Ανατροπές φέρνει το νέο «Εξοικονομώ 2025», τόσο στις εισοδηματικές κατηγορίες και στα ποσοστά επιχορηγήσεων για εργασίες αναβάθμισης κατοικιών, όσο και στον τρόπο αξιολόγησης των αιτήσεων, η έναρξη υποβολής των οποίων αναμένεται να ξεκινήσει ακόμη και μέσα στον Δεκέμβριο, μόλις ανοίξει η σχετική ηλεκτρονική πλατφόρμα.
Ταυτόχρονα, λόγω της κατακόρυφης αύξησης του κόστους κατασκευής και των οικοδομικών υλικών τα τελευταία χρόνια, έχουμε αλλαγές και στον ανώτατο επιλέξιμο προϋπολογισμό, που αυξάνεται κατά 41% και διαμορφώνεται στις 35.000 ευρώ, από 24.750 ευρώ στο προηγούμενο πρόγραμμα.
Έχοντας μια δύναμη πυρός 434 εκατ. ευρώ μετά και την ένταξή του στο Ταμείο Ανάκαμψης, για εργασίες όπως αντικατάσταση κουφωμάτων, τοποθέτηση θερμομόνωσης και αναβάθμιση συστημάτων ψύξης - θέρμανσης, η πρώτη αλλαγή του νέου προγράμματος σε σχέση με τα προηγούμενα είναι ότι στο εξής η αξιολόγηση των προτάσεων θα γίνεται με βασικό κριτήριο τις βαθμοημέρες θέρμανσης και με προτεραιοποίηση τις ψυχρότερες περιοχές.
Είναι δηλαδή ένα μοντέλο παρόμοιο με εκείνο που εφαρμόζεται και για το επίδομα θέρμανσης. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι αιτήματα που αφορούν περιοχές με χαμηλότερες θερμοκρασίες λόγω γεωγραφικής θέσης (π.χ. Β. Ελλάδα) θα επιδοτούνται περισσότερο και θα έχουν προτεραιότητα στο νέο πρόγραμμα, όπως έχει επανειλημμένα δηλώσει ο αρμόδιος υπουργός Θ. Σκυλακάκης, εφόσον φυσικά πληρούν και τα υπόλοιπα κριτήρια.
Η δεύτερη σημαντική αλλαγή αφορά τις εισοδηματικές κατηγορίες, όπως δείχνει και ο οδηγός του προγράμματος που έχει στη διάθεσή του το Euro2day.gr. Από πέντε που ήταν στο προηγούμενο πρόγραμμα γίνονται πλέον δύο, η πρώτη για ατομικό εισόδημα έως 5.000 ευρώ και οικογενειακό εισόδημα ίσο ή μικρότερο των 10.000 ευρώ, και η δεύτερη για ατομικό εισόδημα άνω των 5.000 ευρώ και οικογενειακό πάνω από 10.000 ευρώ.
Αλλαγές έχουμε και στα ποσοστά επιχορήγησης των παρεμβάσεων που ξεκινούν από το 50% (στο προηγούμενο η βάση ήταν το 40%) και φτάνουν να καλύπτουν σε κάποιες περιπτώσεις ακόμη και το 100% του κόστους της κάθε επένδυσης.
Τα ποσοστά διαμορφώνονται ανάλογα με την εισοδηματική κατηγορία του ωφελούμενου, καθώς και την ένταξή του σε κάποιες από τις τρεις ειδικές κατηγορίες που καθιερώνει το νέο πρόγραμμα: Τους πληγέντες των φυσικών καταστροφών στη Θεσσαλία και τους σεισμόπληκτους στο Αρκαλοχώρι Κρήτης, τις οικογένειες με μέλος ή μέλη ΑμεΑ και τις οικογένειες με τέσσερα παιδιά.
Έχει τη σημασία του ότι για καθεμία από τις τρεις αυτές ειδικές κατηγορίες προβλέπονται ξεχωριστοί προϋπολογισμοί και υψηλότερα ποσοστά επιχορήγησης, τα οποία για τους πληγέντες της Θεσσαλίας και τους σεισμόπληκτους στο Αρκαλοχώρι φτάνουν ακόμη και το 100%, εφόσον ανήκουν στη χαμηλή εισοδηματική κατηγορία, όπως δείχνει ο παραπάνω πίνακας. Σε όλους τους υπόλοιπους ωφελούμενους της παραπάνω εισοδηματικής κατηγορίας, η επιχορήγηση φτάνει το 95%.
Στη περίπτωση της δεύτερης και υψηλότερης εισοδηματικής κατηγορίας, τα ποσοστά επιχορήγησης διαμορφώνονται σε οικογένειες με μέλη ΑμεΑ και για τους πληγέντες Θεσσαλίας και τους σεισμόπληκτους Αρκαλοχωρίου στο 80%, για οικογένειες με τέσσερα παιδιά στο 65%, ενώ για όλους τους λοιπούς ωφελούμενους κινούνται στο 50%.
Επιλέξιμα κτίρια - επιλέξιμες δαπάνες
Στο ερώτημα ποια είναι τα επιλέξιμα κτίρια και σε ποια κλάση πρέπει να οδηγούν οι παρεμβάσεις, η απάντηση είναι ότι δεν υπάρχουν ουσιώδεις αλλαγές από τα προηγούμενα προγράμματα. Αφορούν υφιστάμενες μονοκατοικίες ή υφιστάμενα διαμερίσματα με χρήση κύριας κατοικίας που έχουν καταταγεί σε ενεργειακή κλάση χαμηλότερη ή ίση της Γ σύμφωνα με το πρώτο Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης και τα οποία, μετά τις παρεμβάσεις, θα πρέπει να αναβαθμίζουν την ενεργειακή τους κλάση κατά τουλάχιστον τρεις κατηγορίες.
Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι ένα σπίτι που πριν τις εργασίες ανήκε στην κλάση Ε, θα πρέπει να ανέβει στην κλάση Β, κ.ό.κ. Το σκεπτικό είναι να εξασφαλίζεται εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας σε ποσοστό άνω του 30%.
Εκεί που επίσης υπάρχει αλλαγή αφορά στον ανώτατο επιλέξιμο προϋπολογισμό, που από τις 24.750 ευρώ στο «Εξοικονομώ 2023», αυξάνεται κατά μέγιστο στις 35.000 ευρώ.
Κατά τα λοιπά, οι επιλέξιμες δαπάνες παραμένουν οι ίδιες. Από την αναβάθμιση των συστημάτων θέρμανσης/ψύξης και της θερμομόνωσης μέχρι την αντικατάσταση των κουφωμάτων ή την τοποθέτηση συστήματος ζεστού νερού με χρήση ΑΠΕ και την εγκατάσταση έξυπνου συστήματος διαχείρισης, όλες αυτές οι παρεμβάσεις επιδοτούνται και στο «Εξοικονομώ 2025».
Επισημαίνεται ότι καμία δαπάνη δεν θα πρέπει να έχει λάβει ενίσχυση από άλλο χρηματοδοτικό μέσο ή άλλα ευρωπαϊκά ή εθνικά προγράμματα, όπως για παράδειγμα το «Ανακυκλώνω-Αλλάζω θερμοσίφωνα» ή το «Ανακυκλώνω-Αλλάζω συσκευή».
Σε περίπτωση όπου μια οποιαδήποτε παρέμβαση έχει χρηματοδοτηθεί δύο φορές, η επιδότηση ακυρώνεται. Επίσης, επιδοτούνται κατά 100% τα κόστη διενέργειας των δυο ενεργειακών επιθεωρήσεων (πριν και μετά τις παρεμβάσεις), με μέγιστο επιλέξιμο ποσό τα 440 ευρώ. Η προϋπόθεση είναι να εξασφαλίζεται εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας σε ποσοστό άνω του 30%.
Εντός οκτώ μηνών οι παρεμβάσεις
Επίσης έχει τη σημασία του ότι οι παρεμβάσεις θα πρέπει να ολοκληρώνονται σε διάστημα οκτώ μηνών από την ημερομηνία έκδοσης της απόφασης υπαγωγής στο πρόγραμμα, αντί για 12 μήνες που προέβλεπε το «Εξοικονομώ 2023». Εφόσον κάποιος ζητήσει παράταση, αυτή μπορεί να δοθεί μόνο για λόγους ανωτέρας βίας και για μέγιστο διάστημα 30 μόλις ημερών, όταν στο παρελθόν δίνονταν ακόμη και 3μηνες παρατάσεις, μετά το πέρας της αρχικής 12μηνης προθεσμίας.
Στο διαδικαστικό σκέλος της συμμετοχής στο «Εξοικονομώ 2025», ο ενδιαφερόμενος αφού ελέγξει ότι πληροί τις προϋποθέσεις και η ιδιοκτησία του είναι επιλέξιμη, μαζεύει τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, απευθύνεται σε Ενεργειακό Επιθεωρητή για την πρώτη ενεργειακή επιθεώρηση και την έκδοση του πρώτου Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης και ακολούθως συμπληρώνει την αίτηση αμέσως μόλις ανοίξει η ηλεκτρονική πλατφόρμα του προγράμματος.
Είναι απαραίτητη, με τη συνδρομή κάποιου τεχνικού συμβούλου, η ανάρτηση στην πλατφόρμα των στοιχείων του πρώτου Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης, των παρεμβάσεων που θα κάνει, το κόστος τους, μαζί με κάποια άλλα δικαιολογητικά που αναγράφονται στον οδηγό του προγράμματος.
Εφόσον από τον έλεγχο των στοιχείων αποδειχθεί ότι αυτά είναι έγκυρα, ακολουθεί η αξιολόγηση της αίτησης (εδώ βασικό κριτήριο είναι οι βαθμοημέρες) και έπεται η κατάρτιση των πινάκων κατάταξης με τις καταρχήν επιλέξιμες αιτήσεις και τις επιλαχούσες αιτήσεις.
Εάν κάποιος κριθεί επιλέξιμος, τότε πρέπει εντός 30 ημερών να υποβάλει την Ηλεκτρονική Ταυτότητα της κατοικίας του και μόλις παρέλθει η περίοδος ενστάσεων και οι πίνακες κατάταξης πάρουν τη τελική τους μορφή, τότε εκδίδεται η απόφαση υπαγωγής του στο πρόγραμμα.
Με το που θα συμβεί αυτό, θα του πιστωθεί το 70% της προβλεπόμενης επιχορήγησης και μετά την υλοποίηση των παρεμβάσεων διενεργείται εκ νέου έλεγχος από άλλον Ενεργειακό Επιθεωρητή (διαφορετικό από τον πρώτο), οπότε και εκδίδεται το δεύτερο Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης. Εφόσον όλα είναι εντάξει, του καταβάλλεται το υπόλοιπο 30%.
* Δείτε τον οδηγό στη στήλη Συνοδευτικό Υλικό.