Τα σκαμπανεβάσματα των τιμών, το επισφαλές ενεργειακό τοπίο διεθνώς και η αυξανόμενη αβεβαιότητα στρέφουν πλέον τους καταναλωτές στα σταθερά τιμολόγια, όχι μόνο του ρεύματος αλλά και του φυσικού αερίου.
Η εικόνα που μεταφέρεται από τους προμηθευτές είναι ότι όπως ακριβώς ισχύει για το ρεύμα, έτσι και στο φυσικό αέριο ένα ποσοστό 30%-50% των νέων πελατών επιλέγει πλέον να «κλειδώνει» τιμή για δωδεκάμηνη διάρκεια, ποσοστό που αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω μέσα στο 2025, βοηθούμενο από τη γενικότερη αβεβαιότητα και το volatility των αγορών.
Εν μέσω ενός ψυχρού χειμώνα, οι καταναλωτές βλέπουν σε αυτά τα καινούργια προϊόντα, που φέρουν την ίδια «μπλε» σήμανση με τα αντίστοιχα στο ρεύμα, ένα καταφύγιο απέναντι στις διακυμάνσεις των τελευταίων μηνών, καθώς προσφέρονται σε τιμές χαμηλότερες κατά 15%-20% από αυτές των «κίτρινων» κυμαινόμενων, τουλάχιστον στην παρούσα φάση.
Τάσεις που βλέπουν και οι πάροχοι. Καθόλου τυχαίο ότι τον τελευταίο μήνα βγαίνουν συνεχώς νέα «μπλε» σταθερά στο φυσικό αέριο, που πλέον φτάνουν τα 10 στην αγορά, κερδίζουν συνεχώς έδαφος και απευθύνονται σε πελάτες με αυτόνομη ή κοινόχρηστη σύνδεση, ενεργοποιημένη ή μη. Αφού εξοικειώθηκαν με τα αντίστοιχα προϊόντα στο ρεύμα, που πλέον ξεπερνούν τα 700.000 νοικοκυριά, επιλέγουν να κάνουν το ίδιο και για τη θέρμανσή τους.
Στην εντελώς καινούρια αυτή για την ελληνική αγορά κατηγορία δραστηριοποιούνται ήδη η ΔΕΗ, η Protergia, η Elpedison, η Φυσικό Αέριο και η Ζενίθ, που ετοιμάζονται να λανσάρουν μάλιστα νέα προϊόντα, ενώ πληροφορίες αναφέρουν ότι στο παιχνίδι πρόκειται να μπουν και άλλοι παίκτες.
Τι τιμές υπάρχουν
Σε μια συγκυρία όπου τα «κίτρινα» κυμαινόμενα προϊόντα φυσικού αερίου κινούνται μεσοσταθμικά για τον Ιανουάριο στα 5 περίπου λεπτά/kWh, με ανοδικό πρόσημο, μπορεί κανείς να βρει σήμερα στην αγορά σταθερά τιμολόγια 12μηνης διάρκειας από 3,7 μέχρι 4,7 λεπτά, μετά την έκπτωση συνέπειας.
Τιμές που συνήθως προϋποθέτουν ο καταναλωτής να είναι πελάτης της εταιρείας και στο ρεύμα, διαφορετικά οι χρεώσεις αυξάνονται. Ακόμη πάντως και με τον συνυπολογισμό του παγίου που «παίζει» ανάμεσα στα 5 με 10 ευρώ τον μήνα, αναλόγως τον πάροχο, τα «μπλε» φαίνεται στην τρέχουσα συγκυρία να συμφέρουν.
Στη γενικότερη στροφή βοηθά το «φάντασμα» των υψηλών τιμών στην ενέργεια που πλανάται σταθερά τους τελευταίους μήνες πάνω από την Ευρώπη. Αλλωστε μέσα σε ένα χρόνο, η τιμή του αερίου στον ολλανδικό κόμβο του TTF έχει αυξηθεί άνω του 30%, με τα συμβόλαια παραδόσεως Φεβρουαρίου να κλείνουν χθες ελάχιστα πάνω από τα 47 ευρώ/MWh.
