Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της πανδημίας, στην Ελλάδα, αλλά και διεθνώς, είναι πως ο ιός SARS-CoV-2 προκαλεί βαρύτερη ασθένεια και θάνατο στις μεγαλύτερες ηλικίες. Στα τρία προηγούμενα κύματα, το γεγονός αυτό αποτυπώθηκε στην ηλικιακή κατανομή των νοσηλευόμενων στις κλινικές COVID των νοσοκομείων της χώρας, και κυρίως αυτών που νοσηλεύτηκαν στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας και όσων κατέληξαν.
Βασική σταθερά σε όλο αυτό το διάστημα ήταν πως από το σύνολο των νοσηλευόμενων στις ΜΕΘ, οι 2 στους 3 είχαν ηλικία άνω των 65 ετών και ο 1 στους 3 ήταν κάτω των 65. Την περίοδο που διανύουμε σήμερα αυτή η αναλογία έχει ανατραπεί σε 1 προς 1.
Είναι η δεύτερη φορά στη διάρκεια της πανδημίας που συμβαίνει κάτι τέτοιο, αλλά για διαφορετικούς λόγους: Την πρώτη φορά, το Νοέμβριο του 2020, κατά τη διάρκεια της εφιαλτικής –κυρίως για τη Βόρεια Ελλάδα- επέλασης του δεύτερου κύματος, αυτό αποδόθηκε στην αδυναμία του συστήματος να εξυπηρετήσει το σύνολο των αναγκών σε ΜΕΘ, με αποτέλεσμα να δίνεται προτεραιότητα στις νεαρότερες ηλικίες. Σήμερα, η ανατροπή της αναλογίας αποδίδεται ξεκάθαρα στους εμβολιασμούς.
Το αποκαλυπτικό διάγραμμα και η ερμηνεία
Ο καθηγητής του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών, και διευθυντής στο Εργαστήριο Προγραμματισμού και Επεξεργασίας Πληροφοριών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, Βασίλης Τσαουσίδης, δημιούργησε ένα γράφημα με τη διαχρονική εξέλιξη των συγκεκριμένων μεγεθών, που δείχνει με πολύ κατανοητό τρόπο την συγκεκριμένη εξέλιξη.
Σε αυτό αποτυπώνεται η ηλικιακή κατανομή στις ΜΕΘ, από 1 Σεπτεμβρίου 2020 μέχρι και την περασμένη Παρασκευή, 13 Αυγούστου 2021. Εξετάζονται δύο ηλικιακές κατηγορίες: Οι άνω των 65 (κόκκινη γραμμή) και οι κάτω των 65 ετών (κίτρινη γραμμή).
«Υπό συνθήκες ελεγχόμενης πίεσης στα νοσοκομεία η αναλογία ήταν περίπου 65% και 35%, περίπου, δηλαδή, στους 3 ασθενείς οι 2 άνω των 65 και ο 1 κάτω των 65», αναφέρει σε ανάρτησή του ο καθηγητής και μας καλεί να παρατηρήσουμε τις διακυμάνσεις που παρουσιάζονται σε αυτή την αναλογία.
Ο κ. Τσαουσίδης ήταν εκείνος που με μια σειρά εμπεριστατωμένων αναλύσεων είχε καταδείξει και την πρώτη ανατροπή της αναλογίας 2 προς 1, το Νοέμβριο του 2020. Είχε παρατηρήσει, τότε, τη σύγκλιση των καμπυλών, που είχε ως αποτέλεσμα η αναλογία 65% - 35% στις ΜΕΘ είχε φτάσει στο 50% - 50%. Συγκεκριμένα, στις 15 Νοεμβρίου του 2020 νοσηλεύονταν σε ΜΕΘ 197 ασθενείς άνω των 65 και 195 κάτω των 65 ετών (50,3% προς 49,7%)
Το γεγονός είχε αποδοθεί στο ότι η ασφυκτική πίεση για μια θέση σε ΜΕΘ είχε ξεπεράσει την διαθεσιμότητα του συστήματος και σύμφωνα με το διάγραμμα φαινόταν πως δόθηκε τότε προτεραιότητα νοσηλείας στις νεότερες ηλικίες.
Οι εμβολιασμοί αλλάζουν πάλι την εικόνα
Η δεύτερη φορά που παρατηρούμε πλήρη ανατροπή αυτής της αναλογίας είναι τώρα, αλλά ο λόγος είναι εντελώς διαφορετικός. Παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει πίεση στις ΜΕΘ (η κάλυψη των κλινών βρίσκεται στο 54,13% σύμφωνα με την τελευταία ενημέρωση του covid19.gov.gr) την Παρασκευή, 13 Αυγούστου η αναλογία νοσηλευόμενων 65+ και 65- ήταν 1:1 (118 ασθενείς άνω των 65 ετών, έναντι 117 κάτω των 65, ή 50,2% προς 49,8%). Το γεγονός αποδίδεται αυτή τη φορά στους εμβολιασμούς. Όπως φαίνεται στο διάγραμμα, η σύγκλιση των καμπυλών αρχίζει προοδευτικά από τον Φεβρουάριο, παράλληλα με την έναρξη των εμβολιασμών στον γενικό πληθυσμό, και κορυφώνεται στις μέρες που διανύουμε.
«Είναι σαφές ότι η ανάγκη διασωλήνωσης των ηλικιωμένων και κατ' επέκταση η θνητότητα των ηλικιωμένων έχει μειωθεί ραγδαία. Η αντίστοιχη αναλογία των εμβολιασμένων ήταν την Παρασκευή περίπου 78% για τους 65+ και 45% για τους 65-. Επομένως, με βάση τα δεδομένα μας, είναι σαφής η ευεργετική επίδραση των εμβολίων στην αποφυγή της βαριάς νοσηλείας - εκεί πρέπει να αποδοθεί η ανατροπή στην ηλικιακή κατανομή στις ΜΕΘ», επισημαίνει ο κ.Τσαουσίδης και καταλήγει: «Με δεδομένο μάλιστα ότι οι θάνατοι προέρχονται κυρίως από τη δεξαμενή της ομάδας 65+, είναι κατά τη γνώμη μου κρίσιμο να εμβολιαστούν άμεσα οι περίπου 460 χιλιάδες αυτής της ηλικιακής ομάδας που δεν εμβολιάστηκαν μέχρι σήμερα».