Η εποχή που οι ελληνικές εταιρείες του κλάδου της ιχθυοκαλλιέργειας μεσογειακών ψαριών πρωταγωνιστούσαν στις διεθνείς αγορές έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Οι Τούρκοι «ψαράδες» είναι σήμερα με διαφορά πρώτοι στην παραγωγή των συγκεκριμένων ειδών, με 280.000 τόνους ετησίως -θα ξεπεράσουν τους 350.000 τόνους το 2024-, όταν η ελληνική παραγωγή κινείται διαχρονικά στους 125.000 τόνους, ενώ νέοι παίκτες κυρίως από τη Βόρεια Αφρική έχουν εισέλθει και διεκδικούν με αξιώσεις μια καλύτερη θέση στην παγκόσμια αγορά.
Όμως η μεγαλύτερη απειλή βρίσκεται αλλού. Η αύξηση της συνολικής παραγωγής δεν θα ήταν πρόβλημα, αν και η πελατεία είχε διευρυνθεί αντίστοιχα όλα αυτά τα χρόνια. Μέχρι στιγμής, οι βασικές αγορές που απορροφούν τον μεγαλύτερο όγκο αυτής της παραγωγής παραμένουν οι ευρωπαϊκές.
«Αν δεν ανοίξουμε αγορές και δεν μεγαλώσουμε την πίτα, ο κλάδος δεν θα έχει συνέχεια», λέει ο πρόεδρος της ΕΛΟΠΥ Απόστολος Τουραλιάς. Τον επικεφαλής του ΕΛΟΠΥ τον συναντήσαμε χθες Τρίτη στην εκδήλωση που διοργάνωσε η Οργάνωση Παραγωγών -εκπροσωπεί το 80% των εταιρειών του κλάδου- σε κεντρικό ξενοδοχείο των Αθηνών.
Σε μια προσπάθεια ενίσχυσης της εξωστρέφειας του κλάδου, πέραν από τα στενά ευρωπαϊκά όρια, ο ΕΛΟΠΥ έχει θέσει ως αγορά-στόχο αυτή των ΗΠΑ και συγκεκριμένα την πολιτεία της Νέας Υόρκης. Για τον σκοπό αυτό θα επενδύσει τουλάχιστον 1 εκατ. ευρώ για την προβολή των προϊόντων της ελληνικής ιχθυοκαλλιέργειας, με στόχο να υπερτριπλασιάσει τις εξαγωγές σε βάθος τριετίας. Σήμερα στις ΗΠΑ οι Έλληνες «ψαράδες» εξάγουν ετησίως 6.000 τόνους.
Εκτός από την αγορά των ΗΠΑ που συνεχίζει να αποτελεί εδώ και δεκαετίες ένα άπιαστο όνειρο όπως και αυτή της Ασίας, οι εγχώριες εταιρείες ιχθυοκαλλιεργειών έχουν να αντιμετωπίσουν το αυξημένο λειτουργικό κόστος και τα σοβαρά προβλήματα στην απορρόφηση κοινοτικών κονδυλίων.
«Από το τέλος του 2021 έχει επηρεαστεί σημαντικά το κόστος μας. Μόνο το κόστος για τις ιχθυοτροφές έχει αυξηθεί κατά 25%», λέει ο πρόεδρος του ΕΛΟΠΥ. Για την παραγωγή ενός κιλού ψαριών ιχθυοκαλλιέργειας απαιτούνται 2,5 κιλά τροφής, η οποία στο τέλος του 2021 κόστιζε 1,1 ευρώ/ κιλό και σήμερα πάνω από 1,4 ευρώ/κιλό.
Την ίδια στιγμή, σοβαρά προβλήματα εντοπίζει ο κ. Τουραλιάς στην απορρόφηση κοινοτικών κονδυλίων. «Μέχρι στιγμής η απορρόφηση είναι στο 60%. Δεν είμαστε ευχαριστημένοι», λέει. Σε ερώτηση του Euro2day.gr αν η Ελλάδα χάνει χρήματα από την καθυστέρηση στην απορρόφηση των κονδυλίων, ο κ. Τουραλιάς εκτιμά ότι μόνο από την προηγούμενη προγραμματική περίοδο 2014-2021 χάθηκαν 50 εκατ. ευρώ. «Υπάρχει ένα πολύ ωραίο τρικ. Κάνουμε γέφυρα για το επόμενο πρόγραμμα, άρα μειώνουμε τον διαιρέτη, δείχνουμε απορροφητικότητα και τα 50 εκατ. ευρώ που πάνε στο επόμενο πρόγραμμα δεν προστίθενται αλλά αφαιρούνται. Άρα ως χώρα έχουμε χάσει 50 εκατ. ευρώ», σημειώνει.
Για την τρέχουσα προγραμματική περίοδο, το ευρωπαϊκό «πακέτο» για την ανάπτυξη του κλάδου υπολογίζεται στα 80-90 εκατ. ευρώ, κεφάλαια τα οποία πρέπει, όπως λέει ο κ. Τουραλιάς, να δοθούν σε στοχευμένες δράσεις και επενδύσεις και να μπουν αυστηρά χρονοδιαγράμματα. Την προηγούμενη προγραμματική περίοδο που ξεκίνησε το 2014, οι πρώτες προσκλήσεις βγήκαν το 2017, τα πρώτα χρήματα δόθηκαν στους δικαιούχους το 2019, ενώ λόγω πανδημίας και ενεργειακής κρίσης απορροφήθηκαν κεφάλαια που υπήρχαν αδιάθετα στον «κουμπαρά». Δυνατότητα που δεν είχαν οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες που, όταν ξέσπασε η πανδημία, είχαν απορροφήσει τα ευρωπαϊκά κονδύλια για την ιχθυοκαλλιέργεια.