι παρούσα στη χώρα, σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από αυτόν που γνωρίζουμε. Έχει υποβόσκουσα ταχεία διασπορά, που κρύβεται κάτω από την παράλληλη πτωτική πορεία της Δέλτα και ήδη έχει επιφέρει αναστροφή σε αρκετές περιοχές της χώρας.
Ο καθηγητής Περιβαλλοντικής Μηχανικής του ΑΠΘ, Δημοσθένης Σαρηγιάννης, εντοπίζει 11 περιοχές με αύξηση των κρουσμάτων το τελευταίο διάστημα και άλλες 5 που αναμένεται να ακολουθήσουν τις επόμενες μέρες, καθώς παρουσιάζουν σημαντική ανακοπή της πτωτικής πορείας. Αυτή η εξέλιξη αποδίδεται επαγωγικά στην υποβόσκουσα δράση της Όμικρον.
«Υπάρχει μια αλλαγή πορείας σημαντική, μια αύξηση των μολύνσεων που δεν δικαιολογείται με κανέναν άλλον τρόπο. Ξέρουμε ότι υπάρχει ένας άγνωστος και από τη στιγμή που δεν έχει αλλάξει κάποιος άλλος συντελεστής, τα μαθηματικά λένε πως φταίει αυτός ο άγνωστος», εξηγεί στο iatronet.gr, και παραθέτει τις «κόκκινες» περιοχές της χώρας:
- Τα Χανιά είναι η πιο χαρακτηριστική περίπτωση, με σημαντική αυξητική πορεία. Ακολουθούν η Αθήνα, το Ρέθυμνο, η Κέρκυρα, η Πρέβεζα, η Λέσβος, η Εύβοια, η Λακωνία, ενώ αρχίζουν να εμφανίζουν αυξητικές τάσεις η Πέλλα η Καβάλα και η Χίος,
- Περιοχές που παρουσιάζουν σημαντική επιβράδυνση της πτωτικής πορείας είναι η Θεσσαλονίκη, η Κοζάνη, η Δράμα, οι Σέρρες και τα Γρεβενά.
Η Αθήνα που φοβίζει, η Θεσσαλονίκη ακολουθεί
«Στην Αθήνα είμαστε ήδη σε αναστροφή και αυτό με φοβίζει. Ξεκινάμε έχοντας πιάσει το κέντρο της χώρας το πιο μεταδοτικό στέλεχος που υπάρχει», τονίζει ο καθηγητής, ο οποίος προβλέπει ανάλογη εξέλιξη και για τη Θεσσαλονίκη, από τις αρχές της ερχόμενης εβδομάδας. Την Τετάρτη οι νέες μολύνσεις παρουσίασαν σαφή απόκλιση από την πτωτική πορεία στη συμπρωτεύουσα, ενώ την ίδια μέρα ανακοινώθηκε από το ΑΠΘ πως η παραλλαγή Όμικρον εντοπίστηκε στα λύματα της πόλης.
«Τα λύματα έχουν το εξής χαρακτηριστικό: όταν η ταχύτητα αλλαγής είναι μεγάλη –είτε προς τα πάνω είτε προς τα κάτω- όπως π.χ. στη φάση της γρήγορης ανάπτυξης της Δέλτα το Νοέμβριο, δεν προλαβαίνουν να προβλέψουν, αλλά στην πραγματικότητα παρακολουθούν σε real time την εξέλιξη, λόγω του χρόνου που χρειάζονται για να γίνουν οι αναλύσεις. Όμως όταν η ταχύτητα αλλαγής είναι μικρή, όπως συμβαίνει τώρα, τα λύματα πραγματικά βλέπουν 3-4 μέρες μπροστά. Άρα προβλέπω να δούμε αναστροφή και στη Θεσσαλονίκη από βδομάδα», σημείωσε, προσθέτοντας πως αυτό έχει ήδη γίνει στην πρωτεύουσα.
Πρωτοχρονιά με την Ομικρον «αγκαλιά»
Παρακολουθώντας την κλιμάκωση του ρυθμού αναπαραγωγής (Rt) ο κ.Σαρηγιάννης παρατηρεί την συνεχή αύξησή της τις προηγούμενες μέρες και προβλέπει πως η χώρα συνολικά θα μπει πολύ σύντομα σε φάση αναστροφής. «Την Τετάρτη ο ρυθμός αναπαραγωγής ήταν στο 0,96, την Τρίτη στο 0,92, τη Δευτέρα 0,88 και τις δύο προηγούμενες μέρες 0,87. Τις τελευταίες μέρες ανεβαίνει κατά 0,04 την ημέρα. Δεν συμβαίνει συχνά τόσο γρήγορη ανάπτυξη», σημειώνει και προσθέτει: «από την Παρασκευή φοβάμαι πως με βάση τα μαθηματικά όρια θα μπούμε σε φάση κλιμάκωσης».
