Νομοσχέδιο για την αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου του προγράμματος «κοινωνικής αντιπαροχής» παρουσιάζει στο υπουργικό συμβούλιο η αρμόδια υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας Σοφία Ζαχαράκη, με στόχο την προσέλκυση κατασκευαστικών εταιρειών οι οποίες θα αναλάβουν την ανέγερση κοινωνικών κατοικιών σε ακίνητα του Δημοσίου.
Σκοπός της κυβερνητικής παρέμβασης είναι η επίλυση του κρίσιμου στεγαστικού προβλήματος για ένα μεγάλο μέρος των πολιτών, με την αξιοποίηση ακινήτων του Δημοσίου που θα διατίθενται σε ιδιώτες για την κατασκευή κατοικιών, το 30% των οποίων, θα παρέχεται σε ευάλωτες κοινωνικά ομάδες.
Στόχος της κυβέρνησης είναι εντός του 2025, μέσω της συνεργασίας του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα να “τρέξουν” οι πρώτοι διαγωνισμοί, να υπογραφούν οι σχετικές συμβάσεις και να διατεθούν κάποια από περίπου 1.600 αναξιοποίητα ακίνητα του δημοσίου, για την κάλυψη των στεγαστικών αναγκών ατόμων ή ζευγαριών που ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.
Τα νέα ή ανακαινισμένα διαμερίσματα θα διατείθενται είτε με “κοινωνικό” - προσιτό ενοίκιο, είτε προς αγορά, είτε και μέσω του καινοτόμου μοντέλου “rent to own” για ενοικίαση με δυνατότητα εξαγοράς.
Μάλιστα, βάσει των προωθούμενων παρεμβάσεων, όπου προβλέπεται ως αντάλλαγμα η εκμίσθωση των ανεγερθεισών ή ανακαινισθέντων ιδιοκτησιών του Δημοσίου, θα καθορίζονται δεσμευτικά οι όροι και το ύψος του μισθώματος που αφορά τις κοινωνικές κατοικίες και τους δικαιούχους.
Η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής Σοφία Ζαχαράκη έχει ξεκαθαρίσει ότι μέσω της “κοινωνικής αντιπαροχής” θα επιτευχθεί σημαντική ενίσχυση της στεγαστικής επάρκειας προκειμένου να καλυφθούν οι συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες νέων ανθρώπων για οικονομικά προσιτή στέγη, εισάγοντας ένα νέο μοντέλο αξιοποίησης δημόσιων εκτάσεων και ακινήτων.
Ο όλος σχεδιασμός εντάσσεται στο πλαίσιο μιας στεγαστικής πολιτικής που περιλαμβάνει από επιδόματα στέγασης ή ενοικίου και επιχορήγησης της ανακαίνισης κατοικιών, έως χαμηλότοκα δάνεια για την αγορά πρώτης κατοικίας (Σπίτι μου Ι και ΙΙ) και την κάλυψη των στεγαστικών αναγκών σε απολύτως ευάλωτες ομάδες πολιτών (όπως είναι οι κακοποιημένες γυναίκες), υποστηρίζουν κυβερνητικές πηγές.
Αναλυτικά, σύμφωνα με πληροφορίες, το σχέδιο νόμου προβλέπει:
- Αξιοποιώντας τις προβλέψεις της κοινής αντιπαροχής, χωρίς κάποια δημοσιονομική επιβάρυνση, δίνεται η δυνατότητα για την αξιοποίηση δημόσιας περιουσίας μέσω της μεταβίβασης κυριότητας σε τρίτους, υπό τον όρο της προηγούμενης ολοκλήρωσης και παράδοσης του έργου.
- Ελάχιστο ποσοστό κυριότητας που θα διατηρεί το Ελληνικό Δημόσιο με χρήση κοινωνικής κατοικίας, ορίζεται το 30%.
- Στο πλαίσιο ενός ευέλικτου πλαισίου συνεργασίας Δημοσίου και ιδιωτών για την αξιοποίηση ακινήτων, δεν θα προβλέπεται μόνο η ανέγερση αλλά και η συντήρηση των κτιρίων αλλά και η διασφάλιση της βιωσιμότητας των επενδύσεων, με κατανομή κινδύνων και κερδών.
- Δομική αλλαγή, σε σχέση με την υφιστάμενη διάταξη του αρχικού νόμου που ψηφίστηκε το 2022 (Ν.5006/2022) είναι η δημιουργία κεντρικού φορέα διαχείρισης των κοινωνικών κατοικιών και επιλογής των δικαιούχων, ώστε να αντιστοιχούνται ανάγκες και δικαιούχοι κατά τρόπο αποδοτικότερο και αποτελεσματικό.
- Σε πρώτο χρόνο, θα μεταβιβαστούν απευθείας στο υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής τα πλέον ώριμα ακίνητα του Δημοσίου για αξιοποίηση, με εξαίρεση τα ακίνητα των ΟΤΑ α και β βαθμού, και σε δεύτερο χρόνο θα δίνεται η δυνατότητα σε φορείς της Γενικής Κυβέρνησης να μεταβιβάσουν στο υπουργείο κατάλληλα προς αξιοποίηση ακίνητα.
- Παράλληλα, προβλέπεται η σύσταση Μητρώου Δικαιούχων στον ΟΠΕΚΑ, ώστε να γίνεται η αντιστοίχιση με τις διαθέσιμες κοινωνικές κατοικίες.
- Επιπρόσθετα, προβλέπονται συγκεκριμένες υποχρεώσεις διαχείρισης, συντήρησης και επισκευής των ανεγερθεισών ή ανακαινισθέντων ιδιοκτησιών του Δημοσίου προς το σκοπό διασφάλισης της ομαλής λειτουργίας των κατοικιών και διατήρησης της αναβαθμισμένης τους αξίας. Στην πράξη, η λειτουργία του κτιρίου με ενιαίους κανόνες θα προβλέπεται ως πρόσθετη υπηρεσία και αντίστοιχη αξία στη σύμβαση μεταξύ ιδιώτη και δημοσίου.