Τις κινήσεις για την ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος εργαζόμενων και συνταξιούχων καταγράφει ο προϋπολογισμός του 2025, που κατατέθηκε στη Βουλή. Οι κυριότερες μόνιμες δημοσιονομικές παρεμβάσεις που εφαρμόστηκαν το 2024 καθώς και οι νέες, οι οποίες θα εφαρμοστούν από το 2025, είναι οι ακόλουθες:
- μείωση από 01.01.2025, κατά μία ποσοστιαία μονάδα, των ασφαλιστικών εισφορών. Ειδικότερα, η μείωση αυτή αναλύεται σε μείωση 0,5% στις εισφορές των εργαζόμενων και 0,5% στις εργοδοτικές εισφορές κλάδου υγείας, με το ετήσιο καθαρό κόστος για το 2025 να ανέρχεται σε 440 εκατ. ευρώ. Σημειώνεται ότι με την εν λόγω μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, η σωρευτική μείωσή τους από το 2019 ανέρχεται σε 5,4 ποσοστιαίες μονάδες (από 40,56% σε 35,16%),
- κατάργηση από 01.01.2025 του τέλους επιτηδεύματος στους ελεύθερους επαγγελματίες, σε συνέχεια της μείωσης κατά 50% το 2024, με κόστος 113 εκατ. ευρώ για το 2024 και 238 εκατ. ευρώ για το 2025,
- επέκταση της επιστροφής του ΕΦΚ στο αγροτικό πετρέλαιο για το 2024 και μονιμοποίησή της από το 2025, με νέο σύστημα το οποίο βασίζεται στην πραγματική κατανάλωση, με κόστος 82 εκατ. ευρώ για το 2024 και 100 εκατ. ευρώ για το 2025,
- αύξηση των συντάξεων με βάση τον ρυθμό μεταβολής του πληθωρισμού και του ΑΕΠ, με κόστος 424 εκατ. ευρώ για το 2024 και επιπλέον 398 εκατ. ευρώ για το 2025,
- αναμόρφωση του μισθολογίου στον δημόσιο τομέα από 01.01.2024, με την οποία αυξήθηκαν οι μισθοί όλων των δημοσίων υπαλλήλων, με ιδιαίτερη έμφαση στους χαμηλόμισθους υπαλλήλους, στους υπαλλήλους με παιδιά καθώς και στους υπαλλήλους που κατέχουν θέσεις ευθύνης. Το συνολικό ετήσιο μικτό κόστος (συμπεριλαμβανομένων των εργοδοτικών εισφορών) ανέρχεται σε 1.067 εκατ. ευρώ. Επιπλέον, από τον Απρίλιο 2025 θα πραγματοποιηθεί νέα αύξηση στους βασικούς μισθούς όλων των δημοσίων υπαλλήλων, έτσι ώστε ο εισαγωγικός μισθός στο Δημόσιο να μην υπολείπεται του επιπέδου του κατώτατου μισθού του ιδιωτικού τομέα. Το μικτό κόστος της νέας παρέμβασης για το 2025 εκτιμάται κατ’ αρχήν σε 143 εκατ. ευρώ περίπου. Ωστόσο, σημειώνεται ότι το τελικό κόστος εξαρτάται από την τελική αύξηση του κατώτατου μισθού,