Περιγράφοντας αυτό που συμβαίνει, ο καθηγητής παραπέμπει στη δήλωση του Σωτήρη Τσιόδρα, για το κύμα της Όμικρον που κρύβεται κάτω από την πτωτική τάση της Δέλτα. «Αυτό αποδίδει την πραγματικότητα, το βλέπουμε να γίνεται ήδη», λέει. Εξηγεί πως η Δέλτα παραλλαγή παραμένει ακόμη κυρίαρχη, αλλά με συνεχή πτωτική τάση από τις 26 Νοεμβρίου, ενώ προβλέπει πως «θα κάνουμε πρωτοχρονιά με την Όμικρον αγκαλιά».
Μείγμα ισοδύναμων μέτρων αντί για lockdown
Σχολιάζοντας τα μέτρα που ανακοίνωσε την Πέμπτη η κυβέρνηση για την περίοδο των εορτών, ο κ. Σαρηγιάννης σημειώνει πως «δεν είναι τα τεχνικά μέτρα που θα σταματήσουν τη διασπορά σημαντικά. Είναι τα μέτρα που θα αφήσουν την κοινωνικότητα να αναπτυχθεί, λελογισμένα και θα κάνουν ένα μικρό σταμάτημα». Το κλειδί βρίσκεται στα μέτρα που θα αποφασιστούν από την έναρξη του νέου έτους.
Την Πέμπτη ο καθηγητής έκανε τις τελευταίες προσομοιώσεις στο μοντέλο, αναζητώντας το κατάλληλο μείγμα εναλλακτικών μέτρων που θα φέρει ισοδύναμο αποτέλεσμα με αυτό ενός σκληρού lockdown. Οι επικαιροποιημένες και ποσοτικοποιημένες προτάσεις του θα σταλούν στον πρωθυπουργό, στον υπουργό Υγείας και στην Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων, ίσως και την Παρασκευή.
«Το lockdown το δοκιμάσαμε στο μοντέλο και βλέπουμε ότι δουλεύει και φέρνει αποτέλεσμα σε ορίζοντα ενός μήνα αν το εφαρμόσουμε γρήγορα, σταματώντας τη μετάδοση πριν ξεφύγει η κατάσταση με την Όμικρον. Επειδή όμως το lockdown έχει κόστη -κοινωνικά, οικονομικά και άλλα- μπορεί κανείς να δει εναλλακτικά σενάρια», εξηγεί.
Ορισμένα από τα μέτρα που προτείνει αφορούν την πολύ σημαντική αύξηση της τηλεργασίας σε όλο το φάσμα της οικονομίας, σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, η τήρηση αποστάσεων σε εσωτερικούς χώρους και η παροχή κινήτρων για την εγκατάσταση εξοπλισμού απολύμανσης του αέρα. «Αυτό μπορούμε να το δούμε συνδυαστικά. Για παράδειγμα, οι καταστηματάρχες που έχουν τέτοια συστήματα να μπορούν να λειτουργούν χωρίς μείωση της πληρότητας στους χώρους τους», λέει.
Σε αυτή τη φάση δεν προτείνει κλείσιμο σχολείων και άλλων εκπαιδευτικών δομών, αλλά μόνο μέτρα καλύτερης επιτήρησης και γρηγορότερης απόκρισης σε περίπτωση διασποράς της Όμικρον.
Επίσης, αποσύρει την πρόταση για έλεγχο των πιστοποιητικών στις μετακινήσεις μεταξύ των Περιφερειακών Ενοτήτων, καθώς η διασπορά έχει γίνει ήδη και το συγκεκριμένο μέτρο δεν μπορεί να σταματήσει κάτι.
«Με το πλέγμα εναλλακτικών μέτρων που έχουμε ετοιμαστεί να προτείνουμε φτάνουμε στο 75% του στόχο που επιτυγχάνεται με ένα lockdown τύπου Απριλίου του 2020. Το τρέχουμε για να δούμε πόσο γρήγορα μπορεί να επιβραδύνει τη μετάδοση», καταλήγει.