Έχετε παρατηρήσει ότι το αγαπημένο σας σνακ, που αγοράζετε πιστά χρόνια τώρα, δείχνει ξαφνικά λίγο …διαφορετικό; Ό,τι το αφρόλουτρο, το σαμπουάν και το απορρυπαντικό ρούχων δεν διαρκεί όπως πριν από έναν χρόνο. Και ότι το σακουλάκι με τους ξηρούς καρπούς έχει… «αδυνατίσει»;
Ολα αυτά που έχετε παρατηρήσει δεν είναι στη φαντασία σας. Το πρόβλημα είναι υπαρκτό. Το δυστύχημα είναι ότι αυτή η συρρίκνωση των προϊόντων, που ως Έλληνες τη ζήσαμε και στην εποχή της οικονομικής κρίσης, έρχεται με ένα σοβαρό κόστος, επιβαρύνοντας ακόμα περισσότερο τον οικογενειακό προϋπολογισμό.
Ως γνωστόν, το φαινόμενο ονομάζεται shrinkflation, συνδυάζει τις λέξεις shrink (συρρίκνωση) και inflation (πληθωρισμός) και αναφέρεται στην πρακτική που ακολουθούν οι εταιρείες να μειώνουν το μέγεθος ή την ποσότητα των προϊόντων που προσφέρουν, χωρίς να μειώνουν τις τιμές τους.
Με άλλα λόγια, ενώ το βάρος του προϊόντος μειώνεται η τιμή του δεν ακολουθεί την ίδια πορεία. Ουσιαστικά, το shrinkflation είναι μια «κρυφή» μορφή πληθωρισμού, που γίνεται δύσκολο να ανιχνευθεί αυτόματα από τους καταναλωτές και δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι οι τιμές δεν αυξάνονται, ενώ στην πραγματικότητα το ίδιο προϊόν κοστίζει πλέον περισσότερο αναλογικά με την ποσότητα που περιέχει.
Στην πράξη λοιπόν ενώ πιστεύουμε ότι πληρώνουμε το ίδιο και σε κάποιες περιπτώσεις ίσως λιγότερο, στην πραγματικότητα, πληρώνουμε πολύ περισσότερο, αφού ο όγκος ή το βάρος της συσκευασίας είναι λιγότερη σε σχέση με πριν.
Μόνο τους τελευταίους μήνες, από το καλοκαίρι και μετά, σύμφωνα με στελέχη της αγοράς που μίλησαν στο Euro2day.gr, πολύ γνωστά απορρυπαντικά, σαμπουάν, αφρόλουτρα, μαλακτικά έχουν χάσει το 10-15% του όγκου τους, χωρίς αυτό να συνοδεύεται από ανάλογη μείωση της τιμής. Την ίδια στιγμή τα ίδια στελέχη αναφέρουν ότι:
- 5% του βάρους έχουν χάσει γνωστά επιδόρπια,
- το 10% κατεψυγμένα λαχανικά,
- γύρω το 20% κάποιοι ξηροί καρποί.
- Σημαντική μείωση στο βάρος που φθάνει το 15% καταγράφεται σε κάποιες τροφές για σκύλους, και
- 10% σε ορισμένες σοκολάτες,
Γιατί γίνεται αυτό; Για πολλούς και διαφορετικούς λόγους. Οι εταιρείες επικαλούνται την αύξηση του κόστους των πρώτων υλών και την ανάγκη τους να παραμείνουν τα προϊόντα τους πιο προσιτά στους καταναλωτές.
Ο αντίλογος είναι ότι μέσα από αυτήν την ανεπαίσθητη, μείωση της ποσότητας του προϊόντος, οι εταιρείες καταφέρνουν να διατηρήσουν τα περιθώρια κέρδους τους, ενώ ξεπερνάνε και άλλα εμπόδια που έχουν να κάνουν με τις ρυθμιστικές αρχές.
Παραδείγματος χάριν, η νέα συσκευασία προϊόντος άρα και ο νέος κωδικός «ξεγλιστρά» από τη διάταξη περί πλαφόν στο περιθώριο κέρδους αφού τη μονάδα βάσης μπορεί να την καθορίσει με τα υπάρχοντα δεδομένα και όχι με βάση του τι ίσχυε το 2021, υποστηρίζουν στελέχη της αγοράς.
Το πρόβλημα δεν είναι ελληνικό. Σύμφωνα με παγκόσμια έρευνα της Circana, το 95% των καταναλωτών είναι ανήσυχοι για τον πληθωρισμό των τροφίμων με το 76% να έχει επηρεαστεί από το shrinkflation. Όπως λένε τους έχει επηρεάσει αγοραστική συμπεριφορά. Μάλιστα το 25% αποφάσισε να μην αγοράσει ένα προϊόν λόγω shrinkflation.
Στη Γαλλία, η κυβέρνηση έχει ήδη εφαρμόσει νέο κανονισμό που υποχρεώνει τα καταστήματα να ενημερώνουν τους καταναλωτές όταν ένα προϊόν μικραίνει και η τιμή του παραμένει η ίδια ή αυξάνεται. Ο υπουργός Οικονομικών, Bruno Le Maire, έχει χαρακτηρίσει το shrinkflation ως «απάτη», επισημαίνοντας ότι «οι καταναλωτές πρέπει να κατανοούν την πραγματική εξέλιξη της τιμής των προϊόντων όταν αλλάζουν οι συσκευασίες».
Στις ΗΠΑ, περίπου το ένα τρίτο των 98 βασικών καταναλωτικών προϊόντων που παρακολουθούνται από το LendingTree έχει μειωθεί το βάρος ή ο όγκος τους σε σχέση με την περίοδο πριν την πανδημία. Το 82% όσων έχουν παρατηρήσει το shrinkflation δηλώνουν ότι αισθάνονται εξαπατημένοι όταν βλέπουν περιστατικά του, ποσοστό 66% δηλώνει ότι έχει σταματήσει να αγοράζει προϊόντα εξαιτίας του ενώ οι Gen Zers (80%) είναι πιο πιθανό να πουν ότι σταμάτησαν να αγοράζουν προϊόντα εξαιτίας του shrinkflation.
Η ουσία είναι ότι το shrinkflation συνεχίζει να μεγαλώνει αθόρυβα, αφήνοντας πίσω του μικρότερες συσκευασίες και μεγαλύτερους λογαριασμούς.