Μπορεί μια πολύπαθη αμυντική βιομηχανία του κράτους να αγνοεί πρόταση για εξαγωγές δισεκατομμυρίων ευρώ και επενδύσεις μερικών εκατοντάδων εκατομμυρίων, σε έναν κλάδο κρίσιμο για την εθνική ασφάλεια;
Είναι δυνατόν η κυβέρνηση, μέσω των αρμόδιων υπουργών και στελεχών της, να μην απαντά σε αυτή την πρόταση εδώ και μήνες, όταν θα μπορούσαν να αναβιώσουν επικερδώς έναν τομέα εξαιρετικά κρίσιμο και για τις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις;
Τα ερωτήματα έχουν μάλλον ρητορικό χαρακτήρα, διότι σύμφωνα με στοιχεία και πληροφορίες που έχει στη διάθεσή του το Euro2day.gr, αυτό ακριβώς συμβαίνει εδώ και τουλάχιστον τέσσερις μήνες, με την πρόταση του ομίλου ONEX για συμπαραγωγή πυρομαχικών με την Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα (ΕΑΣ).
Πρόταση που αφορά την παραγωγή 1.000.000 βλημάτων πυροβολικού, διαμέτρου 155 χιλιοστών, μέσα σε πέντε χρόνια, με βασικό αποδέκτη τον αμερικανικό στρατό. Τα «συμμαχικά» γεωπολιτικά οφέλη είναι εμφανή αλλά και το τίμημα έως πρότινος ανέλπιστο.
Οι τιμές αυτών των πυρομαχικών έχουν φτάσει μεσοσταθμικά έως και τα… 2.500 δολάρια ανά μονάδα στη διεθνή αγορά (σ.σ. υπάρχουν καταγεγραμμένες και πολύ υψηλότερες τιμές έως και 4.000 δολαρίων), λόγω της υπερβολικής ζήτησης που έχει προκαλέσει ο πρωτοφανής ρυθμός ανάλωσης τέτοιων πυρομαχικών στα μέτωπα της Ουκρανίας.
Ο όμιλος ναυπηγείων και τεχνολογίας ΟΝΕΧ του Πάνου Ξενοκώστα, με 3.000 εργαζόμενους, δεν είναι καθόλου άγνωστος στην ελληνική κυβέρνηση. Αντιθέτως έχει αποδείξει την αξιοπιστία τoυ, έχοντας αποκτήσει μέσω εξυγίανσης/αποκρατικοποίησης τα Ναυπηγεία στην Ελευσίνα και στο Νεώριο Σύρου. Τα οποία αναδιοργάνωσε πλήρως και λειτουργεί με επιτυχία, έχοντας εξυπηρετήσει περίπου 500 πλοία τα τελευταία τέσσερα χρόνια.
Γνωστές είναι άλλωστε και οι σχέσεις του ομίλου με τον αμερικανικό παράγοντα, ο οποίος τoν εμπιστεύεται, όπως φαίνεται και από τη χρηματοδότηση της DFC, δηλαδή της κρατικής εταιρείας International Development Finance των ΗΠΑ, για το εγχείρημα των Ναυπηγείων Ελευσίνας.
Αλλά και στην ΕΑΣ, η ΟΝΕΧ δεν είναι καθόλου άγνωστη. Τουναντίον υπάρχει μεταξύ τους επίσημη συμφωνία συνεργασίας, από το 2021, βάσει της οποίας η δεύτερη παρέχει στην πρώτη ειδικευμένο προσωπικό και τεχνογνωσία, έχοντας ως στόχο μεταξύ άλλων «την εξεύρεση και εκμετάλλευση επιχειρηματικών ευκαιριών» στον οικείο χώρο της άμυνας.
Ξεκάθαρη, στο παραπάνω πλαίσιο, εμφανίζεται και η προτεινόμενη συμφωνία, που όπως σημειώνεται σε σχετικά επίσημα έγγραφα προς την ΕΑΣ αλλά και τα αρμόδια υπουργεία, μπορεί σε πρώτη φάση να ξεκινήσει άμεσα, με την υπογραφή της συμφωνίας για παραγωγή μερών των βλημάτων, αποφέροντας χωρίς περαιτέρω επενδύσεις έσοδα στην ΕΑΣ της τάξεως των 150-200 εκατ. ευρώ, μέσα σε πέντε χρόνια, με κέρδη της τάξεως των 35 έως και 50 εκατ. ευρώ.
