Στη ραγδαία πτώση του μέσου κόστους ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ για τους καταναλωτές στη χώρα μας αναφέρθηκε στην ομιλία του από το βήμα του 28ου Εθνικού Συνεδρίου «Ενέργεια και Ανάπτυξη» του Ινστιτούτου Ενέργειας Νοτιανατολικής Ευρώπης (ΙΕΝΕ), που διεξήχθη στην Αθήνα στις 6 Νοεμβρίου 2024, ο Πρόεδρος του ΣΠΕΦ Δρ. Στέλιος Λουμάκης, παρουσιάζοντας σχετική τεχνική του ανάλυση. Επιγραμματικά:
- Το μέσο κόστος για τον καταναλωτή από όλα τα αιολικά και επαγγελματικά φωτοβολταϊκά στο διασυνδεδεμένο σύστημα και δίκτυο (ΔΣ) διαμορφώνεται στα ~9,7 λεπτά/kWh, ενώ προσθέτοντας και τα μικρά υδροηλεκτρικά καθώς και τις υπόλοιπες αλλά ακριβότερες τεχνολογίες της Βιομάζας, Βιοαερίου, ΣΗΘΥΑ και οικιακών Φ/Β, το μέσο κόστος όλων των ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ για τον καταναλωτή προσεγγίζει οριακά τα ~10,7 λεπτά/kWh.
- Ο καταναλωτής για ρεύμα (ανταγωνιστικό σκέλος λογαριασμών) πληρώνει ~15 λεπτά/kWh συν μεσοσταθμικά άλλα 1,2 λεπτά/kWh ΕΤΜΕΑΡ. Επειδή οι ΑΠΕ αφορούν το ~50% των kWh για τις οποίες πληρώνεται ΕΤΜΕΑΡ, το ΕΤΜΕΑΡ ανηγμένο ανά kWh ΑΠΕ προκύπτει στα 2,4 λεπτά/kWh. Συνεπώς ο καταναλωτής «στέλνει» για ΑΠΕ συνολικά 15+2,4= 17,4 λεπτά/kWh.
- Παρότι ο καταναλωτής πληρώνει στην Προμήθεια για ΑΠΕ 17,4 λεπτά/kWh ενώ το κόστος τους είναι στα 10,7 λεπτά/kWh, εντούτοις ο Ειδικός Λογαριασμός ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ) εμφανίζει σταθερά έλλειμμα. Αιτία οι πολύ χαμηλές, κάτω του κόστους, χονδρεμπορικές τιμές που διαμορφώνονται την ώρα κορύφωσης της ανανεώσιμης διείσδυσης και στις οποίες αγοράζουν οι Προμηθευτές την ενέργειά τους. Οι πολύ χαμηλές αυτές χονδρεμπορικές τιμές ζημιώνουν τoν ΕΛΑΠΕ και καλείται το ΕΤΜΕΑΡ να αναπληρώσει τη διαφορά. Με τον τρόπο αυτό οι ΑΠΕ επιδοτούν συστηματικά την Προμήθεια και τα κέρδη της.
- Στις ΑΠΕ δρομολογούνται συνθήκες συστημικής υπερδυναμικότητας ως προς την τελική ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας σε ετήσια βάση. Αυτό αφορά και τα προγράμματα αυτοπαραγωγής. Το πρόβλημα δεν μπορεί να θεραπευτεί από την αποθήκευση ή τα δίκτυα. Η αποθήκευση μόνο ετεροχρονίζει (μεταφέρει) την έγχυση της παραγωγής σε άλλες ώρες αλλά δεν αυξάνει την ετήσια κατανάλωση. Τα δίκτυα μόνο μεταφέρουν την ενέργεια σε διαφορετική τοποθεσία για κατανάλωση, εφόσον υπάρχει ζήτηση. Εν προκειμένω, σε όρους ενέργειας ετησίως αναμένονται περικοπές τουλάχιστον 25% στα ανανεώσιμα έργα που δεν έχουν προτεραιότητα κατανομής, εφόσον υλοποιηθούν οι στόχοι του ΕΣΕΚ με ταυτόχρονη, ως φαίνεται, υπέρβαση στην εγκατεστημένη ισχύ των φωτοβολταϊκών στα 19 GW αντί 13,5 GW το 2030.
- Αναφορικά με τις διεθνείς διασυνδέσεις, οι εξαγωγές και το οικονομικό όφελός τους δεν είναι διασφαλισμένα, δεδομένων των μηδενικών/αρνητικών τιμών στις γειτονικές χώρες που αναπτύσσουν επίσης ΑΠΕ με γοργούς ρυθμούς, καθώς και του πανευρωπαϊκού συστήματος διαμόρφωσης των χονδρεμπορικών τιμών (marginal pricing και market coupling). Οι σχεδιαζόμενες διασυνδέσεις με Β. Αφρική και Μ. Ανατολή θα είναι εισαγωγικού ως επί το πλείστον χαρακτήρα για τη χώρα μας, οπότε αναμένεται να επιτείνουν την υπερδυναμικότητα έτι περαιτέρω.