Τον περιορισμένο ηλεκτρικό χώρο του εθνικού μας συστήματος αναδεικνύει ο πρώτος ενεργειακός χάρτης για χωροθέτηση data centers στην Ελλάδα.
Τέσσερις γεωγραφικές ζώνες της χώρας, σύμφωνα με τις πληροφορίες του Euro2day.gr, όλες μακριά από μεγάλα αστικά κέντρα, τα οποία έχουν κορεστεί, φαίνεται να έχουν ακόμη διαθέσιμο ηλεκτρικό χώρο και επάρκεια δικτύων για να φιλοξενήσουν νέες μεγάλες επενδύσεις data centers και να εξυπηρετήσουν τις αυξημένες τους ανάγκες.
Επιγραμματικά, εντοπίζονται στην Κεντρική και τη Δυτική Μακεδονία -όπου και οι μεγάλες εκτάσεις των πρώην λιγνιτορυχείων της ΔΕΗ που προσφέρουν χαμηλές θερμοκρασίες ψύξης, απαραίτητες για τον κλιματισμό (cooling) των servers-, στη Βορειοανατολική Πελοπόννησο, καθώς επίσης στην Κεντρική Ελλάδα, με βάση τα πρώτα ευρήματα μελέτης που «τρέχει» ο ΑΔΜΗΕ για λογαριασμό του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
Σε αυτά τα περιφερειακά κέντρα δεδομένων, όσα βρίσκονται κοντά στη μαζική παραγωγή φθηνής ενέργειας από ΑΠΕ, π.χ. σε Κοζάνη, Πτολεμαΐδα, για να καλύπτουν τις τεράστιες ενεργειακές τους ανάγκες, βρίσκεται το μέλλον των data centres στην Ελλάδα, σύμφωνα με τον χάρτη που ετοιμάζει ο Διαχειριστής, αποτυπώνοντας τόσο την παρούσα κατάσταση όσο και αυτή μετά από τέσσερα χρόνια, με βάση τα νέα δίκτυα που δρομολογεί.
Εκτός χάρτη η Αττική
Από τον νέο χάρτη εξαιρείται παντελώς η Αττική. Εκεί, όσοι πρόλαβαν, πρόλαβαν. Ο λόγος για τους ξένους παίκτες που έσπευσαν μαζικά πριν από τρία-τέσσερα χρόνια να δρομολογήσουν data centers (Microsoft, Google, Digital Realty, Data4) στο Λεκανοπέδιο, χωρίς να τους γίνει σαφές σε κεντρικό κυβερνητικό επίπεδο ότι δεν υπάρχει ο χώρος να σηκώσει τόσο μεγάλα φορτία.
Ο κορεσμός της Αττικής, μαζί με τις τεράστιες επενδύσεις σε νέα δίκτυα που θα απαιτούνταν (πέρα από τα Κέντρα Υπερυψηλής Τάσης και τα άλλα έργα που προβλέπονται ήδη στο δεκαετές πλάνο του ΑΔΜΗΕ), είναι ο ένας λόγος για τον οποίο το Λεκανοπέδιο εξαιρείται από τη χωροθέτηση τέτοιων νέων έργων.
Ο άλλος λόγος συνδέεται με τις αντιδράσεις που θα προκαλούσαν κι άλλα μεγάλα έργα δικτύων σ' ένα τόσο πυκνό αστικό περιβάλλον. Σε μια χώρα που δεν μπορεί να εξασφαλίσει πολιτική συναίνεση ούτε για απλούστερα έργα, όπως π.χ. τη γραμμή υψηλής τάσης Χανιά-Δαμάστα, απαραίτητη για να ολοκληρωθεί η διασύνδεση Αττικής-Κρήτης, είναι προφανές τι θα συνέβαινε αν επιχειρούνταν μεγάλες επενδύσεις εντός Λεκανοπεδίου, όχι για τις ανάγκες των νοικοκυριών αλλά για να μπουν στο σύστημα νέα κέντρα δεδομένων.