Το hedging, οι κίνδυνοι και τα προθεσμιακά
Κοινή πάντως εκτίμηση είναι ότι όσο θα αυξάνεται το μερίδιο των σταθερών τιμολογίων στην αγορά, τόσο στο ρεύμα όσο και στο αέριο -άρα θα μεγαλώνουν και τα απαιτούμενα κεφάλαια για αντιστάθμιση κινδύνου, δηλαδή για hedging- τόσο θα ενισχύονται και οι τάσεις συγκέντρωσης στον χώρο των παρόχων.
Το χετζάρισμα είναι για μεγάλα πορτοφόλια, κάτι που έμαθαν με τον πιο «άγριο» τρόπο στο πρόσφατο παρελθόν μια σειρά από μικρές και μεσαίες ενεργειακές εταιρείες στη Βρετανία και τη Γερμανία με μεγάλη έκθεση σε σταθερά τιμολόγια, οι οποίες τελικά και χρεοκόπησαν.
Στην περίπτωση της αγοράς του φυσικού αερίου, το hedging θεωρείται ευκολότερο απ’ ό,τι στο ρεύμα, υπό την έννοια ότι υπάρχει μεγαλύτερη ρευστότητα. Στην ηλεκτρική ενέργεια, τα προθεσμιακά συμβόλαια αφορούν μόνο τη μικρή ελληνική αγορά, άρα η διαθεσιμότητα προϊόντων είναι περιορισμένη.
Οι κατηγορίες προθεσμιακών στο αέριο είναι περισσότερες και η προσφορά πολύ μεγαλύτερη, καθώς έχουν όλα τον ίδιο δείκτη αναφοράς, εν προκειμένω το TTF, δηλαδή είναι όλα ευρωπαϊκά προϊόντα. Σε αυτή τη μεγαλύτερη αγορά απευθύνονται οι ελληνικές εταιρείες για να χετζάρουν τους μικρούς ακόμη όγκους της εγχώριας αγοράς σταθερών τιμολογίων στο φυσικό αέριο, η οποία κάνει τα πρώτα της βήματα αλλά δείχνει να ακολουθεί εκθετικούς ρυθμούς αύξησης, ανάλογους με αυτούς στο ρεύμα.
Συγκρίνοντας τη σημερινή εικόνα με τις αρχές του έτους, όταν δεν ξεπερνούσαν τα 140.000, μέσα σε δέκα μήνες τα σταθερά συμβόλαια ρεύματος έχουν πενταπλασιαστεί.
Η δυναμική τους, ο μόνιμος κίνδυνος διακυμάνσεων στις τιμές, το γεγονός ότι τα σταθερά «παίζουν» σε χαμηλότερα επίπεδα από τα κυμαινόμενα, μαζί με την εξοικείωση των καταναλωτών, ενισχύουν τις εκτιμήσεις στελεχών του χώρου ότι σε ένα χρόνο από σήμερα, οι κλειδωμένες συμβάσεις μπορεί και να έχουν διπλασιαστεί. Και να φτάσουν σε επίπεδα της τάξης του 1,5 εκατομμυρίου λογαριασμών, κλείνοντας σταδιακά την ψαλίδα με την υπόλοιπη Ευρώπη.
Τα χρώματα
Στην αγορά του φυσικού αερίου, τα τιμολόγια διακρίνονται από δύο χρώματα, το «μπλε» και το «κίτρινο». Στα τελευταία, η χρέωση προκύπτει από μαθηματική φόρμουλα, με βασικό συντελεστή την τιμή του TTF.
Ούτε «πράσινα» τιμολόγια ααερίου υπάρχουν, αφού το συγκεκριμένο χρώμα αφορά αποκλειστικά το συγκεκριμένο προϊόν ρεύματος που θέσπισε στα τέλη του 2024 το ΥΠΕΝ, ούτε και «πορτοκαλί» δυναμικά, δηλαδή ωριαία. Αν και δρομολογείται η εγκατάσταση έξυπνων μετρητών και στις παροχές αερίου, λόγω της περιοδικότητας με την οποία μεταβάλλεται το κόστος χονδρικής του καυσίμου, δεν έχει νόημα η εφαρμογή διαφορετικών χρεώσεων ανά ώρα, όπως ισχύει για το ρεύμα.