Ελλείψεις σε μια σειρά ειδών, από ηλεκτρονικές/ηλεκτρικές συσκευές μέχρι εποχιακά και παιχνίδια γίνονται πιο αισθητές στην εορταστική αγορά, καθώς κορυφώνεται η ζήτηση.
Οι καθυστερήσεις στην τροφοδοσία των καταστημάτων είναι γενικό φαινόμενο και επηρεάζουν ακόμη και τα είδη ένδυσης, παρά το γεγονός ότι δεν αναφέρονται ελλείψεις στον κλάδο. Στις εταιρείες τεχνολογίας, όμως, όπως Κωτσόβολος, PMM, Πλαίσιο ορισμένα ηλεκτρονικά είδη και παιχνιδομηχανές φτάνουν στις αποθήκες με το σταγονόμετρο, λόγω των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι κατασκευάστριες βιομηχανίες.
Ελλείψεις παρατηρούνται και στις αλυσίδες οικιακού εξοπλισμού. Στην ΙΚΕΑ για παράδειγμα, φτάνουν στο 13-14% των κωδικών του χαρτοφυλακίου της, όπως ανέφερε πρόσφατα με αφορμή τα εγκαίνια του city IKEA στο The Mall Athens ο Βασίλης Φουρλής, πρόεδρος του ομίλου Fourlis. Ορισμένες εταιρείες ξέμειναν από εποχιακά είδη όπως δέντρα, στολίδια, φωτάκια, μπάλες και εξοπλισμό για το εορταστικό τραπέζι. Στα συγκεκριμένα είδη όσοι είχαν δημιουργήσει υψηλό στοκ, είτε λόγω καλύτερου προγραμματισμού, είτε λόγω απούλητου εμπορεύματος από το περσινό lockdown, περιόρισαν τον κίνδυνο και βρέθηκαν σε καλύτερη θέση έναντι του ανταγωνισμού.
Θα λείψουν λούτρινα και αλογάκια
Στις αλυσίδες παιχνιδιών είδος υπό εξαφάνιση θα είναι τα μεγάλα λούτρινα και τα κουνιστά αλογάκια. Πρόκειται για είδη που επιβαρύνονται περισσότερο από το μεταφορικό κόστος επειδή είναι ογκώδη και φθηνά. Οπότε θα πρέπει να ανατιμηθούν σημαντικά για να φτάσουν στο ράφι. Έτσι, παρατηρείται ότι σε περιπτώσεις προϊόντων που το μεταφορικό τους κόστος φτάνει μέχρι και το 70% της τιμής υπάρχουν ελλείψεις, καθώς οι εισαγωγείς τα “αποφεύγουν”. Στα υπόλοιπα είδη που είναι σε έλλειψη, όπως τα ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα, το πρόβλημα αφορά τις βιομηχανίες.
Ο Νίκος Μουστάκας, διευθύνων σύμβουλος της αλυσίδας παιχνιδιών Μουστάκας σημειώνει στο Euro2day.gr ότι οι ελλείψεις αφορούν συγκεκριμένες κατηγορίες προϊόντων και μεμονωμένα είδη που επιβαρύνονται από το κόστος πρώτων υλών και μεταφορικών. Εκτιμά ωστόσο ότι ο καταναλωτής έχει να επιλέξει από εναλλακτικά είδη. Εξάλλου, παγκοσμίως οι βιομηχανίες παιχνιδιών δεν θα αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της έλλειψης τσιπ πολύ άμεσα, σε μια εποχή που η ζήτηση είναι επιτακτική και ζωτικής σημασίας σε άλλους κλάδους, όπως η αυτοκινητοβιομηχανία.
Ας σημειωθεί ότι σε αυτό το περιβάλλον αβεβαιότητας οι χονδρέμποροι στρέφονται και σε εναλλακτικούς προμηθευτές, εκτός Κίνας, για να παρακάμψουν τα υψηλά κόστη και να καλύψουν τις ανάγκες αλυσίδων τύπου Μουστάκας, Max Stores, Ζαχαριάς, αλλά και μικρών ανώνυμων καταστημάτων παιχνιδιών που διεκδικούν μερίδιο στον εορταστικό τζίρο των ημερών.
