Με 9,5 φαρμακεία ανά 10.000 κατοίκους, έναντι μόλις 3,2 κατά μέσο όρο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ελλάδα είναι μακράν η χώρα με τα περισσότερα -αναλογικά- φαρμακεία στην Ευρώπη. Η τεράστια διασπορά και πυκνότητα, σε συνδυασμό με τη συρρίκνωση κατά 60% της φαρμακευτικής δαπάνης κατά τα χρόνια της οικονομικής κρίσης (από 5,1 δισ. ευρώ το 2009 στα 2 δισ. σήμερα), είχε ως αποτέλεσμα μεγάλος αριθμός μικρών και μεσαίων φαρμακείων να αντιμετωπίζει πρόβλημα βιωσιμότητας.
Σύμφωνα με τον Αθανάσιο Γουβάλα, πρόεδρο του Φαρμακευτικού Συλλόγου Φθιώτιδας και μέλος της Επιτροπής Μελέτης του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου για της συμπράξεις φαρμακείων, τα τελευταία χρόνια, τα τρία από τέσσερα φαρμακεία υποβάλλουν στον ΕΟΠΥΥ αιτούμενα κάτω από 20.000 ευρώ.
Η πρόταση του ΠΦΣ, που προέκυψε έπειτα από τριετή επεξεργασία, υιοθετήθηκε στο σύνολό της και νομοθετήθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο, όταν ψηφίστηκε ο νέος νόμος 4999, που δίνει τη δυνατότητα σύστασης εταιρείας εκμετάλλευσης φαρμακείου ειδικού τύπου.
Σε συζήτηση στρογγυλής τράπεζας, που διοργανώθηκε στο πλαίσιο του SYFATHESS Conference 2023 του Συνεταιρισμού Φαρμακοποιών Θεσσαλονίκης, έγινε μια πρώτη αξιολόγηση του νέου θεσμικού πλαισίου. Ο πρόεδρος του ΠΦΣ Απόστολος Βαλτάς εκτίμησε πως τα επόμενα χρόνια θα μειωθούν τα φυσικά σημεία στην Ελλάδα, όπως συνέβη σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες που εφάρμοσαν συμπράξεις.
Μέλη της επιτροπής που εκπόνησε τη μελέτη και πρόεδροι πέντε Φαρμακευτικών Συλλόγων τοποθετήθηκαν επί του νομοθετήματος. Απαντώντας σε απορίες και προβληματισμούς φαρμακοποιών από το ακροατήριο, υποστήριξαν πως η εξέλιξη αυτή εγγυάται όχι μόνο τη βιωσιμότητα αλλά και την ανάπτυξη και προοπτική του μικρού και μεσαίου φαρμακείου.
Βασικές προβλέψεις
Ο νόμος προβλέπει τη δυνατότητα συνέργειας 2 έως 7 φαρμακείων σε μια εταιρεία με ένα ΑΦΜ. Οι συμπράττοντες φαρμακοποιοί με άδεια ίδρυσης και λειτουργίας φαρμακείου έχουν την επιλογή να κρατήσουν τα σημεία τους ή να συστεγαστούν. Οι συμπράξεις μπορούν να γίνουν μόνο μεταξύ φαρμακείων της ίδιας Περιφερειακής Ενότητας, ενώ η εταιρεία μπορεί να έχει κάθε μορφή, εκτός από Α.Ε.
«Το ένα ΑΦΜ και η δυνατότητα συμμετοχής μόνο φαρμακοποιών με άδεια ίδρυσης είναι οι δύο βασικοί πυλώνες πάνω στους οποίους στήθηκε αυτή η νομοθετική ρύθμιση», τόνισε ο κ. Γουβάλας, που είχε κεντρικό ρόλο στην επεξεργασία της πρότασης.
Σε περίπτωση σύμπραξης δύο φαρμακοποιών, το ανώτατο όριο που μπορεί να έχει στην εταιρεία ο ένας από τους δύο είναι 60%, ενώ για τρεις και άνω το ανώτατο όριο είναι το 40%. Τα όρια αυτά προβλέφθηκαν προκειμένου να προστατευτεί η λήψη απόφασης, αλλά και να αποφευχθεί η δημιουργία εταιρικών σχημάτων με δεσπόζουσα θέση και εικονικούς εταίρους, εξήγησε ο πρόεδρος του ΦΣ Φθιώτιδας.
