Ζήτημα μερικών εβδομάδων θεωρείται το άνοιγμα της πλατφόρμας υποβολής αιτήσεων για το νέο πρόγραμμα «Αλλάζω σύστημα θέρμανσης και θερμοσίφωνα», η μεγάλη αλλαγή του οποίου έναντι του προηγούμενου (αρχές 2023) είναι ότι επιδοτεί και την αγορά αντλιών θερμότητας.
Είναι και η βασική αιτία για τον πολύ υψηλότερο προϋπολογισμό του που φτάνει τα 223 εκατ ευρώ, αφού η συγκεκριμένη τεχνολογία παραμένει ακόμη αρκετά ακριβή.
Ακτινογραφώντας τα βασικότερα σημεία του προγράμματος με βάση το προσχέδιο του Οδηγού, το Euro2day.gr καταγράφει τις επιλέξιμες δαπάνες, τους περιορισμούς, τις πέντε κατηγορίες που έχουν προτεραιότητα, μαζί με παραδείγματα ωφελουμένων και τον τρόπο υποβολής των αιτήσεων στη ηλεκτρονική φόρμουλα, για την οποία καταβάλλεται προσπάθεια να ανοίξει στις 20 Δεκεμβρίου.
Το πρόγραμμα θα μείνει ανοικτό μέχρι και τις 31 Μαρτίου 2025, ωστόσο η έγκαιρη υποβολή της αίτησης έχει τη σημασία της. Το ενδιαφέρον αναμένεται μεγάλο και σε περίπτωση ισοβαθμίας θα προηγηθούν οι προγενέστερες.
Τι ακριβώς επιδοτεί
Το πρόγραμμα επιδοτεί την αγορά νέου ηλιακού θερμοσίφωνα σύγχρονης τεχνολογίας, καθώς και την αγορά νέου συστήματος αντλίας θερμότητας, συμπεριλαμβανομένων της εξωτερικής μονάδας, του fan coil, των σωληνώσεων, κ. ό.κ. Επίσης επιδοτεί τη δαπάνη για την εκτέλεση των αναγκαίων συμπληρωματικών εργασιών τοποθέτησης του επιλέξιμου εξοπλισμού (π.χ. κόστος τοποθέτησης, αναλώσιμα & εξαρτήματα κλπ.)
Χωρίς εισοδηματικά κριτήρια η αγορά αντλίας
Στις αντλίες θερμότητας, δεν προβλέπονται εισοδηματικά κριτήρια και η επιδότηση φτάνει τις 5.000 ευρώ για τον εξοπλισμό και τα 1.000 ευρώ για τις υπηρεσίες. Ο ΦΠΑ είναι επιλέξιμος και προστίθεται διακριτά βάσει του ΦΠΑ της κάθε περιοχής στην οποία εμπίπτει ο προμηθευτής που θα διενεργεί τη συναλλαγή.
Με εισοδηματικά κριτήρια η αλλαγή θερμοσίφωνα
Στη περίπτωση των ηλιακών θερμοσιφώνων, ισχύουν εισοδηματικά κριτήρια τα οποία είναι δύο κατηγοριών.
Το πρώτο αφορά ατομικό εισόδημα κάτω των 5.000 ευρώ και οικογενειακό κάτω των 10.000 ευρώ (κριτήριο 1) και το δεύτερο ατομικό εισόδημα άνω των 5.000 ευρώ και οικογενειακό άνω των 10.000 ευρώ (κριτήριο 2).
Στην χαμηλή εισοδηματική κατηγορία, η μέγιστη αξία (προ ΦΠΑ) των vouchers για τον νέο ηλιακό θερμοσίφωνα είναι 840 ευρώ και 180 ευρώ για τις υπηρεσίες. Στην υψηλότερη κατηγορία, τα ποσοστά πέφτουν αντίστοιχα στα 600 και 100 ευρώ.