- ενίσχυση του εισοδήματος των ιατρών του ΕΣΥ μέσω της αύξησης της αποζημίωσής τους για εφημερίες κατά 20% από 01.01.2024 με κόστος 45 εκατ. ευρώ καθώς και μέσω της θέσπισης από τον Σεπτέμβριο 2024 αυξημένου κινήτρου προσέλκυσης και παραμονής σε προβληματικές και άγονες περιοχές, με κόστος 5 εκατ. ευρώ για το 2024 και 16 εκατ. ευρώ για το 2025. Επιπλέον, από 01.01.2025 θεσπίζεται η αυτοτελής φορολόγηση της αποζημίωσης των εφημεριών των ιατρών του ΕΣΥ με συντελεστή 22%, με κόστος 40 εκατ. ευρώ,
- αύξηση από το 2024 της ειδικής αποζημίωσης για τα πληρώματα πλοίων του Πολεμικού Ναυτικού που βρίσκονται σε αποστολή και για το προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων που εκτελεί ειδικές αποστολές, με κόστος 15 εκατ. ευρώ,
- αύξηση από 01.01.2025 της αποζημίωσης για τη νυχτερινή απασχόληση του ένστολου προσωπικού (Ελληνική Αστυνομία - ΕΛΑΣ, Πυροσβεστικό Σώμα - ΠΣ, Λιμενικό Σώμα - Ελληνική Ακτοφυλακή - ΛΣ-ΕΛΑΚΤ, Ένοπλες Δυνάμεις), με κόστος 25 εκατ. ευρώ και
- αύξηση των αποδοχών των σπουδαστών στρατιωτικών σχολών συνολικού κόστους 14 εκατ. ευρώ και συγκεκριμένα, αύξηση: (α) από 165 ευρώ σε 609 ευρώ μηνιαίως των αποδοχών των σπουδαστών των Ανώτατων Στρατιωτικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων και (β) από 125 ευρώ σε 249 ευρώ μηνιαίως των αποδοχών των σπουδαστών των Ανώτατων Στρατιωτικών Σχολών Υπαξιωματικών.
Επιπλέον, τον Δεκέμβριο θα δοθούν ενισχύσεις ύψους 243 εκατ. ευρώ σε 1,9 εκατ. δικαιούχους περίπου, στους οποίους περιλαμβάνονται: (α) συνταξιούχοι με προσωπική διαφορά, οι οποίοι θα λάβουν ενίσχυση που κυμαίνεται από 100 έως 200 ευρώ, αναλόγως του ύψους της σύνταξής τους και για συντάξεις έως και 1.600 ευρώ, (β) δικαιούχοι επιδόματος παιδιού ΟΠΕΚΑ, οι οποίοι θα λάβουν μία επιπλέον μηναία δόση, (γ) δικαιούχοι επιδόματος ΑμεΑ ΟΠΕΚΑ και αναπηρικών επιδομάτων e-ΕΦΚΑ, οι οποίοι θα ενισχυθούν με 200 ευρώ, (δ) ανασφάλιστοι υπερήλικες, οι οποίοι θα λάβουν ενίσχυση 200 ευρώ και (ε) δικαιούχοι ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, για τους οποίους προβλέπεται καταβολή προσαυξημένης μηνιαίας δόσης κατά 50%.
Επιπλέον, αναπροσαρμόζεται η Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων, έτσι ώστε να αυξάνεται ετησίως το κατώφλι κάθε κλιμακίου αναλογικά με το ετήσιο ποσοστό αύξησης των συντάξεων, με γνώμονα τη διασφάλιση της ενίσχυσης των συνταξιούχων.
Παρεμβάσεις αντιμετώπισης του δημογραφικού προβλήματος
Το δημογραφικό αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει όχι μόνο η χώρα μας αλλά ολόκληρη η Ευρώπη και οι υπόλοιπες αναπτυγμένες χώρες, για την αντιμετώπιση του οποίου απαιτούνται και υιοθετούνται τόσο δημοσιονομικά όσο και θεσμικά μέτρα.
