Θετικό επενδυτικό momentum εξακολουθεί να διατηρεί η εγχώρια κτηματαγορά, όπως συνομολόγησαν οι εκπρόσωποι της αγοράς σε διάφορους κύκλους συζητήσεων κατά την πρώτη χθεσινή μέρα διεξαγωγής της 24ης Prodexpo, σημειώνοντας ωστόσο και τους «αστερίσκους» που αποτελούν τις μεγάλες προκλήσεις για την προσεχή διετία.
Κυρίαρχος προβληματισμός των εγχώριων παραγόντων του κλάδου όπως αποτυπώθηκε και κατά τη διάρκεια του Εxecutive Leaders Breakfast, που προηγήθηκε της έναρξης του συνεδρίου, είναι η αύξηση κόστους και πώς αυτό τείνει να ισοφαρίσει τις αποδόσεις των επενδύσεων. Αν και το κόστος υλικών έχει αποκλιμακωθεί, τόσο μισθοί και τιμές γης αυξάνουν, ενώ σταθερός πονοκέφαλος παραμένει το κόστος χρήματος, το οποίο επηρεάζει άμεσα την «άσκηση» κάθε επενδυτή στην κτηματαγορά.
Ασφαλώς, η ελληνική αγορά εξακολουθεί να παραμένει συγκριτικά «φθηνή», να διατηρεί συνθήκες ζήτησης λόγω του ελλείμματος προσφοράς, ωστόσο παραμένει ρηχή και κατακερματισμένη, ενώ βασανίζεται από την έλλειψη σοβαρών μεταρρυθμίσεων όπως το Κτηματολόγιο, η αργή ψηφιοποίηση και η δυνατότητα χρήσης data, αλλά και σειρά άλλων παραμέτρων που αφορούν τόσο το φορολογικό καθεστώς όσο και την κοστοβόρα προσαρμογή στους νέους κλιματικούς κανονισμούς.
Αναλυτικότερα, και παρά το γεγονός του ότι οι ελληνικές αξίες παραμένουν «φθηνότερες» του ευρωπαϊκού μέσου όρου, εντούτοις η δραστική διόρθωση στην Ευρώπη δημιουργεί συνθήκες σύγκλισης, σημείωσε ο Ε. Αρώνες, διευθύνων σύμβουλος της Hellenic Properties, υπογραμμίζοντας πως δεν πρέπει να χαθεί το «παράθυρο» ευκαιρίας προσέλκυσης επενδύσεων.
Κατά τον κ. Δημήτρη Ανδριόπουλο της Dimand, δε, στην προσεχή διετία η χώρα θα αντιμετωπίσει δυσκολία στην προσέλκυση ξένων άμεσων επενδύσεων σε ακίνητα. Σημειώνεται πως τη σημασία των ξένων τοποθετήσεων στην ελληνική αγορά -κυρίως στον τουριστικό κλάδο, την παραθεριστική κατοικία και την Golden Visa- υπογράμμισαν κατά την πρώτη ημέρα διεξαγωγής του συνεδρίου τόσο ο υπουργός Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης όσο και άλλοι ομιλητές, όπως Γιάννης Παρασκευόπουλος, Γενικός Διευθυντής της Danos - BNP Paribas Real Estate, που εκτίμησε ότι το 35%-40% των συναλλαγών πέρυσι αφορούσαν τουριστικά ακίνητα.
Στο σύνολό τους ωστόσο οι επενδυτές ακίνητης περιουσίας υπογράμμισαν την «εύθραυστη» ισορροπία κόστους - αποδόσεων και τη διατήρηση υγιούς χρηματοοικονομικής θέσης, όπως ανάφερε η Τ. Μεσσάρη, COO/CFO της Prodea Investments.
Παράμετρος που επίσης διακυβεύει το μέλλον των επενδύσεων στην ακίνητη περιουσία είναι το capacity της ελληνικής αγοράς κατασκευαστών να ανταποκριθεί στον όγκο έργων. Το ζήτημα θίχτηκε τόσο από τον κ. Ανδριόπουλο όσο και από τον κ. Γ. Βιτούλα, εταίρο της Arbitrage RE. Σημειώνεται πως οι παράγοντες της αγοράς συνυπολογίζουν στο χρηματοοικονομικό μοντέλο τους και τη δυνατότητα αλλά και τον χρόνο εκτέλεσης έργων ως παράγοντα κόστους.
Μεταρρυθμίσεις
Πέρα από το ζήτημα του κόστους και της συγκυρίας, παράγοντες της αγοράς έθεσαν ζητήματα τόσο πολεοδομικά όσο και οικονομικά όσον αφορά την ομαλή λειτουργία της αγοράς, ζητώντας επίσπευση μεταρρυθμίσεων.
Ο Τ. Καζίνος, επικεφαλής της Trastor, έθεσε το ζήτημα προσαρμογής των ΑΕΕΑΠ στον κλιματικό νόμο, σημειώνοντας πως ενώ υποχρεώνονται να ενσωματώσουν «πράσινες» ενεργειακές επενδύσεις (π.χ. φωτοβολταϊκά πάρκα στο 30% της έκτασης), δεν επιτρέπεται να εκμεταλλευτούν την πλεονάζουσα παραγωγή ενέργειας. Ο ίδιος σημείωσε εξάλλου πως παραμένει ως μείζον ζήτημα η φορολογία των ΑΕΕΑΠ σε σχέση με την επιτοκιακή συνθήκη, σημειώνοντας πως προωθείται δέσμη προτάσεων προς την Πολιτεία.
Μεγάλο μέρος της αγοράς, παρά την επενδυτική ευφορία των προηγούμενων τριμήνων και την αναγνώριση της προόδου της ελληνικής οικονομίας, της εξασφάλισης πολιτικής σταθερότητας, των έστω ημιτελών κινήσεων ψηφιακού μετασχηματισμού αλλά και της πρόσφατης επενδυτικής αναβάθμισης, έθεσαν θέμα επιτάχυνσης λειτουργίας της δικαιοσύνης, επανεξέτασης των συνταγματικών κανόνων για την ακίνητη περιουσία, αλλά κυρίως τη μεταρρύθμιση σε ό,τι αφορά την ακίνητη περιουσία, όπως το Κτηματολόγιο και τη χρήση γης.