Τα ποσοστά της επιδότησης
Στην αγορά αντλίας θερμότητας το ποσοστό επιδότησης φτάνει το 50% (αφορά εξοπλισμό και υπηρεσίες), ενώ για τον ηλιακό θερμοσίφωνα ανέρχεται επίσης στο 50% και φτάνει το 60% για τα νοικοκυριά που ανήκουν στην χαμηλή εισοδηματική κατηγορία, (οικογενειακό εισόδημα έως 10.000 ευρώ ή ατομικό έως 5.000 ευρώ).
Παραδείγματα ωφελούμενων
- Έστω κάποιος που ενδιαφέρεται να αγοράσει αντλία θερμότητας και επιδοτείται τόσο για τον εξοπλισμό, όσο και για τις συμπληρωματικές εργασίες τοποθέτησης. Η μέγιστη επιχορήγηση μπορεί να φτάσει τα 7.440 ευρώ. Εν προκειμένω τα 5.000 ευρώ αφορούν την αντλία, τα 1.200 ευρώ (Πίνακας 4) το ΦΠΑ (24%), τα 1.000 ευρώ τις υπηρεσίες και τα 240 ευρώ τον ΦΠΑ που τις βαρύνει.
- Έστω τώρα ένας ενδιαφερόμενος να αγοράσει ηλιακό θερμοσίφωνα, ο οποίος ανήκει στη χαμηλή εισοδηματική κατηγορία, με ατομικό εισόδημα έως 5.000 ευρώ και οικογενειακό μέχρι 10.000 ευρώ. Η μέγιστη επιχορήγηση θα αφορά ποσό μέχρι 1.041,60 ευρώ. Τα 840 ευρώ αφορούν το θερμοσίφωνα (Πίνακας 3) και τα 201,60 ευρώ τον ΦΠΑ 24%.
- Αντίστοιχα κάποιος που ανήκει στην υψηλότερη εισοδηματική κατηγορία θα επιδοτηθεί κατά μέγιστο με 744 ευρώ. Τα 600 ευρώ αφορούν το θερμοσίφωνα και τα 144 ευρώ τον ΦΠΑ.
Ο επιλέξιμος εξοπλισμός
Επιδοτούνται εξοπλισμοί καινούργιοι, πιστοποιημένοι (CE) και με διετή εργοστασιακή εγγύηση. Στη περίπτωση των ηλιακών θερμοσιφώνων για να είναι επιλέξιμοι θα πρέπει να είναι ενεργειακής κλάσης Α, Β και C, με χωρητικότητα 110 λίτρα ζεστού νερού και με τεχνική υποστήριξη στην Ελλάδα.
Στη περίπτωση των αντλιών θερμότητας θα πρέπει να είναι ενεργειακής κλάσης (στο επίπεδο των 55 βαθμών) Α+ ή καλύτερη. Όσον αφορά στην τεχνολογία οι αντλίες θα μπορεί να είναι αέρα-νερού, γεωθερμικές, πολυδιαιρούμενα συστήματα (απλού τύπου, VRV/VRF).
Οι δύο επιταγές (vouchers)
Οσοι ενταχθούν στο πρόγραμμα θα λαμβάνουν την επιδότηση μέσω δύο επιταγών (vouchers), μία για τον εξοπλισμό και μία για τις υπηρεσίες. Τις επιταγές αυτές θα εξαργυρώνουν στον προμηθευτή της επιλογής τους, ο οποίος θα τους αφαιρεί την επιδότηση από τη τελική χρέωση. Οι προμηθευτές θα εισπράττουν την αξία της επιταγής από το φορέα πληρωμών του προγράμματος.
Το πολύ εντός δύο μηνών από την έκδοση της επιταγής, ο ωφελούμενος θα πρέπει να την εξαργυρώσει. Εάν μια επιταγή μετά το πέρας του διμήνου παραμένει δεσμευμένη από τον προμηθευτή, η προθεσμία για την αγορά παρατείνεται κατά 15 ημέρες. Σε κάθε περίπτωση, η τελική ημερομηνία εξαργύρωσης μιας επιταγής είναι η 23η Σεπτεμβρίου 2025.
