Τον υπερδιπλασιασμό των δαπανών για R&D των ελληνικών επιχειρήσεων από το 2011 έως το 2018 καταγράφει έρευνα του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ). Με τους δημόσιους πόρους να είναι περιορισμένοι εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, προκύπτει ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις, λειτουργώντας σε ένα δυσμενές οικονομικό περιβάλλον, επένδυσαν ως διέξοδο επιβίωσης και ανάπτυξης στην έρευνα και την τεχνολογία.
Με βάση την έρευνα του ΕΚΤ, το 2018 οι δαπάνες των ιδιωτικών επιχειρήσεων για R&D ανήλθαν στα 926,5 εκατ. ευρώ, έναντι 455,45 εκατ. ευρώ το 2011. Γενικά, όπως προκύπτει από τα στοιχεία, μεγαλύτερη έμφαση στις ίδιες δαπάνες των επιχειρήσεων δόθηκε από το 2014 καθώς έως τότε, η ετήσια χρηματοδότηση (από πλευράς επιχειρήσεων) κινούνταν μεταξύ 400 και 455 εκατ. ευρώ.
Συγκεκριμένα, η επιχειρηματική συμμετοχή το 2011 στις δαπάνες R&D ήταν 455,45 εκατ. ευρώ, το 2012 στα 414,80 εκατ. ευρώ, το 2013 στα 443,87 εκατ. ευρώ και το 2014 στα 444,27 εκατ. ευρώ.
Ωστόσο, από το 2015 καταγράφεται μια αξιοσημείωτη αύξηση των δαπανών και συγκεκριμένα στα 535 εκατ. ευρώ, για να συνεχίσουν την ανοδική τους πορεία με 705,52 εκατ. ευρώ το 2016, 912,55 το 2017 και 926,15 το 2018.
Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με την αισθητή κατά το ίδιο διάστημα αύξηση των κρατικών δαπανών (από τον κρατικό προϋπολογισμό) και τις σχετικά μεγαλύτερες εισροές πόρων από το εξωτερικό, είχαν σαν αποτέλεσμα το 2018 οι δαπάνες να ανέλθουν στο 1,18% του ΑΕΠ και στα σχεδόν 2,2 δισ. ευρώ, έναντι 0,67% και σχεδόν 1,4 δισ. ευρώ το 2011.
Παρά όμως τη σημαντική για τα ελληνικά δεδομένα αύξηση των δαπανών για R&D, η Ελλάδα βρέθηκε το 2018 στη 16η θέση μεταξύ των 28 χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ακόμα μακριά, από το 2,22% επί του ΑΕΠ που ήταν ο μέσος όρος στην ΕΕ.
Οι δαπάνες ανά τομέα
Οι συνολικές δαπάνες για R&D στην Ελλάδα το 2018 είναι 2.179,31 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 140,88 εκατ. ευρώ (ποσοστό αύξησης 6,9%) σε σχέση με το 2017. Σημειώνεται ότι οι δαπάνες R&D συνυπολογίζονται στο ΑΕΠ της χώρας καθώς, σύμφωνα με το αναθεωρημένο Ευρωπαϊκό Σύστημα Λογαριασμών ESA 2010, καταγράφονται ως δαπάνες παγίου κεφαλαίου.
Η αύξηση των δαπανών R&D έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του δείκτη «Ένταση Ε&Α» σε 1,18% το 2018 από 1,13% το 2017 (αύξηση κατά 0,05 ποσοστιαίες μονάδες).
Αναλυτικότερα, η εξέλιξη των δαπανών Ε&Α ανά τομέα έχει ως ακολούθως:
* στον τομέα των επιχειρήσεων (τομέας BES), το 2018, οι συνολικές δαπάνες R&D ανέρχονται σε 1.049,50 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση 5,6% σε σχέση με το 2017. Σημειώνεται ότι η διαφορά με τα 926,5 εκατ. ευρώ που προαναφέρεται προκύπτει από τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων από προγράμματα ή και δανεισμό.
* στον κρατικό τομέα (τομέας GOV), το 2018, οι συνολικές δαπάνες σε R&D ανέρχονται σε 488,09 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση 8,2% σε σχέση με το 2017.
* στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (τομέας HES), το 2018, οι συνολικές δαπάνες R&D ανέρχονται σε 618,58 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση 7,2% σε σχέση με το 2017, ενώ στον τομέα των ιδιωτικών μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων (τομέας PNP) το 2018 οι συνολικές δαπάνες ανέρχονται σε 23,14 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση 41,1% σε σχέση με το 2017.
Σε σχέση με τις κυριότερες επιμέρους πηγές που συγκροτούν την κρατική χρηματοδότηση, προκύπτει ότι ο τακτικός προϋπολογισμός χρηματοδότησε το 2018 δαπάνες ύψους 631,73 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 7,3% σε σχέση με το 2017. Το ΕΣΠΑ χρηματοδότησε το 2018 δαπάνες 149,64 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 106,8% σε σχέση με το 2017, ενώ οι λοιπές πηγές, κυρίως το εθνικό σκέλος του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, χρηματοδότησαν το 2018 δαπάνες ύψους 103,91 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση κατά -1,8% σε σχέση με το 2017.
Προσωπικό R&D
Όσον αφορά το προσωπικό που απασχολείται σε δραστηριότητες R&D, καταγράφεται αύξηση των ισοδυνάμων πλήρους απασχόλησης (ΙΠΑ) του συνολικού προσωπικού Ε&Α και των ερευνητών.
Αναλυτικότερα, το συνολικό προσωπικό R&D στην Ελλάδα το 2018 ανέρχεται σε 51.279 ΙΠΑ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 7,8% σε σχέση με το 2017.
Αύξηση επίσης παρουσιάζεται στην κατηγορία των ερευνητών, οι οποίοι το 2018 ανέρχονται σε 36.688 ΙΠΑ, αυξημένοι κατά 4,8% σε σχέση με το 2017.
** Δείτε εδώ, με ένα κλικ, όλη την ανάλυση του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και πίνακες