Πολύ πιο σημαντική όμως είναι η δεύτερη φάση, καθώς προβλέπει (εφόσον συμφωνήσει η ΕΑΣ) την πραγματοποίηση επενδύσεων ύψους 250-300 εκατ. ευρώ, από την πλευρά της ONEX, προκειμένου η ΕΑΣ να είναι σε θέση να παράγει ολόκληρα τα βλήματα, με έσοδα που υπολογίζονται σε 500-800 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση για τα επόμενα χρόνια -και βεβαίως τη δυνατότητα να προμηθεύει και τον ελληνικό στρατό.
Πού κολλάει λοιπόν το εγχείρημα;
Η MSM, η βροχή καταγγελιών και η σιωπή της κυβέρνησης
Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες, επίσημες καταγγελίες, επερωτήσεις που έχουν γίνει στη Βουλή και παραστάσεις εκτός αυτής, τόσο από το ΠΑΣΟΚ όσο και από τον ΣΥΡΙΖΑ, ο μίτος της Αριάδνης βρίσκεται σε μια προσπάθεια που εκτυλίσσεται μέσα στην ΕΑΣ, πιθανώς με την υποστήριξη κάποιων κυβερνητικών κύκλων, να ιδιωτικοποιηθεί η εταιρεία «από το παράθυρο».
Μέσα από μια κοινοπραξία με τη σλοβακική (αλλά τσέχικων συμφερόντων) εταιρεία MSM Εxport, για την εκτέλεση ενός ευρωπαϊκού επιδοτούμενου προγράμματος με την ονομασία ASAP, που είναι άμεσα συνδεδεμένο με τον ανεφοδιασμό της Ουκρανίας σε πυρομαχικά.
Το εγχείρημα επιχειρείται να παρουσιαστεί ως ΣΔΙΤ (συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα), ωστόσο γραπτές καταγγελίες και παρεμβάσεις βουλευτών αναφέρουν ότι δεν έχουν τηρηθεί οι διαδικασίες που απαιτεί η νομοθεσία.
Στο πλαίσιο του προγράμματος αυτού, η ΕΑΣ θα παράγει μόνο τμήματα βλημάτων και όχι ολοκληρωμένες οβίδες, με σημαντικά μικρότερα ανταλλάγματα, όπως αναφέρουν έγκυρες πηγές, σε σχέση με την πρόταση της ΟΝΕΧ.
Παρότι αυτή η κοινοπρακτική συμφωνία με την MSM δεν έχει ακόμη εγκριθεί από τον μέτοχο (δηλαδή τους αρμόδιους υπουργούς της κυβέρνησης, Κωστή Χατζηδάκη και Νίκο Δένδια), υπάρχουν γραπτές επίσημες καταγγελίες προς την Εθνική Αρχή Διαφάνειας, προς τους εποπτεύοντες υπουργούς, την υπουργό Εργασίας Νίκη Κεραμέως και το γραφείο του πρωθυπουργού, ότι στελέχη της MSM «αλωνίζουν» εδώ και μήνες μέσα στην ΕΑΣ παραβιάζοντας την εργατική νομοθεσία, αλλά και ασκώντας διευθυντικά καθήκοντα, στην παραγωγή και αλλού, ενώ εμφανίζονται επισήμως ως… επισκέπτες.
Επιπλέον, ενώ από την πλευρά της ONEX δηλώνεται επίσημα ότι δεν υπάρχει πρόβλημα να χρησιμοποιηθεί στην πρότασή της μόνο η μία από τις δύο γραμμές παραγωγής της ΕΑΣ (ώστε να προχωρήσει και το εγχείρημα με την MSM), η «κοινοπραξία» που προωθεί η MSM, σύμφωνα με όλες τις διαθέσιμες πληροφορίες (επίσημο δημόσιο κείμενο δεν υπάρχει), επιδιώκει να δεσμεύσει πλήρως και τις δύο γραμμές παραγωγής των πυρομαχικών με αποκλειστικότητα για τα επόμενα… 25 χρόνια, παρότι ο πόλεμος στην Ουκρανία μπορεί να λήξει οποτεδήποτε!