Οι 35.000 επιλαχόντες του πρώτου προγράμματος
Προτεραιότητα χρηματοδότησης έχουν οι επιλαχόντες του αρχικού προγράμματος «Ανακυκλώνω-Αλλάζω Θερμοσίφωνα», δηλαδή τα νοικοκυριά που είχαν υποβάλει αίτηση στον κύκλο του 2023 για την αγορά νέου ηλιακού θερμοσίφωνα, αλλά δεν είχαν επιλεγεί. Οι αιτήσεις αυτές ανέρχονται σε 35.000 και θα έχουν προτεραιότητα στην κατάθεση νέας αίτησης.
Αφορά και ενοικιαζόμενες κατοικίες
Το πρόγραμμα επιδοτεί επίσης την αγορά αντλίας θερμότητας και θερμοσίφωνα και για ενοικιαζόμενες ή δωρεάν παραχωρούμενες κατοικίες. Στη περίπτωση αυτή εφαρμόζονται οι διατάξεις του ευρωπαϊκού Κανονισμού De Minimis για τις κρατικές ενισχύσεις. Εν προκειμένω ο δικαιούχος δεν πρέπει να έχει λάβει αθροιστικά από οποιοδήποτε άλλο επιδοτούμενο πρόγραμμα, επιδοτήσεις που να ξεπερνούν σωρευτικά τα 300.000 ευρώ. Από πλευράς ιδιοκτητών των ακινήτων, πριν τη χορήγηση της ενίσχυσης, θα πρέπει να δηλωθεί υπεύθυνα η τήρηση όλων των όρων που καθορίζονται στον συγκεκριμένο Κανονισμό.
Ποιες αιτήσεις έχουν προτεραιότητα
Συνολικά, προτεραιότητα χρηματοδότησης παίρνουν όσοι πληρούν κάποια από τα πέντε παρακάτω κριτήρια.
- Ανήκουν στις επιλαχούσες αιτήσεις του αρχικού προγράμματος «Ανακυκλώνω- Αλλάζω Θερμοσίφωνα» στις οποίες δεν πραγματοποιήθηκε η εξαργύρωση των επιταγών.
- Είναι οικογένειες με τρία ή περισσότερα εξαρτώμενα μέλη, όπως προκύπτει από τις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος του 2023 και το πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης.
- Ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, όπως με ένα τουλάχιστον άτομο με ειδικές ανάγκες (ΑμεΑ). Εδώ απαιτείται η προσκόμιση αντίστοιχης γνωμάτευσης ή πιστοποιητικού από υγειονομική επιτροπή πιστοποίησης αναπηρίας.
- Βρίσκονται σε περιοχές με χαμηλότερες θερμοκρασίες λόγω γεωγραφικής θέσης (π.χ. Βόρεια Ελλάδα). Στην αξιολόγηση της αίτησης θα μετρούν περισσότερο οι βαθμοημέρες θέρμανσης. Ενα μοντέλο παρόμοιο με εκείνο του νέου «Εξοικονομώ 2025» και εκείνου που εφαρμόζεται για το επίδομα θέρμανσης.
- Προτεραιότητα επίσης έχουν όσοι διαμένουν σε ατμοσφαιρικά επιβαρυμένες περιφέρειες (Κεντρική Μακεδονία και Ηπειρο).
Αφορά κύρια ή δευτερεύουσα κατοικία
Για να μπορεί να ενταχθεί κανείς στο πρόγραμμα θα πρέπει να συντρέχουν αθροιστικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
- Να αφορά τη κύρια ή δευτερεύουσα κατοικία του ωφελούμενου (ιδιόκτητη, ενοικιαζόμενη ή παραχωρούμενη).
