Τα ενθαρρυντικά ευρήματα από τις μέχρι τώρα έρευνες της Exxon στα θαλάσσια οικόπεδα της Κρήτης φαίνεται ότι συνδέονται άμεσα με την είσοδο της Chevron στο παιχνίδι των ελληνικών υδρογονανθράκων.
Η απάντηση στο ερώτημα γιατί ο δεύτερος τη τάξει παίκτης παγκοσμίως ενδιαφέρεται για την ελληνική αγορά και βάζει στο στόχαστρο τη «Νότια Πελοπόννησο» λέγεται ότι σχετίζεται με τους περισσότερους του ενός ελπιδοφόρους στόχους φυσικού αερίου, που σύμφωνα με τις πληροφορίες του Euro2day.gr, έχει εντοπίσει η κοινοπραξία Exxon Mobil - Helleniq Energy στις κρητικές θάλασσες.
Τα ευρήματα, μ’ άλλα λόγια, της Exxon Mobil, για τα οποία δεν δίνονται λεπτομέρειες καθώς υπάγονται στο εμπορικό απόρρητο, φαίνεται ότι λειτούργησαν ως «μαγνήτης» για τη Chevron. Το «South Peloponnese», όπως ονομάζεται το οικόπεδο για το οποίο εκδήλωσε ενδιαφέρον, όχι μόνο αποτελεί κομμάτι της ίδιας γεωλογικής λεκάνης και συνορεύει με τα δύο ενεργά μπλοκ, Δυτικά και ΝΔ της Κρήτης, αλλά σε αυτά, ο άλλος αμερικανικός κολοσσός έχει εντοπίσει, σύμφωνα με πηγές που γνωρίζουν το θέμα, αξιοποιήσιμα κοιτάσματα.
Ετσι εξηγείται και το γεγονός ότι αν και το οικόπεδο βγαίνει για πρώτη φορά σε διαγωνισμό, έχει γίνει η σχετική προεργασία. Οι Αμερικανοί που έχουν αγοράσει από τη νορβηγική PGS όλα τα διαθέσιμα δεδομένα για τον ελλαδικό χώρο (των ετών 2011, 2012, 2017) είχαν μεταφέρει καιρό τώρα το ενδιαφέρον τους για τη συγκεκριμένη περιοχή στην ελληνική πλευρά.
Η προεργασία και το στοίχημα
Δεν είναι τυχαίο ότι η Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων (ΕΔΕΥΕΠ) έχει ήδη ετοιμάσει και πρόκειται ίσως και σήμερα να καταθέσει στη ΔΙΠΑ τη σχετική Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, προκειμένου αμέσως να αναρτηθεί για διαβούλευση, κάτι που υπό διαφορετικές συνθήκες θα απαιτούσε μήνες.
Το γεγονός ότι τμήμα της περιοχής έχει ήδη ΣΜΠΕ και συνορεύει με δύο μπλοκ, στα βόρεια με το «10» και στα νότια με τα δύο κρητικά, που έχουν εγκεκριμένους περιβαλλοντικούς όρους από παλαιά, επίσης διευκολύνει την όλη διαδικασία. Ο δρόμος ωστόσο που έχει μπροστά του το εγχείρημα είναι ακόμη μακρύς.
Ασφαλώς και αποτελεί ψήφο εμπιστοσύνης για τη χώρα η ταυτόχρονη παρουσία των δύο μεγαλύτερων εταιρειών στον κλάδο των υδρογονανθράκων παγκοσμίως, γεγονός που αυξάνει τον ανταγωνισμό, άρα και τις πιθανότητες επιτυχίας. Αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ειδικά στην Ελλάδα, από την εκδήλωση ενδιαφέροντος μέχρι την πρώτη γεώτρηση, εφόσον φυσικά φτάσουμε εκεί, και η απόπειρα δεν σκοντάψει σε αιτήσεις ακύρωσης ή ενστάσεις στο ΣτΕ, μεσολαβούν χρόνια.
Επίσης, τέτοιου βεληνεκούς εταιρείες, για να προχωρήσουν σε ανάπτυξη ενός κοιτάσματος, πρέπει οι ανακαλύψεις να είναι σημαντικού μεγέθους. Καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι στην Κύπρο, παρότι είναι παρόντες όλοι οι majors (εκτός της BP), δεν έχει παραχθεί ούτε ένα κυβικό μέτρο φυσικού αερίου.