Ενδεικτικά, αναφέρονται τα παρακάτω μέτρα:
- αύξηση του επιδόματος γέννησης από 2.000 ευρώ σε 2.400 έως 3.500 ευρώ (αναλόγως του αριθμού των τέκνων) με αναδρομική ισχύ από 01.01.2023, με κόστος 90 εκατ. ευρώ για το 2024 και 45 εκατ. ευρώ για το 2025,
- αύξηση του επιδόματος μητρότητας στους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αγρότες από τους τέσσερις στους εννέα μήνες στο ύψος του κατώτατου μισθού από το 2024, με ετήσιο κόστος 43 εκατ. ευρώ,
- αύξηση του αφορολόγητου, από 01.01.2024, κατά 1.000 ευρώ για φορολογούμενους με εξαρτώμενα τέκνα, με ετήσιο κόστος 135 εκατ. ευρώ,
- αύξηση του οικογενειακού επιδόματος, από 01.01.2024, κατά 20 ευρώ για το πρώτο παιδί και κατά 50 ευρώ από το δεύτερο και για κάθε επιπλέον παιδί, στο πλαίσιο της αναμόρφωσης του μισθολογίου του δημόσιου τομέα, με ετήσιο κόστος 155 εκατ. ευρώ,
- κατάργηση από το 2025 του φόρου ασφαλίστρων συμβολαίων υγείας (15%) για παιδιά έως 18 ετών, με ετήσιο κόστος 17 εκατ. ευρώ,
- θέσπιση από το 2025 φοροαπαλλαγής για τις οικειοθελείς παροχές επιχειρήσεων υπέρ νέων γονέων καθώς και για παροχές που σχετίζονται με βρεφονηπιακούς σταθμούς, με ετήσιο κόστος 6 εκατ. ευρώ,
- αύξηση από το νέο ακαδημαϊκό έτος του φοιτητικού στεγαστικού επιδόματος για τα περιφερειακά Πανεπιστήμια κατά 500 ευρώ, με κόστος 15 εκατ. ευρώ για το 2025 και
- δημιουργία του νέου προγράμματος «Μαριέττα Γιαννάκου» στο εθνικό σκέλος του ΑΠΔΕ, ύψους 250 εκατ. ευρώ, με δυνατότητα προσέλκυσης επιπλέον ιδιωτικών πόρων, για την αναβάθμιση των σχολικών υποδομών της χώρας.
Χατζηδάκης: Δημοσιονομική σύνεση και ανάπτυξη
Για το θέμα ο κ. Χατζηδάκης έκανε την ακόλουθη δήλωση: «Ο Προϋπολογισμός του 2025 αποτυπώνει ότι στην Ελλάδα συνδυάζονται αρμονικά η δημοσιονομική σύνεση με την ανάπτυξη.
Από τη μια πλευρά, στον Κρατικό Προϋπολογισμό καταγράφεται ότι η Ελλάδα το 2025 θα έχει το τέταρτο υψηλότερο πρωτογενές πλεόνασμα σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, ένα συνολικό έλλειμμα που θα αγγίξει το μηδέν και τους ταχύτερους ρυθμούς μείωσης του δημόσιου χρέους στο σύνολο των 27 κρατών-μελών της ΕΕ.
Με χαμηλότερους φόρους έχουμε περισσότερα έσοδα. Αυτό οφείλεται στον συνδυασμό της ανάπτυξης -καθώς στην πατρίδα μας έχουμε πολύ σημαντικότερη ανάπτυξη από τον μέσο όρο της ευρωζώνης- και στις πρωτοβουλίες περιορισμού της φοροδιαφυγής, που έχουν πια χειροπιαστά αποτελέσματα.
Συνεχίζουμε παράλληλα τη φιλοεπενδυτική μας πολιτική. Οι επενδύσεις και οι εξαγωγές θα αυξηθούν το 2025. Το ίδιο ισχύει και για τις δημόσιες επενδύσεις, οι οποίες έχουν υπερδιπλασιαστεί το 2024 σε σχέση με το 2019 και θα αυξηθούν ακόμη πιο πολύ την επόμενη χρονιά. Η ανεργία θα πέσει στα προ κρίσης επίπεδα.
Υπογραμμίζω ακόμη ότι σε σχέση με το 2019, το 2025 οι δαπάνες για την Υγεία θα έχουν αυξηθεί κατά 74% ενώ οι δαπάνες για την Άμυνα κατά 73%, υπογραμμίζοντας και τις σχετικές προτεραιότητες της Κυβέρνησης.
