Η έξοδος στη σύνταξη με έως επτά πλασματικά χρόνια ασφάλισης

Στη λύση της εξαγοράς πλασματικών ετών, προκειμένου είτε να βγουν στη σύνταξη είτε να διαμορφώσουν ένα σημαντικά υψηλότερο εισόδημα, καταφεύγει πλέον σχεδόν ένας στους δύο ασφαλισμένους, καθώς διαπιστώνουν στην πράξη ότι είναι ιδιαίτερα υψηλά τα γενικά όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, που έχουν ως βασική προϋπόθεση για τη λήψη μιας ικανοποιητικής σύνταξης, δηλαδή η συμπλήρωση περισσότερων από 35 και έως τουλάχιστον 40 ετών ασφάλισης.

Η δυνατότητα εξαγοράς έως και 7 πλασματικών ετών ασφάλισης, οι ευνοϊκές ρυθμίσεις για την απασχόληση συνταξιούχων, ο φόβος για πιθανή νέα αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, αλλά και η συμπλήρωση των απαιτούμενων ετών ασφάλισης μιας ολόκληρης γενιάς, αυτής των baby boomers, άλλωστε, ανοίγουν διάπλατα την πόρτα της συνταξιοδότησης για χιλιάδες ασφαλισμένους στον ΕΦΚΑ.

Δεν είναι τυχαίο ότι, σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία, από τις αρχές του χρόνου έως και πριν από τα Χριστούγεννα έχουν υποβάλει αίτηση συνταξιοδότησης περίπου 190.000 ασφαλισμένοι, ενώ η διοίκηση του φορέα εκτιμά ότι έως το τέλος του 2024 βρέθηκαν εκτός αγοράς εργασίας και εντός συνταξιοδοτικού καθεστώτος λίγο λιγότεροι από 200.000.

Το ισχύον θεσμικό πλαίσιο τους δίνει τη δυνατότητα εξαγοράς 5 έως 7 ετών ασφάλισης, προκειμένου με την προσθήκη πλασματικού χρόνου να διαμορφώσουν ευνοϊκότερες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης από τον ΕΦΚΑ (εάν πρόκειται για παλαιούς, πριν από το 1993 ασφαλισμένους) είτε να εξαγοράσουν έτη και μελλοντικά να συμπληρώσουν τα 12.000 ένσημα (40 χρόνια), λαμβάνοντας σύνταξη με τη συμπλήρωση και του 62ου έτους της ηλικίας τους (νέοι – μετά το 1993 – ασφαλισμένοι).

Τα πλασματικά έτη ασφάλισης μπορούν να αξιοποιηθούν προκειμένου να συμπληρωθούν οι εξής συνταξιοδοτικές προϋποθέσεις:

• Η 40ετία, σε όλα τα Ταμεία οποτεδήποτε από παλαιούς και νέους ασφαλισμένους.
• Η 35ετία σε ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ έως το 2012.
• Η 25ετία στο Δημόσιο μέχρι το 2010.
• Η 25ετία στο Δημόσιο για το 2011 και το 2012, καθώς και τα 36 ή 37 έτη μετά το 2012.
• Τα 21 και 23 έτη στο Δημόσιο για τους τρίτεκνους γονείς στα έτη 2011 και 2012.
• Η 25ετία ως το 2012 σε ταμεία ΔΕΚΟ ή τραπεζών για μητέρες.
• Οι 5.500 ημέρες ασφάλισης ως το 2012 για μητέρες με ανήλικο τέκνο.

Το ανώτατο όριο πλασματικών ετών που μπορούν να αναγνωρίσουν οι ασφαλισμένοι είναι 7 χρόνια. Αυτά προέρχονται από τη στρατιωτική θητεία, την ανεργία, τις σπουδές, τον χρόνο ανάλογα με παιδιά της οικογένειας, τα κενά ασφάλισης και την ασθένεια. Τα πλασματικά λόγω τέκνων είναι ένα έτος για το πρώτο παιδί, δύο έτη για το δεύτερο και δύο έτη για το τρίτο τέκνο, με ανώτατο όριο αναγνώρισης τα 5 έτη.

Η αίτηση για την αναγνώριση πλασματικού χρόνου μπορεί να υποβληθεί είτε πριν από τη συνταξιοδότηση είτε με την αίτηση συνταξιοδότησης. Όσο για την εξαγορά πλασματικού χρόνου, μπορεί να πληρωθεί είτε εφάπαξ είτε με δόσεις από τον ασφαλισμένο εφόσον γίνεται πριν από τη συνταξιοδότηση. Εφόσον δε η αναγνώριση γίνεται μαζί με την αίτηση συνταξιοδότησης, το θεσμικό πλαίσιο προβλέπει τη δυνατότητα αποπληρωμής του ποσού ακόμη και με παρακράτηση του 25% της σύνταξης.

