Στην καθιέρωση του Κτήματος Νάσιουτζικ σε ένα σύγχρονο πολυλειτουργικό αγρόκτημα υπερτοπικής σημασίας, το οποίο θα είναι συνδεδεμένο με την παράδοση του οίνου της Μεσογαίας και θα προσφέρει υπηρεσίες πολιτισμού σε συνδυασμό με τον εναλλακτικό τουρισμό και αναψυχή, στοχεύει το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΕΠΣ) για την αναβάθμιση της έκτασης των 38 στρεμμάτων στην περιοχή Γυαλός στα Σπάτα, η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του οποίου αναρτήθηκε σε δημόσια διαβούλευση από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, το υπό μελέτη ΕΠΣ, στην κατεύθυνση αναγέννησης του θρυλικού Κτήματος, στοχεύει στην προώθηση ενός προτύπου ήπιας ανάπτυξης ειδικών και εναλλακτικών μορφών τουρισμού, με έμφαση στον πολιτιστικό τουρισμό, τον οικοτουρισμό και τον οινοτουρισμό, το οποίο πρόκειται να λειτουργεί υπερτοπικά και συνδυαστικά με άλλες δραστηριότητες στο πλαίσιο του βιωματικού τουρισμού, όλους σχεδόν τους μήνες του χρόνου.
Η στόχευση του Μουσείου Μπενάκη, ως φορέα υλοποίησης της επένδυσης, κινείται σε δύο άξονες: αφενός, στη διατήρηση και αναβάθμιση του Μουσείου Νάσιουτζικ στις υπάρχουσες εγκαταστάσεις του Κτήματος Νάσιουτζικ που απαξιώνονται και αφετέρου, στην αξιοποίηση του ακινήτου με συμπληρωματικές δραστηριότητες στη χρήση «Τουρισμός-Αναψυχής».
Στο πλαίσιο ανάπτυξης εντός του κτήματος τουριστικών δραστηριοτήτων, προβλέπεται, μεταξύ άλλων, η δημιουργία ενός boutique hotel και κατοικιών, όπου θα μπορούν να φιλοξενηθούν περίπου 80 άτομα. Σε ό,τι αφορά τον συνολικό πληθυσμό που θα εξυπηρετεί το Κτήμα, αυτός σχετίζεται με τη μέγιστη χωρητικότητα των υφιστάμενων και νέων υποδομών που λειτουργούν ως χώροι υποδοχής κοινωνικών και πολιτιστικών εκδηλώσεων και θεματικών εκθέσεων, και αντιστοιχεί κατά προσέγγιση σε 700 άτομα.
Με βάση το υπό μελέτη ΕΠΣ, προτείνονται οι συνεδριακές υπηρεσίες, οι οποίες έχουν ως βασικό χαρακτηριστικό την προσέλκυση επισκεπτών για μικρό χρονικό διάστημα και μπορούν να παρέχονται καθ' όλη τη διάρκεια του έτους.
Ταυτόχρονα, προτείνεται ο συνδυασμός των παραπάνω μορφών τουρισμού με την ενίσχυση του τουρισμού γαστρονομίας και του εκπαιδευτικού τουρισμού, προωθώντας έτσι ένα βιώσιμο πρότυπο αναπτυξιακής δυναμικής σε εθνικό επίπεδο και ιδιαίτερα σε επίπεδο Περιφέρειας.
Μάλιστα, όπως επισημαίνεται στη σχετική ΣΜΠΕ, «από την ανάλυση της βασικών επιλεγμένων δεικτών χωρητικότητας, καθώς και των περιβαλλοντικών δεικτών, καθίσταται σαφές ότι η προτεινόμενη επένδυση σε οργανωμένο υποδοχέα ήπιας ανάπτυξης επιβαρύνει ελάχιστα τη φέρουσα ικανότητα τόσο της περιοχής επέμβασης όσο και συνολικότερα του δήμου και της περιοχής μελέτης».
Συνολικά, η περιοχή οργανώνεται σε δύο ζώνες:
- Τη Ζώνη Ι «Τουρισμού-Αναψυχής», έκτασης 34.282,85 τ.μ., και
- τη Ζώνη ΙΙ «Προστασίας Φυσικού Κεφαλαίου και Φυσιολατρικής Αναψυχής», έκτασης 1.559,43 τ.μ.
Η Ζώνη Ι αποτελεί ουσιαστικά τον βασικό υποδοχέα των δραστηριοτήτων που θα φιλοξενούνται στο Κτήμα Νάσιουτζικ. Στις προτεινόμενες εν δυνάμει χρήσεις, περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, κατοικία, θρησκευτικοί χώροι, πολιτιστικές εγκαταστάσεις, χώροι συνάθροισης κοινού/ συνεδριακά κέντρα, εστίαση, τουριστικά καταλύματα, εγκαταστάσεις ειδικής τουριστικής υποδομής και λοιπές τουριστικές επιχειρήσεις, πολυλειτουργικό αγρόκτημα και εγκαταστάσεις ΑΠΕ.