Παράλληλα, οι δαπάνες για την προστασία του περιβάλλοντος σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια αυξάνονται σημαντικά στον Προϋπολογισμό του 2025, διότι είναι θέμα απόλυτης προτεραιότητας για την Κυβέρνηση η προστασία του φυσικού μας πλούτου, καθώς και την προστασία από τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.
Με λίγα λόγια, ο Προϋπολογισμός του 2025 είναι ένας Προϋπολογισμός, ο οποίος, συνδυάζοντας τη δημοσιονομική σοβαρότητα με την οικονομική ανάπτυξη, απαντά σε εθνικές και κοινωνικές προτεραιότητες, επουλώνει τις πληγές της κρίσης της περασμένης δεκαετίας και συντελεί στο να ανέβει η πατρίδα μας ακόμα ψηλότερα!».
Ο υφυπουργός κ. Πετραλιάς έκανε την ακόλουθη δήλωση: «Πριν από λίγη ώρα κατατέθηκε στη Βουλή των Ελλήνων ο Προϋπολογισμός του 2025. Θα ήθελα να αναφέρω ότι -καθώς είναι μεγάλη τιμή για εμένα, είναι ο 6ος Προϋπολογισμός που συμμετέχω στη συγγραφή- ο Προϋπολογισμός του 2025 δεν έχει καμία σχέση με του 2019 ή του 2020, καθώς βρίσκει μια χώρα ανεξάρτητη, χωρίς εποπτεία -χωρίς αυτό να σημαίνει χωρίς στόχους-, μια χώρα που έχει λάβει την επενδυτική βαθμίδα, με υγιή δημόσια οικονομικά, πολύ μικρότερο χρέος και -αν θέλετε- μια χώρα πολύ μεγαλύτερη καθώς το ΑΕΠ το 2025 θα έχει αυξηθεί κατά 62 δισ. ή 34% σε σχέση με το 2019.
Ο ρυθμός ανάπτυξης όπως και στο προσχέδιο του Προϋπολογισμού αναμένεται να ανέλθει σε 2,2% φέτος και 2,3% το 2025 και το πρωτογενές πλεόνασμα να διαμορφωθεί σε 2,5% φέτος και 2,4% του ΑΕΠ του χρόνου.
Ο Προϋπολογισμός του 2025 περιλαμβάνεται το σύνολο των παρεμβάσεων που έχουν ανακοινωθεί, συμπεριλαμβανομένων όσων παρουσιάστηκαν στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης και μετέπειτα. Τα νέα μόνιμα δημοσιονομικά μέτρα επιφέρουν επιπλέον δημοσιονομικό κόστος το 2025 σε σχέση με το 2024, περίπου 1,1 δισ. ευρώ και εστιάζουν στη στήριξη του διαθέσιμου εισοδήματος, στην ενίσχυση των επενδύσεων και της καινοτομίας, στην αντιμετώπιση του δημογραφικού και του στεγαστικού ζητήματος καθώς και στην αντιμετώπιση των προκλήσεων της κλιματικής αλλαγής.
Η υπολογιζόμενη αύξηση του δείκτη πρωτογενών δαπανών το 2025 ανέρχεται σε 3,6%, με στόχο που γνωρίζετε από το Μεσοπρόθεσμο να είναι 3,7%.
Σε αυτά τα πλαίσια, το χρέος αναμένεται να μειωθεί από 163,9% το 2023, σε 154% το 2024 και περεταίρω σε 147,5% το 2025. Δηλαδή κατά 10 και 6,5 μονάδες αντίστοιχα, το 2024 και 2025.
Τέλος, παρόλες τις εξωτερικές αναταράξεις από τις γεωπολιτικές εξελίξεις, η ελληνική οικονομία παρουσιάζεται δυνατή και ανθεκτική. Μέλημά μας είναι να κρατήσουμε τη χώρα σε αυτή τη σταθερή και θετική πορεία, η οποία είναι η μόνη βάση που μας δίνει τη δυνατότητα να βελτιώνουμε το πραγματικό εισόδημα των πολιτών».
* Δείτε την εισηγητική έκθεση στη στήλη Συνοδευτικό Υλικό.