«Μαχαίρι» στο ύψος των ασφαλιστικών εισφορών που πληρώνουν εργοδότες και εργαζόμενοι που εργάζονται υπερωριακά, υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι οι υπερωρίες αυτές φαίνονται, δηλώνονται δηλαδή στο σύστημα Εργάνη, μέσω της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας, εξετάζει η κυβέρνηση.
Το μέτρο βρίσκεται στο τραπέζι, στο πλαίσιο των αναπτυξιακών μέτρων που προτίθεται να προωθήσει το αμέσως επόμενο διάστημα το οικονομικό επιτελείο, με σαφέστατο στόχο τη στήριξη της υγιούς επιχειρηματικότητας αλλά και των εισοδημάτων των εργαζομένων.
Δεν έχει κλειδώσει ακόμη σε όλες του τις λεπτομέρειες, εφόσον όμως εφαρμοστεί, θα συνδυαστεί με την καθολική εφαρμογή της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας σε περισσότερους από 1.500.000 εργαζόμενους.
Άλλωστε, από την 1η Μαρτίου αναμένεται να τεθεί σε πλήρη εφαρμογή -με την επιβολή των προβλεπόμενων προστίμων στους παραβάτες- στους κλάδους του τουρισμού και του επισιτισμού.
Πόσο αύξησε η Ψηφιακή Κάρτα τις υπερωρίες
Είναι χαρακτηριστικό ότι από την εφαρμογή της ψηφιακής κάρτας σε Τράπεζες, μεγάλα Σούπερ Μάρκετ, Εταιρείες Φύλαξης και Ιδιωτικής Ασφάλισης, φορείς του Δημοσίου, Βιομηχανία και Λιανικό Εμπόριο, το 2024 οι καταγεγραμμένες υπερωρίες σημείωσαν σημαντική αύξηση.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του συστήματος ΕΡΓΑΝΗ, οι υπερωρίες στους κλάδους εφαρμογής της αυξήθηκαν αθροιστικά κατά 815.509 σε σχέση με τα έτη πριν την εφαρμογή του μέτρου.
Ενδεικτικά, οι καταγεγραμμένες υπερωρίες αυξήθηκαν:
- Στα σούπερ μάρκετ κατά 60% (216.731 ώρες το 2024, έναντι 135.466 το 2021).
- Στις τράπεζες κατά 38,3% (82.236 ώρες το 2024, έναντι 59.470 το 2021).
- Στις εταιρείες security κατά 27,8% (454.547 ώρες το 2024, έναντι 355.584 ώρες το 2022).
- Στη βιομηχανία κατά 34,3% (2.019.082 ώρες το 2024, έναντι 1.503.813 το 2023).
- Στο λιανεμπόριο 28,1% (474.999 ώρες το 2024, έναντι 370.883 το 2023).
Κι ενώ από την 1η Μαρτίου, ο αριθμός των εργαζομένων που κάνουν χρήση της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας αναμένεται να διπλασιαστεί, αφού τουλάχιστον άλλοι 700.000 εργαζόμενοι στον τουρισμό και τον επισιτισμό θα ενταχθούν στη διαδικασία υποχρεωτικής χρήσης της (εφαρμόζεται πιλοτικά από τον Σεπτέμβριο του 2024), ήδη έχουν αρχίσει να ασκούνται πιέσεις προς την κυβέρνηση για παράταση της πιλοτικής εφαρμογής του μέτρου.
Καμία παράταση
Η θέση του υπουργείου Εργασίας και της Νίκης Κεραμέως είναι ξεκάθαρη: Παράταση δεν θα δοθεί και το μέτρο θα εφαρμοστεί κανονικά.
