Πυρά κατά του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας εξαπέλυσαν χθες επιχειρηματίες του τουριστικού κλάδου, στο πλαίσιο του συνεδρίου «Τουρισμός Αξίας για την επόμενη ημέρα» που διοργάνωσε το τμήμα Τουριστικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς.
Λίγες ώρες μετά την παρουσίαση του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΕΠΣ) Μυκόνου, επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στο νησί εξέφρασαν τις αντιδράσεις τους για τον χωροταξικό σχεδιασμό, με αιχμή τη φέρουσα ικανότητα του προορισμού και τα έργα υποδομών που «δεν υλοποίησε το κράτος».
«Όταν κατατέθηκε η πρόταση για το “Νέο Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τον Τουρισμό” σε διαβούλευση, υπήρχαν δύο τάσεις. Από τη μία, η πλευρά των περιβαλλοντικών οργανώσεων που βρήκε το πλαίσιο πολύ αναπτυξιακό και από την άλλη, η άλλη τάση, του τουριστικού κλάδου, που βρήκε το πλαίσιο πολύ περιβαλλοντικό. Ανάλογα με την πλευρά και το υπόβαθρο που έχει κάποιος, μπορεί να αναγνώσει τη χωροταξία πολύ αναπτυξιακή ή ανατρεπτική σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη. Άρα, μάλλον κάπου στη μέση πρέπει να βρίσκεται η εξυπηρέτηση των στόχων του Πλαισίου που βρίσκεται σε διαβούλευση», τόνισε ο γενικός γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Ευθύμιος Μπακογιάννης.
«Τώρα είναι σε εξέλιξη η συμπληρωματική μελέτη της δέουσας εκτίμησης, δηλαδή η μελέτη για τις επιπτώσεις στις περιοχές Νatura, η οποία θα βγει σε διαβούλευση το επόμενο διάστημα. Σημειώνεται ότι μόλις τον προηγούμενο Σεπτέμβριο ολοκληρώθηκε η διαβούλευση για το «Νέο Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τον Τουρισμό».
Ο Ευθ. Μπακογιάννης, μιλώντας για το ΕΠΣ της Μυκόνου, αναφέρθηκε «στις αντιδράσεις της τοπικής κοινωνίας στον χωρικό σχεδιασμό και στην προσπάθεια να μπει μια τάξη στις χρήσεις γης στο νησί», επισημαίνοντας πως κάθε γραμμή που χαράσσει ο πολεοδόμος πρέπει να είναι απολύτως εμπεριστατωμένη, γιατί μπορεί να κάνει κάποιον από φτωχό, πλούσιο και το αντίθετο.
«Η επίδραση που μπορεί να υπάρχει στην ατομική περιουσία κάθε πολίτη μπορεί να ανάγεται και έχει έναν πολλαπλασιαστικό αντίκτυπο σε μια σειρά από άλλους φορείς που κατέχουν γη και μπορεί να είναι τράπεζες, επιχειρηματικοί όμιλοι, funds κ.λπ.», τόνισε.
Σχετικά με την αναστολή επενδύσεων σε νησιά, ο γενικός γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος επεσήμανε: «Οι στρατηγικές επενδύσεις και οι μεγάλου τύπου επενδύσεις έχουν μια επιτάχυνση και από τη διοίκηση και από όλη τη διαδικασία αδειοδότησης, εκτός από τα νησιά που βρίσκονται στο “κόκκινο”. Η Μύκονος είναι σε φάση αναστολής οικοδομικών αδειών. Αν δεν μπορεί να χτίσει μία μικρή επιχείρηση ή ένας ιδιώτης μια κατοικία, δεν μπορείς να υποστηρίξεις ότι θα δώσεις το δικαίωμα σε ένα πολύ μεγάλο τουριστικό συγκρότημα να προηγηθεί. Υπάρχει ένα ζήτημα κοινωνικής αποδοχής των μεγάλων επενδύσεων από τις τοπικές κοινωνίες».
Ερωτηθείς για τις επενδύσεις που βρίσκονται στο στάδιο έγκρισης του ΕΣΧΑΣΕ και ξαφνικά «παγώνουν» λόγω ενός νέου πλαισίου που ανατρέπει τα δεδομένα, ο Ευθ. Μπακογιάννης τόνισε: «Η χωροταξία το έχει αυτό, γιατί ανάλογα με τη χρονική στιγμή που αποφασίζεται από την εκάστοτε διοίκηση να ασκήσει μια πολιτική χωροταξική, εκείνη τη στιγμή ο υπουργός έχει εξουσιοδότηση να παγώσει τον χρόνο για να κάνει τον σχεδιασμό, ώστε να δει με δείκτες ποιες υποδομές “χτυπάνε” και ποιοι δείκτες έχουν σημαντικό πρόβλημα και να δει αν και κατά πόσο μπορεί να υπάρχει αύξηση της χωρητικότητας ή της δόμησης».