Πότε συμφέρει η εξαγορά

Σημαντικά κίνητρα για την εξαγορά όσο το δυνατόν περισσότερων πλασματικών ετών ασφάλισης παρέχει το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, δεδομένου ότι όσο αυξάνεται ο εξαγοραζόμενος χρόνος αυξάνεται και το ποσοστό έκπτωσης. Ωστόσο, σε κάποιες περιπτώσεις, ιδιαίτερα όταν οι μισθοί είναι σημαντικά υψηλοί, δεν είναι δυνατή η εκ μέρους των ασφαλισμένων συγκέντρωση των απαιτούμενων ποσών, με αποτέλεσμα κάποιοι να καταφεύγουν στην καταβολή των ποσών εξαγοράς είτε με δόσεις, είτε με παρακράτηση από τη σύνταξη.

Το Εuro2day.gr παρουσιάζει, με τη βοήθεια της δικηγόρου Ασπασίας Παπαθανασοπούλου, τις διαφορές μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, αλλά και μεταξύ των ελεύθερων επαγγελματιών, και παραδείγματα μέσω των οποίων φαίνεται ξεκάθαρα ότι η εξαγορά πολλών ετών είναι συμφέρουσα, ιδιαίτερα όταν ο ασφαλισμένος μπορεί να πληρώσει την υποχρέωσή του με δόσεις ή μέσω παρακράτησης του 25% της σύνταξής του.

Αναλυτικά, σύμφωνα με την κα Παπαθανασοπούλου, ισχύουν τα εξής:

• Για τους μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα και τους ελευθέρους επαγγελματίες, το μηνιαίο κόστος εξαγοράς των πλασματικών χρόνων, προ της ψήφισης του νόμου 4387/2016, ήτοι προ της 13-05-2016, ανερχόταν για τα τέκνα, τις σπουδές και τα κενά ασφάλισης σε ποσό 167,85 ευρώ, ανεξαρτήτως του ποσού των αποδοχών ή της ασφαλιστικής κατηγορίας του ασφαλισμένου, ενώ για τον στρατό υπολογιζόταν σε συνάρτηση με τις αποδοχές του εργαζόμενου, το δε συνολικό ποσό που προέκυπτε σε όλες τις περιπτώσεις μειωνόταν κατά 15% σε περίπτωση εφάπαξ εξόφλησής του.
• Μετά την ψήφιση του ν. 4387/2016, όπως έχει τροποποιηθεί με τις διατάξεις του ν. 4670/2020 και ισχύει, το μηνιαίο κόστος εξαγοράς για τον κλάδο κύριας ασφάλισης όλων των πλασματικών χρόνων ασφάλισης προσδιορίζεται για τους μισθωτούς σε ποσοστό 20% επί των αποδοχών του ασφαλισμένου κατά τον τελευταίο μήνα πλήρους απασχόλησης πριν την υποβολή του αιτήματος εξαγοράς.
• Για τους ελεύθερους επαγγελματίες, το μηνιαίο κόστος εξαγοράς πλασματικού χρόνου ισούται με το ποσό ασφαλιστικής εισφοράς κλάδου κύριας ασφάλισης, με βάση την επιλεγείσα ασφαλιστική κατηγορία του τελευταίου μηνός.
• Σε περίπτωση εφάπαξ εξόφλησης του συνολικού ποσού εξαγοράς, η έκπτωση πλέον ανέρχεται σε 2% για κάθε αναγνωριζόμενο έτος, ενώ εάν το ποσό εξαγοράς εξοφληθεί τμηματικά παρακρατείται ποσοστό ¼ της μηνιαίας σύνταξης μέχρι την εξόφληση.
• Ειδικώς για τους μισθωτούς του δημοσίου τομέα, οι οποίοι είχαν καταθέσει αίτημα αναγνώρισης πλασματικού χρόνου έως και την 31-12-2016, το κόστος εξαγοράς για κάθε μήνα ανέρχεται σε ποσοστό 6,67% επί του βασικού μισθού του μηνός Οκτωβρίου 2011, στον οποίο προστίθεται ποσό 140,80 ευρώ, ενώ το ποσό εξαγοράς αυξήθηκε κατ’ έτος σταδιακά (το 2017 ανήρχετο σε 10%, το 2018 σε 13,34% και το 2019 σε 16,67%) και από την 01-01-2020 ανέρχεται πλέον σε 20% επί των συνταξίμων αποδοχών του μήνα υποβολής της αίτησης. Όσο για τους τρόπους εξόφλησης, είναι όμοιοι με αυτούς που εφαρμόζονται στον ιδιωτικό τομέα.

