Με αυτόματα πρόστιμα 250-500 ευρώ απειλούνται από τις αρχές του 2025 όσοι υπόχρεοι καθυστερούν να υποβάλλουν δηλώσεις ΦΠΑ. Τα πρόστιμα θα επιβάλλονται με αυτοματοποιημένο τρόπο, κάθε φορά που ένας υπόχρεος υποβάλλει εκπρόθεσμα τη δήλωση ΦΠΑ, αυξάνοντας έτσι την πίεση προς τους φορολογούμενους να υποβάλλουν εμπρόθεσμα τις δηλώσεις τους.
Σε έναν ακόμα πιο φιλόδοξο σχεδιασμό, η ΑΑΔΕ προγραμματίζει και αυτόματη είσπραξη του ΦΠΑ κάθε φορά που διενεργείται μια συναλλαγή με πλαστικό χρήμα, μέτρο το οποίο όμως απαιτεί νέα προσαρμογή των ταμειακών συστημάτων επιχειρήσεων και ελεύθερων επαγγελματιών, ώστε κάθε φορά να γίνεται αυτόματος διαχωρισμός των εσόδων που εισπράττονται και πρέπει να αποδοθούν στο Δημόσιο (ΦΠΑ) και αυτών που αποτελούν έσοδο της επιχείρησης ή του ελεύθερου επαγγελματία.
Το Στρατηγικό Σχέδιο 2025-2029 της ΑΑΔΕ προβλέπει ότι ο ΦΠΑ που επιβάλλεται επί των συναλλαγών θα βεβαιώνεται και θα εισπράττεται αυτόματα, κατά τη στιγμή της συναλλαγής. Όταν το μέτρο εφαρμοστεί στην πράξη, ο ΦΠΑ θα αποδίδεται στο Δημόσιο την ώρα της συναλλαγής και δεν θα απαιτείται η απόδοσή του από τον επαγγελματία, με τις μηνιαίες ή τις τριμηνιαίες περιοδικές δηλώσεις ΦΠΑ.
Και τα δύο μέτρα έχουν στόχο να περιορίσουν τις απώλειες εσόδων από ΦΠΑ, αυξάνοντας την εισπραξιμότητα του φόρου από το 80-85% που κινείται σήμερα όσο το δυνατό πιο κοντά στο 100%. Το Δημόσιο συνεχίζει να χάνει κοντά στα 3 δισ. ευρώ τον χρόνο από ΦΠΑ. Η Ελλάδα εμφανίζει σημαντική βελτίωση στο λεγόμενο κενό ΦΠΑ, αλλά παραμένει στην 23η χειρότερη θέση μεταξύ των 27 κρατών-μελών της Ε.Ε.
Αυτόματα πρόστιμα
Το επικαιροποιημένο σχέδιο δράσης της ΑΑΔΕ προβλέπει την «Αυτοματοποίηση της έκδοσης πράξεων επιβολής προστίμου» κατά την υποβολή δηλώσεων ΦΠΑ, ανακεφαλαιωτικών πινάκων, δήλωσης μετάταξης, καθώς και δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, απόδοσης παρακρατούμενων φόρων, φόρου πλοίων, τέλους αλιευτικών, ρυμουλκών πλοίων και αυτοκινούμενων βυθοκόρων, εισφοράς επί του εισαγόμενου συναλλάγματος, φόρου μερισμάτων, εκτάκτων αμοιβών και ποσοστών (bonus). Η σχετική απόφαση, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, θα πρέπει να εκδοθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2024, προκειμένου να τεθεί άμεσα σε πρακτική εφαρμογή.
Πρακτικά, με την υποβολή εκπρόθεσμης δήλωσης ΦΠΑ θα βεβαιώνονται αυτόματα τα πρόστιμα από το ψηφιακό σύστημα της ΑΑΔΕ και θα κοινοποιούνται ηλεκτρονικά, άμεσα στους φορολογούμενους. Σήμερα η διαδικασία επιβολής προστίμων γίνεται από τις αρμόδιες ΔΟΥ και σε ορισμένες περιπτώσεις μεσολαβούν ακόμα και μήνες μέχρι την επιβολή τους και την κοινοποίηση στους φορολογούμενους.
Σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, σε περίπτωση εκπρόθεσμης υποβολής δήλωσης ΦΠΑ ή παρακρατούμενων φόρων, επιβάλλονται πρόστιμα 250 ευρώ για τηρούντες απλογραφικά βιβλία και 500 ευρώ για τηρούντες διπλογραφικά βιβλία επιχειρηματίες και ελεύθερους επαγγελματίες. Δεν επιβάλλεται καθόλου πρόστιμο σε περίπτωση εκπρόθεσμης υποβολής τροποποιητικής δήλωσης, εφόσον η σχετική αρχική δήλωση έχει υποβληθεί εμπρόθεσμα, ενώ δεν επιβάλλεται πρόστιμο εφόσον από την αρχική ή τροποποιητική εκπρόθεσμη δήλωση προκύπτει ποσό φόρου προς πληρωμή μέχρι 100 ευρώ.