Με διαχείριση προϊοντικού μίγματος αντιμετωπίζει την κρίση και η Jumbo, που έχει δεσμευτεί να μην αυξήσει τιμές. Οι εταιρείες παιχνιδιών στοχεύουν σε καλύτερες επιδόσεις μετά τις προκλήσεις που αντιμετώπισαν πέρυσι τον Δεκέμβριο, καθώς άνοιξαν μετά από παρατεταμένο lockdown με το υβριδικό μοντέλο click in shop και click away. Αυτή η περίοδος, παρά τις δυσκολίες και το φόβο που σχετίζεται με την πανδημία, αποτελεί παράθυρο ευκαιρίας για πολλούς επαγγελματίες του κλάδου που πραγματοποιούν τον Δεκέμβριο σημαντικό μέρος του ετήσιου τζίρου τους. Η Jumbo για παράδειγμα, ο μεγαλύτερος παίκτης της αγοράς, τα Χριστούγεννα πραγματοποιεί 28% του τζίρου της.
Οι διεθνείς προκλήσεις
Εν κατακλείδι, οι ελλείψεις που παρατηρούνται στην αγορά έχουν ως αιτία την αναταραχή στην εφοδιαστική αλυσίδα που δεν επιτρέπει τη συγκέντρωση των πρώτων υλών για την παραγωγή συγκεκριμένων προϊόντων και ιδίως όσων εξαρτώνται από επεξεργαστές και τσιπ ημιαγωγών. Πρόκειται για υλικά που ήταν σε ζήτηση και πριν την πανδημία λόγω του ψηφιακού μετασχηματισμού και της υιοθέτησης της τεχνολογίας 5G, αλλά με την τηλεργασία αυτή η ζήτηση εκτοξεύθηκε.
Ταυτόχρονα, εξαιτίας της ενεργειακής κρίσης και των καθυστερήσεων στις μεταφορές πολλά προϊόντα δεν φτάνουν έγκαιρα στον καταναλωτή. Οι παραγγελίες καθυστερούν λόγω συμφόρησης στα λιμάνια, ενώ πολλές ακυρώνονται επιτείνοντας το πρόβλημα σε παγκόσμια κλίμακα.
Για παράδειγμα, στην Κίνα η μείωση παραγωγής από τις εταιρείες ενέργειας λόγω του υψηλού κόστους του άνθρακα και των αυστηρότερων περιβαλλοντικών κανόνων που έχουν θεσπιστεί έχει ως αποτέλεσμα μειωμένη λειτουργία των εργοστασίων και πτώση παραγωγής. Αυτή η εξέλιξη έχει αλυσιδωτές επιπτώσεις σε όλους του κλάδους. Επίσης η διαταραχή στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα φέρνει προκλήσεις σε βιομηχανίες και δίκτυα.
Ενδεικτική είναι η απόφαση της Toyota να αναστείλει την παραγωγή εργοστασίων της λόγω ελλείψεων τσιπ και ανταλλακτικών αλλά και η απόφαση της McDonald’s στην Ιαπωνία να προσφέρει αποκλειστικά μικρές μερίδες τηγανητές πατάτες προκειμένου να αντιμετωπίσει τις ελλείψεις λόγω της συμφόρησης στα λιμάνια σε συνδυασμό με τα περιοριστικά μέτρα για την πανδημία.
Σε πολλές χώρες οι κυβερνήσεις έχουν προειδοποιήσει εβδομάδες νωρίτερα για προϊόντα που θα επηρεαστούν, από παιχνίδια μέχρι τροφές για κατοικίδια στις ΗΠΑ, είδη τεχνολογίας και αυτοκίνητα στην Ινδία και καφέ στη Βραζιλία, όπου η ξηρασία καθιστά απογοητευτική τη συγκομιδή φέτος.