Ο ίδιος επεσήμανε, μάλιστα, πως «το πού μπορεί ή θέλει να επενδύσει κανείς προκύπτει πρωτίστως από την αγορά. Ακόμη κι αν ο σχεδιασμός κατευθύνει σε μια περιοχή, αν η αγορά δεν το θέλει, ο σχεδιασμός θα αποτύχει. Η αγορά είναι αυτή που αξιολογεί ανάλογα με τα δεδομένα ποιο είναι το καλύτερο σημείο για να επενδύσεις. Το θέμα είναι αν η χωροταξία έχει πέσει μέσα. Βέβαια, μπορεί να περιορίσει αυτή την ανάπτυξη. Επειδή ο χώρος στα νησιά είναι περιορισμένος και είναι κλειστά οικοσυστήματα, θα πρέπει να επιλέξουμε οι τουριστικές επενδύσεις που θα γίνουν να είναι στοχοποιημένες σε αυτό που θέλουν να ικανοποιήσουν. Όταν έχουμε μεγάλες επενδύσεις που απευθύνονται σε ένα συγκεκριμένο κοινό, προφανώς γίνεται αξιολόγηση για την παροχή της ποιότητας και εξετάζεται και η φέρουσα ικανότητα. Θα έλεγα από μια πρώτη ανάγνωση ότι νησιά όπως είναι η Μύκονος, η Σαντορίνη, η Πάρος, η Τήνος και η Ρόδος έχουν αρχίσει και “κλειδώνουν” από πλευράς πολύ μεγάλων επενδύσεων», σημείωσε, προσθέτοντας πως τα ΕΠΣ θα έχουν ολοκληρωθεί μέχρι τον Ιούνιο του 2026. «Θα έχουμε χρήσεις γης μέχρι το 2028 το αργότερο», τόνισε.
Από την πλευρά του ο Σωτήριος Βαρελάς, Επίκουρος Καθηγητής Τμήματος Τουριστικών Σπουδών, επεσήμανε: «Η ανάγκη για ένα χωροταξικό είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Ο χωροταξικός και πολεοδομικός σχεδιασμός αποτελεί κρίσιμο πυλώνα που κατευθύνει τις τουριστικές επενδύσεις».
Οι αντιδράσεις
Οι τοποθετήσεις του γενικού γραμματέα Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος άναψαν «φωτιές», με τους επιχειρηματίες του τουριστικού κλάδου να κάνουν παράλληλα λόγο για την αδήριτη ανάγκη χάραξης ενός στρατηγικού σχεδιασμού για τον τουρισμό.
«Αυτό που αντιλαμβανόμαστε, είναι ότι λείπει στρατηγικός σχεδιασμός για τον τουρισμό, πού θέλουμε να πάμε τα επόμενα 5 και 10 χρόνια. Η Ελλάδα πρέπει να στοχεύσει στον ποιοτικό τουρισμό. Χρειάζεται ανάλογες υποδομές και αντίστοιχου επιπέδου ξενοδοχεία», τόνισε ο Γιώργος Χρυσικός, ιδρυτής και managing partner της Grivalia Management Company.
«Το Άλφα και το Ωμέγα σε μία επένδυση είναι ο χρόνος. Ο χρόνος είναι χρήμα. Το να αγοράσουμε μια έκταση 100 εκατ. ευρώ και να δαπανήσουμε 200 εκατ. ευρώ, σύνολο 300 εκατ. ευρώ, σε ένα business plan 5ετίας και τελικά στην 5ετία να μην έχουμε καν άδεια, προφανώς ανατρέπει οποιονδήποτε σχεδιασμό κι αυτή η απόδοση πάει στον βρόντο. Δεν θέλουμε να έχουμε διαφορετική αντιμετώπιση από τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, αλλά θέλουμε το παιχνίδι να παίζεται στα ίσα. Το νησί είναι “κόκκινο” επειδή έχει αφεθεί η αυθαίρετη δόμηση», επεσήμανε και διερωτήθηκε «πόσα τετραγωνικά αυθαιρέτων έχουν χτιστεί στη Μύκονο μετά το 2010, άρα αυθαίρετα που πρέπει να κατεδαφιστούν. Πόσα τετραγωνικά έχουν χτιστεί την τελευταία 3ετία, που υπάρχει αναστολή οικοδομικών αδειών;».
Σχετικά, δε, με τη στρατηγική της εταιρείας, η οποία έχει στα σκαριά ένα project υψηλών προδιαγραφών στο Καλό Λιβάδι της Μυκόνου, ο Γ. Χρυσικός είπε πως πλέον εστιάζει σε «άλλα νησιά και ελπίζουμε να μην εξελιχθούν όπως η Μύκονος με την αυθαίρετη δόμηση».
Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και ο Ιωάννης Δεληκανάκης, Founding Partner, Southrock Asset Management, ο οποίος τόνισε, μεταξύ άλλων: «Βασικός ρόλος του κράτους είναι να υλοποιεί έργα υποδομής. Η Μύκονος είναι αδόμητη κατά 53% και ο λόγος που είναι “κόκκινη” είναι γιατί βασικά δεν έκανε το κράτος τα απαιτούμενα έργα υποδομής».
Αναφερόμενος, δε, στην αναστολή των οικοδομικών αδειών, εξέλιξη που έχει «παγώσει» τα projects της Southrock στη Μύκονο, o Ιωάν. Δεληκανάκης επεσήμανε: «Αυτή τη στιγμή υπάρχουν επενδυτές, όπως η Grivalia και εμείς, που επενδύσαμε πριν την απαγόρευση αδειών. Επενδύσαμε με ένα άλφα θεσμικό καθεστώς κι έρχεται τώρα το κράτος και λέει κακώς επενδύσατε, τραβάω μια γραμμή και θέλω και 5-6 χρόνια να σκεφτώ τι θα κάνω κι εσείς θα περιμένετε. Έχουμε μια επένδυση στη Μύκονο και σταματήσαμε το 2022, όταν τέθηκε σε εφαρμογή η αναστολή οικοδομικών αδειών και δίπλα μας έχτιζαν κανονικά. Με το ΕΠΣ Μυκόνου και με το Ειδικό Χωροταξικό Τουρισμού λέμε μπράβο στην παρανομία, γιατί οι παράνομοι δεν θα έχουν καν τον ανταγωνισμό τον νόμιμο για τα επόμενα χρόνια, για όσο χρονικό διάστημα το κράτος σχεδιάζει. Ουσιαστικά ευνοεί τους παράνομους, οι οποίοι δραστηριοποιούνται χωρίς καν ανταγωνισμό. Δεν θέλω να σκεφτώ ότι αυτός είναι ο στόχος του υπουργείου, αλλά αυτό είναι το αποτέλεσμα».
Τόνισε, δε, ότι πρέπει να υπάρξει μια μεταβατική περίοδος για τις επενδύσεις που υλοποιούνται ενώ αλλάζει επί της ουσίας το θεσμικό πλαίσιο. «Θα καταλήξουμε να ανακόψουμε ένα κύμα επενδύσεων στον τουρισμό και όταν θα είμαστε έτοιμοι ως κράτος να το δεχτούμε, δεν θα υπάρχουν επενδυτές. Θα έχουν πάει στην Αλβανία, στην Τουρκία. Σαφέστατα πρέπει να υπάρχουν μεταβατικές διατάξεις. Θα καταλήξει αυτή η θεωρητική άσκηση να αμαυρώσει τη φήμη της Ελλάδας στο εξωτερικό και να πυροβολήσει την καρδιά των επενδύσεων», τόνισε και κατέληξε: «Η οριζόντια αντιμετώπιση είναι λάθος», αναφερόμενος σε επενδύσεις με μηδαμινή επίδραση στη φέρουσα ικανότητα και στο περιβάλλον.
Υπενθυμίζεται ότι η Southrock έχει τρία projects υπό ανάπτυξη στη Μύκονο, δύο οικιστικά και ένα ξενοδοχειακό. Τα δύο οικιστικά έργα αναπτύσσονται στις περιοχές Φωκός και Άγιος Ιωάννης και, βάσει σχεδιασμού, προβλέπεται η δημιουργία 11 και 7 πολυτελών κατοικιών αντίστοιχα. Για τα συγκεκριμένα έργα η εταιρεία έχει λάβει προεγκρίσεις οικοδομικών αδειών, ωστόσο, λόγω της αναστολής έκδοσης οικοδομικών αδειών στο νησί, εκκρεμούν οι σχετικές άδειες, με τις εργασίες να έχουν «παγώσει».
Η επένδυση στο Αγράρι αφορά την ανάπτυξη ενός πολυτελούς ξενοδοχείου 5 αστέρων σε μία έκταση 205 στρεμμάτων. Για το συγκεκριμένο project, το οποίο είναι αυτόνομο περιβαλλοντικά όπως επισημαίνουν οι επικεφαλής της εταιρείας, η Enterprise Greece έχει δώσει το «πράσινο φως» για ένταξή του στις Στρατηγικές Επενδύσεις.
Από την πλευρά του, ο Σταύρος Μήτσης, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ομίλου Mitsis Hotels, επεσήμανε πως για την υλοποίηση επενδύσεων είναι απαραίτητη η φορολογική και νομοθετική σταθερότητα, η δημιουργία ελεγκτικών μηχανισμών για την αποφυγή στρεβλώσεων, η οργανωτική μέριμνα για τις τουριστικές επιχειρήσεις και η παροχή κινήτρων για την ανάπτυξη των μικρών επιχειρήσεων. «Η παραγωγή ενός τουρισμού αξίας θέλει οργάνωση», είπε χαρακτηριστικά.