Και τούτο ενώ, όπως καταγγέλλουν εργαζόμενοι της ΕΑΣ, η εμπειρία από συνεργασίες με την MSM στο πρόσφατο παρελθόν είναι αρνητική, με έργα που δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ και συμβάσεις που ακυρώθηκαν λόγω κατάπτωσης εγγυητικών!
Τα ερωτήματα, όπως προκύπτει από τη βροχή παρεμβάσεων εκ μέρους της αντιπολίτευσης, αλλά και από τις πρωτοφανείς αντιδράσεις εργαζομένων, ακόμη και της Ομοσπονδίας Χημικών, για την επιχειρούμενη κοινοπραξία με την MSM είναι πολλά.
Πρόσθετο βάρος, δε, αποκτούν από τη «σιγή ιχθύος» που τηρεί για την όλη υπόθεση και τη δριμεία κριτική που έχει εκδηλωθεί όχι μόνο η διοίκηση της ΕΑΣ υπό τον Νίκο Κωστόπουλο αλλά και η κυβέρνηση στο σύνολό της.
Μέχρι στιγμής, παρά τις έντονες αντιδράσεις εδώ και μήνες, δεν έχει υπάρξει απολύτως καμία ουσιαστική τοποθέτηση. Ουδεμία αναφορά έχει γίνει στην πρόταση δισεκατομμυρίων της ONEX, καμία απάντηση προς αυτήν, θετική ή αρνητική, ενώ οι πληροφορίες αναφέρουν ότι ο ένας υπουργός κάνει «πάσα» το θέμα στον άλλο, κι όλοι μαζί δηλώνουν περίπου… αναρμόδιοι.
Μέτοχος ως εκπρόσωπος του ελληνικού Δημοσίου είναι τυπικά ο υπουργός Οικονομίας Κωστής Χατζηδάκης, ενώ το υπουργείο Άμυνας με επικεφαλής τον Νίκο Δένδια και καθ' ύλην αρμόδιο γενικό γραμματέα τον Αντώνη Οικονόμου έχει «εποπτεία» των δραστηριοτήτων, καθώς η ΕΑΣ είναι αμυντική βιομηχανία με κρίσιμο ρόλο στον εξοπλισμό των Ενόπλων Δυνάμεων.
Υπάρχει βέβαια ένα ακόμη ερώτημα, το οποίο θέτουν γνώστες του χώρου, αφού το θέμα αφορά όχι μόνο μεγάλες επενδύσεις και έως πρότινος ανέλπιστα έσοδα για μια κρατική εταιρεία, αλλά τον ευαίσθητο χώρο της Εθνικής Άμυνας. Ο οποίος, εκτός από πανάκριβα οπλικά συστήματα, απαιτεί και εγχώριες δυνατότητες στην πλήρη παραγωγή πυρομαχικών, όπως έδειξε πεντακάθαρα ο πόλεμος της Ουκρανίας:
Ρωτούν πού βρίσκεται σε αυτή την υπόθεση το περίφημο «επιτελικό κράτος».
Προφανώς, έχει γνώση των όσων συμβαίνουν καθώς, μέσω του γραφείου του πρωθυπουργού, έχει γίνει αποδέκτης της πρότασης ONEX, των καταγγελιών από διάφορες πλευρές για τα όσα συμβαίνουν στην ΕΑΣ με την MSM, καθώς και των αντιδράσεων σχεδόν σύσσωμης της αντιπολίτευσης.
Η απροθυμία του να πάρει θέση και να κινήσει τις εξελίξεις εδώ και τόσους μήνες, λένε σκωπτικά πηγές του χώρου της άμυνας, είναι έως και «παρεξηγήσιμη».