- Να διαθέτει ενεργή, οικιακή (και μη κοινόχρηστη) παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, μέσω της οποίας πραγματοποιείται η ταυτοποίηση της κατοικίας του ωφελούμενου.
Εξαιρούνται του προγράμματος όσοι έχουν ενταχθεί και αιτηθεί χρηματοδότηση για αγορά ηλιακού θερμοσίφωνα ή και συστήματος αντλίας θερμότητας από άλλο χρηματοδοτούμενο πρόγραμμα. Επίσης δεν είναι δυνατή η υποβολή άνω της μίας αίτησης για την ίδια κατοικία από διαφορετικά φυσικά πρόσωπα.
Πώς γίνεται η υποβολή των αιτήσεων
Οσοι επιθυμούν να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα, υποβάλλουν αίτηση χρηματοδότησης μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας https://allazothermansi-thermosifona.gov.gr. Για την υποβολή της αίτησης απαιτείται η προηγούμενη ταυτοποίηση του ενδιαφερόμενου με τη χρήση των προσωπικών κωδικών του Taxisnet. Εν συνεχεία, μετά την ταυτοποίηση του, ο ενδιαφερόμενος δηλώνει:
- Τον 11ψήφιο αριθμό παροχής ηλεκτρικού ρεύματος της οικίας στην οποία θα πραγματοποιηθεί η εγκατάσταση του επιλέξιμου εξοπλισμού.
- Ότι στην κατοικία του μπορεί να τοποθετηθεί ο επιλέξιμος εξοπλισμός και δεν υπάρχει περιορισμός από κανονισμούς λειτουργίας (π.χ. κανονισμό πολυκατοικία, κανονισμό λειτουργίας κτηρίου κ.λπ.) ή το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο.
- Ότι εφόσον η κατοικία είναι ενοικιαζόμενη ή παραχωρούμενη υπάρχει συναίνεση του ιδιοκτήτη και δήλωση πληροφοριακών στοιχείων μίσθωσης ακίνητης περιουσίας (δηλαδή το μισθωτήριο του ακινήτου).
- Ότι δεν έχει χρηματοδοτηθεί, ενταχθεί και δεν θα υποβάλει αίτηση χρηματοδότησης για αγορά ηλιακού θερμοσίφωνα ή και συστήματος αντλίας θερμότητας από άλλο πρόγραμμα που χρηματοδοτείται από εθνικούς ή κοινοτικούς πόρους. Εξαίρεση αποτελούν οι αιτούντες του προγράμματος «Ανακυκλώνω - Αλλάζω Θερμοσίφωνα» που έχουν επιλεγεί ως επιλαχόντες.
- Τον αριθμό των εξαρτώμενων μελών (αριθμό τέκνων) μέσω πιστοποιητικού οικογενειακής κατάστασης.
- Την ύπαρξη ή μη μέλους ΑΜΕΑ στην οικογένεια, μέσω προσκόμισης αντίστοιχης γνωμάτευσης ή πιστοποιητικού από υγειονομική επιτροπή πιστοποίησης αναπηρίας ή άλλη αρμόδια αρχή, η οποία κατά το νόμο εξακολουθεί να ασκεί τις αρμοδιότητές της.
- Την προσωπική διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, η οποία θα χρησιμοποιηθεί μετά από τυχόν έγκριση της αίτησης χρηματοδότησης για την αποστολή του κωδικού της επιταγής (voucher), αλλά και για κάθε σχετική επικοινωνία με τον ωφελούμενο.
Ο χρόνος υποβολής, η ισοβαθμία και η τελική λίστα
Κάθε αίτηση λαμβάνει χρονοσήμανση και ειδικό κωδικό αίτησης (αρ. αίτησης) και μία συνολική βαθμολογία, η οποία προκύπτει από τις επιμέρους βαθμολογίες των κριτηρίων αξιολόγησης. Ο ενδιαφερόμενος ενημερώνεται άμεσα μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας στην οποία υπέβαλε το αίτημα του.