Παραδείγματα

Ασφαλισμένος με αποδοχές 1.800 ευρώ, κατά τον χρόνο υποβολής του αιτήματος εξαγοράς

1. Το κόστος εξαγοράς 36 μηνών για δύο τέκνα ορίζεται σε 360 ευρώ το μήνα x 36 μήνες, ήτοι 12.960 ευρώ, εκ των οποίων θα αφαιρεθούν 777,60 ευρώ (6% έκπτωση), με αποτέλεσμα να πληρώσει 12.182,40 ευρώ.
2. Εάν επιθυμεί να εξαγοράσει και 12 μήνες στρατού, θα κληθεί να καταβάλει επιπλέον 360 ευρώ x 12 μήνες, ήτοι 4.320 ευρώ μείον έκπτωση 2%, ή 86,40 ευρώ, άρα 4.233,60 ευρώ.

Ασφαλισμένος με αποδοχές 2.150 ευρώ, κατά τον χρόνο υποβολής του αιτήματος εξαγοράς

1. Για την εξαγορά 48 μηνών για τις σπουδές του θα καταβάλει 430 ευρώ τον μήνα, επί 48 μήνες, ίσον 20.640 ευρώ, που με την έκπτωση των 1.651,20 ευρώ (8% έκπτωση) θα πέσουν στα 18.988,80 ευρώ.
2. Για την επιπλέον εξαγορά των 12 μηνών του στρατού θα καταβάλει επιπλέον 430 ευρώ επί 12 μήνες, ήτοι 5.160 ευρώ που με την έκπτωση του 2% (103,20 ευρώ) θα μειωθούν στα 5.056,80 ευρώ.

Ασφαλισμένος δημοσίου με αποδοχές 10/2011 1.850,00 ευρώ και αίτηση εξαγοράς τον 11/2016

1. Για την εξαγορά 48 μηνών για σπουδές θα καταβάλει 132,79 ευρώ τον μήνα επί 48 μήνες, δηλαδή 6.373,75 ευρώ, μείον 509,90 ευρώ (8% έκπτωση), ήτοι 5.863,85 ευρώ.
2. Εάν εξαγοράσει και τον στρατό, δηλαδή άλλους 12 μήνες, θα πληρώσει 132,79 ευρώ τον μήνα για 12 μήνες, ίσον 1.593,48 ευρώ, μείον την έκπτωση του 2% (31,87 ευρώ), δηλαδή επιπλέον 1.561,61 ευρώ.

Ασφαλισμένος ελεύθερος επαγγελματίας με την 6η ασφαλιστική κατηγορία κατά τον χρόνο υποβολής του αιτήματος εξαγοράς

1. Το κόστος εξαγοράς 36 μηνών για δύο τέκνα ανέρχεται σε 567,19 ευρώ τον μήνα, επί 36 μήνες, ήτοι 20.418,84 ευρώ, μείον 1.225,13 ευρώ (6% έκπτωση), έχουμε τελικό ποσό εξαγοράς 19.193,71 ευρώ.
2. Στην περίπτωση που θέλει να εξαγοράσει τον στρατό, θα κληθεί να καταβάλει 567,19 ευρώ τον μήνα, για 12 μήνες, ήτοι 6.806,28 ευρώ, μείον 136,13 ευρώ (2% έκπτωση), έχουμε 6.670,15 ευρώ.

Ασφαλισμένος ελεύθερος επαγγελματίας με την 3η ασφαλιστική κατηγορία κατά τον χρόνο υποβολής του αιτήματος εξαγοράς

1. Το κόστος εξαγοράς 36 μηνών για δύο τέκνα ανέρχεται σε 267,72 ευρώ τον μήνα, επί 36 μήνες, δηλαδή συνολικά 9.637,92 ευρώ, από τα οποία αφαιρούνται 578,28 ευρώ (6% έκπτωση), με αποτέλεσμα να απαιτούνται 9.059,64 ευρώ.
2. Για την εξαγορά του στρατού και συγκεκριμένα 12 μηνών έχουμε 267,72 ευρώ μηνιαίο κόστος και 3.212,64 ευρώ συνολικό, από το οποίο αφαιρούνται 64,25 ευρώ (2% έκπτωση), ήτοι 3.148,39 ευρώ.

Ασφαλισμένος ελεύθερος επαγγελματίας στην 1η ασφαλιστική κατηγορία κατά τον χρόνο υποβολής του αιτήματος εξαγοράς

1. Το κόστος εξαγοράς 36 μηνών για δύο τέκνα υπολογίζεται σε 175,83 ευρώ τον μήνα, επί 36 μήνες, ίσον 6.329,88 ευρώ, από τα οποία αφαιρούνται 379,79 ευρώ (6% έκπτωση) με αποτέλεσμα το τελικό ποσό να ανέρχεται σε 5.950,09 ευρώ.
2. Το κόστος εξαγοράς 12 μηνών στρατού υπολογίζεται, τέλος, σε 175,83 ευρώ τον μήνα, επί 12 μήνες, ήτοι 2.109,96 ευρώ μείον 42,20 ευρώ (2% έκπτωση), ήτοι 2.067,76 ευρώ.