Η χωροταξία κι ο μεγάλος χάρτης για τη βιομηχανία
Η μελέτη για τα data centers προέκυψε από μια ευρύτερη ανάγκη να «σουλουπωθεί» χωροταξικά η χώρα στο σκέλος της ενέργειας, όπως έχει γράψει το Euro2day.gr. Ακριβώς όπως επίκειται η χωροθέτηση πανελλαδικά των νέας γενιάς έργων ΑΠΕ, που θα επιτρέπονται μόνο όπου υπάρχει διαθέσιμος ηλεκτρικός χώρος -όχι όπως σήμερα, που ο κάθε επενδυτής επιλέγει αυθαίρετα περιοχή και μετά το δίκτυο «τρέχει» από πίσω του-, έτσι πρόκειται να γίνει και με τα κέντρα δεδομένων.
Η ανάγκη για χωροταξία, άλλωστε, παρήγαγε αυτό τον πρώτο ενεργειακό χάρτη της χώρας, ο οποίος θα αποτελέσει μέρος ενός ευρύτερου χάρτη ηλεκτρικού χώρου που έχει στα σκαριά ο ΑΔΜΗΕ συνολικά για τις βιομηχανικές επενδύσεις.
Βιομηχανία και data centers, εξάλλου, είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Η πολιτεία δεν μπορεί να δεσμεύσει ηλεκτρικό χώρο για data centers σε μια περιοχή, π.χ. Θεσσαλία, όταν για την ίδια περιοχή υπάρχει αίτημα από άλλο χρήστη, εν προκειμένω βιομηχανία, επειδή εκεί δρομολογεί τη νέα της επένδυση.
Τα κομμάτια που λείπουν από την εξίσωση
«Στο σενάριο που μιλάμε για άμεσες επενδύσεις, θα πρέπει να γίνει χωροθέτηση είτε με παροχή κινήτρων από την πολιτεία είτε με σχεδιασμό που θα κοινοποιηθεί στους επενδυτές ότι εκεί υπάρχει διαθέσιμος ηλεκτρικός χώρος. Το κάνουμε ήδη αυτό, και το αμέσως επόμενο διάστημα θα γίνει γνωστός ο νέος ενεργειακός χάρτης, τόσο για τα data centers όσο και ευρύτερα για τη βιομηχανία (τσιμέντα, εταιρείες καλωδίων, κ.λπ.) και τα υψηλά φορτία κατανάλωσης», είπε πρόσφατα, μιλώντας στο Athens Investment Forum, ο διευθύνων σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ Μάνος Μανουσάκης.
Ο χάρτης του ΑΔΜΗΕ που έχει ζητηθεί από τον υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δημήτρη Παπαστεργίου, ώστε να χαραχτεί επιτέλους μια εθνική στρατηγική χωροθέτησης αυτών των επενδύσεων, θα λαμβάνει αναγκαστικά υπόψη όλα τα παραπάνω.
Η μελέτη έχει ακόμη δουλειά προτού ολοκληρωθεί. Τόσο γιατί λείπουν ακόμη από την εξίσωση τα τελικά νούμερα του διαθέσιμου ηλεκτρικού χώρου πανελλαδικά για data centers όσο και γιατί οι τέσσερις παραπάνω περιοχές δεν έχουν «σπάσει» σε πιο μικρά κομμάτια. Στα προς απάντηση ερωτήματα είναι π.χ. πόσος ακριβώς χώρος υπάρχει στην Πτολεμαΐδα, ποια τα περιθώρια πέριξ των αστικών κέντρων της Θεσσαλονίκης και της Θεσσαλίας, τι ισχύει γύρω από την Κόρινθο και στην Αργολίδα (ΒΑ Πελοπόννησο) κ.ο.κ.
Έστω και με καθυστέρηση ετών, και αφού η Ελλάδα πληρώνει το τίμημα της επιλογής να βάλουμε το κάρο μπροστά απ' το άλογο (όπως συνέβη με τις ΑΠΕ), η κυβέρνηση καλείται να βάλει σε τάξη όχι μόνο τα πράσινα έργα της επόμενης γενιάς μετά το 2030, αλλά και να χωροθετήσει τις όποιες μεγάλες ενεργοβόρες επενδύσεις δρομολογηθούν στη χώρα, όπως data centers και κυρίως παραγωγικές βιομηχανικές μονάδες, την προσέλκυση των οποίων ο υπ. Ανάπτυξης Τάκης Θεοδωρικάκος έχει αναγάγει σε νούμερο ένα στόχο του.