Ακολουθεί η διαδικασία κατάρτισης του Προσωρινού Πίνακα Κατάταξης για όσες αιτήσεις έχουν υποβληθεί επιτυχώς και βαθμολογηθεί, επιλέγονται οι προς ένταξη μέχρι την ολοκλήρωση του προγράμματος και στην περίπτωση που εξαντληθεί ο διαθέσιμος προυπολογισμός, οι πλεονάζουσες εντάσσονται στον πίνακα επιλαχουσών αιτήσεων.
Σε περίπτωση που η βαθμολογία μεταξύ δύο ή περισσότερων αιτήσεων είναι ίδια σε όλα τα κριτήρια, λαμβάνεται υπόψη ο χρόνος υποβολής της αίτησης (προγενέστερες αιτήσεις προηγούνται). Οι ενδιαφερόμενοι έχουν τη δυνατότητα να υποβάλουν ενστάσεις εντός 7 ημερών από την επομένη της ανακοίνωσης των προσωρινών αποτελεσμάτων. Τα αποτελέσματα της οριστικής κατάταξης επικυρώνονται με σχετική απόφαση του φορέα υλοποίησης και κοινοποιούνται στον δικτυακό τόπο του προγράμματος, με παράλληλη ενημέρωση του συνόλου των αιτούντων. Τότε, οι τελικοί δικαιούχοι μπορούν να προχωρήσουν στην έκδοση των αντίστοιχων επιταγών (vouchers).
Η καταβολή του voucher
Κάθε επιταγή έχει ψηφιακή μορφή, συνδέεται με συγκεκριμένο ωφελούμενο, δεν μεταβιβάζεται και αφορά συγκεκριμένο ποσό (μέγιστη ονομαστική αξία και ποσοστό επιχορήγησης). Η πρώτη επιταγή αφορά την αγορά επιλέξιμου εξοπλισμού και η δεύτερη τις αναγκαίες συμπληρωματικές υπηρεσίες. Οι επιταγές θα εμφανιστούν στο λογαριασμό του ωφελούμενου στην ψηφιακή πλατφόρμα του προγράμματος. Επίσης, θα αποσταλούν μέσω της διεύθυνσης του προσωπικού ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που έχει δηλώσει.
Ο προϋπολογισμός
Το πρόγραμμα που χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης έχει προϋπολογισμό 223,2 εκατ. ευρώ (με ΦΠΑ). Εξ' αυτών τα 148,8 εκατ. ευρώ (67%) έχουν δεσμευθεί για αγορά ηλιακών θερμοσιφώνων, με τα 44,6 εκατ ευρώ να αφορούν αποκλειστικά ευάλωτα νοικοκυριά. Τα υπόλοιπα 74,4 εκατ ευρώ (33%) αφορούν αντλίες θερμότητας. Αν εξαντληθεί ο προϋπολογισμός σε κάποια από τις κατηγορίες επιλέξιμου εξοπλισμού (θερμοσίφωνες ή αντλίες θερμότητας) μπορεί να γίνει μεταφορά των διαθέσιμων πόρων από τη πλεονάζουσα κατηγορία.
Γιατί δίνεται μεγαλύτερη στήριξη σε Κ. Μακεδονία, Ηπειρο
Ένα μεγάλο μέρος του προϋπολογισμού θα διατεθεί σε περιφέρειες όπου η ατμοσφαιρική ρύπανση βρίσκεται πολύ υψηλότερα από τον μέσο εθνικό όρο. Αυτές είναι η Κ. Μακεδονία και η Ηπειρος. Οι αιτήσεις από τις δύο αυτές περιφέρειες ανήκουν στη κατηγορία όσων έχουν προτεραιότητα στη χρηματοδότηση.
* Δείτε όλο τον οδηγό του προγράμματος στη στήλη Συνοδευτικό Υλικό.