Σύμφωνα με την υπουργό, «η διασφάλιση των δικαιωμάτων των εργαζομένων αποτελεί κύριο μέλημα της κυβέρνησης και η Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας αποδεικνύεται ένα αποτελεσματικό και συνεπώς πολύτιμο εργαλείο για αυτό τον σκοπό. Με την εφαρμογή της, καταγράφεται ο πραγματικός χρόνος απασχόλησης και οι εργαζόμενοι αμείβονται για αυτόν, ενώ παράλληλα συμβάλλει στην καταπολέμηση της αδήλωτης και της υποδηλωμένης εργασίας».
«Προστατεύουμε τους εργαζόμενους αλλά και τις επιχειρήσεις, θωρακίζοντας τον υγιή ανταγωνισμό» επισημαίνει η υπουργός.
Στο οικονομικό επιτελείο πάντως, αναζητούνται μέτρα που είναι πιθανό να εφαρμοστούν παράλληλα με την ψηφιακή κάρτα, με βασικό αυτό της έκπτωσης των ασφαλιστικών εισφορών, μόνο για το σκέλος των υπερωριών που θα δηλώνονται στο σύστημα Εργάνη.
Σύμφωνα με το πλέον πιθανό σενάριο που εξετάζεται, για τις υπερωρίες που αυτόματα με τη χρήση της κάρτας θα εμφανίζονται στο σύστημα, θα κρατούνται μεν εισφορές, μόνο για το ποσό, δε, που αντιστοιχεί στο συμβατικό ωρομίσθιο και όχι στο προσαυξημένο ποσό.
Να σημειωθεί ότι μετά και τις τελευταίες εργασιακές αλλαγές, με προσαύξηση 20% στο ωρομίσθιο του εργαζομένου αμείβεται η υπερεργασία, με 40% η νόμιμη υπερωρία και έως τις 150 ώρες ετησίως και με 60% άνω των 150 ωρών ετησίως.
Η παράνομη υπερωρία (δηλαδή η αδήλωτη) αμείβεται με προσαύξηση 120% στο ωρομίσθιο. Στο σενάριο που εξετάζεται, οι υπερωρίες θα αμείβονται μεν με την προσαύξηση, όμως οι εισφορές θα κρατούνται στο ποσό που αντιστοιχεί στο ημερομίσθιο του συμβατικού ωραρίου.
Η τελική ρύθμιση δεν έχει «κλειδώσει», καθώς απαιτείται προσεκτική μέτρηση όλων των παραγόντων, όπως το τελικό αποτέλεσμα για το δημόσιο, από την πιθανή απώλεια εσόδων λόγω της έκπτωσης στο ύψος των ασφαλιστικών εισφορών έως και την παράλληλη αύξηση των εσόδων, λόγω της νομιμοποίησης χιλιάδων υπερωριών που σήμερα δεν δηλώνονται, στο πλαίσιο της «μαύρης» ανασφάλιστης εργασίας.
Μετρήσεις πρέπει να γίνουν και για τους εργαζόμενους, οι οποίοι θα έχουν σημαντικό όφελος στις καθαρές αποδοχές τους, εφόσον οι εισφορές στις υπερωρίες θα είναι μειωμένες. Θα υπάρξει βέβαια και μια πιθανή, πολύ μικρή, μείωση των συντάξεων, λόγω των μειωμένων εισφορών. Σε ορισμένους κλάδους βέβαια, το κέρδος για τους εργαζόμενους θα είναι σημαντικό και όσον αφορά τη μελλοντική τους σύνταξη, καθώς σήμερα δηλώνονται ως μερικώς απασχολούμενοι παρότι εργάζονται πλήρως.
Σε κάθε περίπτωση, από το οικονομικό επιτελείο επισημαίνουν πως το μέτρο δεν θα μπορούσε και δεν πρέπει να εφαρμοστεί μόνο σε κλάδους που αντιδρούν στο μέτρο της ψηφιακής κάρτας, αλλά στο σύνολο των επιχειρήσεων που κάνουν χρήση αυτής, και μάλιστα με αιχμή κλάδους αναπτυξιακούς, που παράγουν απασχόληση και που κατά κύριο λόγο κάνουν χρήση των νόμιμων υπερωριών.