Η Ζώνη ΙΙ αποτελεί περιοχή προστασίας των δασικών εκτάσεων του Κτήματος Νάσιουτζικ και σε αυτήν δεν επιτρέπεται η δόμηση.
Σε σχέση με τις επιπτώσεις της επένδυσης στο περιβάλλον, όπως επισημαίνεται, το σχέδιο θα επιφέρει συνολικά ασθενείς αρνητικές επιπτώσεις κατά την κατασκευή και θετικές επιπτώσεις μικρής και μέτριας έντασης κατά τη λειτουργία στο περιβάλλον (φυσικό και ανθρωπογενές).
«Για τις προσωρινές αρνητικές επιπτώσεις κατά την κατασκευή θα ληφθούν κατάλληλα μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης, ενώ και για τις θετικές επιπτώσεις κατά τη λειτουργία θα ληφθούν μέτρα περαιτέρω ενίσχυσής τους. Έτσι, το προτεινόμενο Σχέδιο μπορεί να διασφαλίσει τη βιώσιμη ανάπτυξη με ταυτόχρονη εξασφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας του περιβάλλοντος της περιοχής».
Η κατάσταση του ακινήτου σήμερα
Το ακίνητο στη σημερινή μορφή του δημιουργήθηκε με σταδιακές αγορές γεωτεμαχίων από τον Γεώργιο Νάσιουτζικ, που συγκέντρωσε την έκταση των 37.811,02 τ.μ. Εντός της έκτασης υφίσταται κτηριακή υποδομή 3.426,33 τ.μ. κύριων χώρων και 2.766,10 τ.μ. βοηθητικών χώρων, που στεγάζουν εγκαταστάσεις φιλοξενίας, κοινωνικών εκδηλώσεων, συνεδρίων και την ιδιωτική συλλογή λαογραφικών εκθεμάτων.
Τα περισσότερα από τα κτίρια κατασκευάστηκαν χωρίς οικοδομική άδεια. Ωστόσο, έχουν ήδη υποβληθεί από τον σημερινό ιδιοκτήτη, τη «Φίλιππος Α.Τ.Ε.», πέντε δηλώσεις τακτοποίησης.
Οι κτιριακές εγκαταστάσεις για κοινωνικές εκδηλώσεις (π.χ. δεξιώσεις γάμων) έχουν παύσει να λειτουργούν ήδη από το 2018, η μουσειακή υποδομή δεν είναι προσιτή στο ευρύ κοινό και δεν δύνανται να καλυφθούν οι στοιχειώδεις ανάγκες συντήρησης της κτιριακής υποδομής και του πρασίνου στο σύνολο του ακινήτου, όπως αναφέρεται στη ΣΜΠΕ.
Η ιστορία του
Το θρυλικό Κτήμα Νάσιουτζικ αποκτήθηκε από τον επιχειρηματία Γιώργο Νάσιουτζικ στις αρχές της δεκαετίας του 1970, όταν εκείνος επέστρεψε στην Ελλάδα μετά από διαμονή σε διάφορες χώρες του εξωτερικού. Στις δεκαετίες του ’90 και του 2000 έγινε γνωστό ως το πιο πολυτελές κτήμα οργάνωσης γαμήλιων δεξιώσεων στην Ελλάδα, ωστόσο, από το 2018 παραμένει κλειστό.
Στη διαθήκη του ο Γ. Νάσιουτζικ, ο οποίος πέθανε το 2013, κληροδότησε το Κτήμα στο Μουσείο Μπενάκη, «προκειμένου να λειτουργήσει πτέρυγα του Μουσείου Μπενάκη που θα περιλαμβάνει την έκθεση του Μουσείου Νάσιουτζικ με ιδιαίτερη προβολή της υφιστάμενης συλλογής του Μουσείου Νάσιουτζικ και περαιτέρω εκμετάλλευση της υπάρχουσας και λειτουργούσης επιχείρησης με τις δραστηριότητες που λειτουργούν συνολικά στο κτήμα Νάσιουτζικ».
Το Μουσείο Μπενάκη αποδέχτηκε την κληροδοσία και περιήλθε στην κατοχή του η πλειοψηφία των μετοχών της «Φίλιππος ΑΤΕ Φίλιππος Εκμετάλλευση Ακινήτων ΑΕ», η οποία είναι ιδιοκτήτρια του ακινήτου. Κατά καιρούς κατασκευάστηκαν κτίρια που χρησιμοποιήθηκαν για κοινωνικές εκδηλώσεις, συνέδρια, στέγαση των συλλογών και εκθεμάτων λαογραφικού ενδιαφέροντος του Γ. Νάσιουτζικ, επεξεργασία οίνου, κ.λπ.