Το στοίχημα για τα ελληνικά δεδομένα είναι μεγάλο και η ΕΔΕΥΕΠ, στο πλαίσιο της διαβούλευσης με τον ενδιαφερόμενο επενδυτή, λέγεται ότι θα επιχειρήσει να συμπτυχθούν χρόνοι και διαδικασίες (όπως η διάρκεια της πρώτης και δεύτερης φάσης των ερευνών, που κανονικά διαρκούν συνολικά 7 χρόνια), έτσι ώστε καλώς εχόντων των πραγμάτων, να φτάσουμε σε ερευνητική γεώτρηση γύρω στο 2030.
Το παράδειγμα της Exxon και το roadmap
Το πρώτο βήμα είναι να ολοκληρωθούν μέχρι τις αρχές Φλεβάρη όλα εκείνα τα βήματα, ώστε να προκηρυχθεί τον επόμενο μήνα ο διεθνής διαγωνισμός. Εντός 90 ημερών από τη δημοσίευσή του, δηλαδή κάπου τον Μάιο, θα κληθούν οι ενδιαφερόμενοι, μεταξύ των οποίων και η Chevron, να υποβάλουν προσφορές. Στο σενάριο που επικρατήσει η αμερικανική εταιρεία, εγκριθεί ο διαγωνισμός από τη Βουλή και τα άλλα θεσμικά όργανα, τότε κάπου προς τα τέλη του έτους θα έχει ανακηρυχθεί παραχωρησιούχος.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση, για να επιταχυνθούν τα πράγματα, θα επιχειρηθεί να επαναληφθεί το παράδειγμα της Exxon. Η αμερικανική εταιρεία ανέλαβε τη διαχείριση των κρητικών μπλοκ από τη γαλλική Τotal τον Ιούλιο του 2022 και εντός μερικών μηνών, το Νοέμβριο του ίδιου έτους, έβγαλε πλοίο για σεισμικές έρευνες 2D, ενώ την επόμενη χρονιά προχώρησε σε έρευνες 3D και περιβαλλοντική μελέτη.
Στην περίπτωση της Exxon, αν πάρει απόφαση για ερευνητική γεώτρηση μέσα στο επόμενο 3μηνο, τότε αυτή υπολογίζεται να λάβει χώρα το 2026. Τέσσερα δηλαδή χρόνια από τότε που ανέλαβε και στην πράξη παραχωρησιούχος, κάτι που θα αποτελέσει ρεκόρ στην ιστορία των ελληνικών υδρογονανθράκων, εφόσον φυσικά το στοίχημα κερδηθεί.
Απτά δείγματα ότι θέλουμε γεωτρήσεις
Στην πραγματικότητα, η χώρα θα πρέπει να δώσει απτά δείγματα ότι θέλει τις έρευνες υδρογονανθράκων. Σύμφωνα με ανθρώπους με γνώση του χώρου, αν η κυβέρνηση βλέπει σοβαρά το θέμα με τα όποια εγχώρια κοιτάσματα φυσικού αερίου, οφείλει να επισπεύσει μια σειρά από διαδικασίες και κυρίως να πάρει μέτρα απέναντι στη «φάμπρικα» των προσφυγών, που συχνά είναι προσχηματικές, με στόχο την καθυστέρηση σημαντικών επενδύσεων και εμφανίζονται κάθε φορά που κάποια εταιρεία φτάνει στο στάδιο της περιβαλλοντικής μελέτης.
Το πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι η περίπτωση των Ιωαννίνων. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, ο χρόνος της ερευνητικής από το νόμο περιόδου, μαζί και με τις παρατάσεις, αναλώθηκε σε γραφειοκρατικές διαδικασίες και δικαστικές εμπλοκές, με αποτέλεσμα ο επενδυτής τελικά να αποχωρήσει.
Η ερευνητική περίοδος ήταν συνολικής διάρκειας 7 ετών, ωστόσο οι ατέρμονες διαδικασίες και οι ενστάσεις είχαν ως αποτέλεσμα να περάσουν 11 χρόνια από τότε που υπεγράφη η σύμβαση (2013), χωρίς να καταστεί εφικτό στο μεταξύ να γίνει το παραμικρό ερευνητικό έργο.
Το θέμα δεν αφορά μόνο τις έρευνες υδρογονανθράκων αλλά όλα τα μεγάλα έργα. Στο τραπέζι έχουν κατά καιρούς πέσει διάφορες προτάσεις με βάση τη διεθνή εμπειρία, όπως αυτή για τη δημιουργία ενός ειδικού δικαστικού σώματος στο ΣτΕ, πλαισιωμένου από τεχνοκράτες, εξοικειωμένους με περιβαλλοντικές μελέτες, το οποίο θα έχει ως αρμοδιότητα την έκδοση αποφάσεων εντός λίγων μηνών από την υποβολή της προσφυγής και όχι μετά από χρόνια, όπως συμβαίνει συχνά.