Στην πρόταση, που συνοδεύτηκε με μελέτη της Deloite, εξετάστηκαν διαφορετικά εικονικά σενάρια συνεργασιών (συνένωση 4 μικρών φαρμακείων, συνένωση 3 μικρών και ενός μεσαίου κ.ά.), καθώς και το case study υφιστάμενης σύμπραξης πέντε φαρμακείων στη Σάμο. Σε όλες τις περιπτώσεις προβλέφθηκε ανάπτυξη από 50% ως 70% από τον επόμενο κιόλας χρόνο, λόγω της δημιουργίας οικονομιών κλίμακας, εμπορικών συνεργειών, μείωση λειτουργικών δαπανών κ.ά.
Γαλλικό και βρετανικό μοντέλο
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΦΣ Χαλκιδικής Μιχάλη Μαργαριτίδη, οι πρώτες χώρες που προχώρησαν σε συνεργασίες ανεξάρτητων φαρμακείων ήταν το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία. Σήμερα, το 68% των φαρμακείων της Γαλλίας συνεργάζονται ως ανεξάρτητες συνενώσεις, ποσοστό που φέρνει τη χώρα στην 5η θέση στην Ευρώπη. Η Βρετανία βρίσκεται στη 10η, με ποσοστό 35,7%. Πρώτη χώρα είναι η Δανία, με το 95% των φαρμακείων της να αναπτύσσουν συνέργειες, και τελευταία η Ισπανία με 3,3%.
«Τα οφέλη της σύμπραξης είναι οι κοινές αγορές, φορολογικές ευκολίες, διακίνηση φαρμάκων - παραφαρμάκων μεταξύ των υποκαταστημάτων, οικονομίες κλίμακος, ελεύθερος χρόνος, σύγχρονη οργάνωση, άμεση αναγνωρισιμότητα, υιοθέτηση συστημάτων πιστότητος, δυναμική εξωστρέφειας», τόνισε, προσθέτοντας πως τα φαρμακεία με παρόμοια δυναμική και τζίρο μπορούν πιο εύκολα και γρήγορα να μπουν στη συζήτηση για συνέργεια, χωρίς όμως να λείπουν οι λύσεις και για φαρμακεία διαφορετικού μεγέθους.
Βαλτάς: Θα μειωθούν τα σημεία
Ο πρόεδρος του ΠΦΣ Απόστολος Βαλτάς έκανε την πρόβλεψη ότι θα μειωθούν τα σημεία στα επόμενα χρόνια, όπως συνέβη σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες που θεσμοθέτησαν τη δυνατότητα συμπράξεων. Έκανε αναφορά σε πολλές «μελέτες του αέρα» που έχουν προηγηθεί για το θέμα των συμπράξεων φαρμακείων, χωρίς να δίνουν βιωσιμότητα, ανάπτυξη και προοπτική στο μικρομεσαίο φαρμακείο. Κάτι τέτοιο, είπε, εξασφαλίζεται με την παρούσα νομοθετική ρύθμιση.
«Οι δουλειές δεν γίνονται με ανακοινώσεις και Δελτία Τύπου, ούτε με φωνές. Οι δουλειές στην ελληνική πραγματικότητα γίνονται με διαδρομές και με μέθοδο. Αυτό που παρουσιάζουμε σήμερα είναι αποτέλεσμα αυτών των διαδρομών», σχολίασε ο πρόεδρος του Συνεταιρισμού Φαρμακοποιών Θεσσαλονίκης Σπύρος Νικολαΐδης, προσθέτοντας πως μέσα από τις συνενώσεις οι φαρμακοποιοί θα είναι πιο ανταγωνιστικοί, θα παίρνουν καλύτερες εκπτώσεις και θα παρέχουν οργανωμένα καλύτερες υπηρεσίες στους πολίτες.
Τέλος, ο πρόεδρος του ΦΣ Θεσσαλονίκης Διονύσιος Ευγενίδης ανέφερε πως το θέμα των συνενώσεων απασχολεί τον κλάδο ήδη από τη δεκαετία του 1980, όταν ο ίδιος άνοιξε το φαρμακείο του. «Πρώτη φορά βρισκόμαστε στο σημείο να μπορούμε να βασιστούμε σε έναν νόμο και να προχωρήσουμε στο επόμενο βήμα που όλοι λέγαμε και όλοι θέλαμε, αλλά ποτέ δεν είχαμε τολμήσει να κάνουμε», παρατήρησε.