Τους όρους και τις προϋποθέσεις για απονομές επικουρικών συντάξεων και εφάπαξ εντός 3 ή το πολύ 6 μηνών καθορίζει εγκύκλιος του ΕΦΚΑ, σε εφαρμογή του τελευταίου ασφαλιστικού νόμου (Ν 5078/2023).
Πρόκειται για τον νόμο που προβλέπει τη δυνατότητα έκδοσης των επικουρικών συντάξεων, λαμβάνοντας υπόψη ως βασική προϋπόθεση τη συμπλήρωση 15ετίας, ώστε να ξεμπλοκάρουν οι διαδικασίες. Στη συνέχεια, εντός τριών ετών, θα γίνεται ο πλήρης υπολογισμός των εργάσιμων ημερών, προκειμένου να απονέμεται το σύνολο της παροχής.
Αναλυτικά, με εγκύκλιο που εξέδωσε ο Φορέας ξεκαθαρίζεται ότι βασική προϋπόθεση για τη χορήγηση επικουρικής σύνταξης είναι η συμπλήρωση το λιγότερο 15 ετών προϋπηρεσίας, ήτοι 4.500 ημερών ασφάλισης. Συγκεκριμένα, ορίζεται ότι από την ψήφιση του νόμου, δηλαδή από τον Δεκέμβριο του 2023 και μετά, οι επικουρικές συντάξεις δεν θα απονέμονται στη συμπλήρωση του 67ου έτους ηλικίας του δικαιούχου. Θα απονέμονται εντός τριών μηνών από την ημερομηνία έκδοσης της κύριας σύνταξης, για την οποία άλλωστε ισχύει ως βασική προϋπόθεση η συμπλήρωση 15ετίας.
Εναλλακτικά, θα απονέμονται εντός έξι μηνών από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης απονομής επικουρικής σύνταξης, σε περίπτωση που αυτή υποβλήθηκε σε μεταγενέστερο χρόνο από την αίτηση για απονομή κύριας σύνταξης.
Οι έλεγχοι των αποφάσεων σύνταξης του κύριου φορέα που εκδίδονται με τη διαδικασία της ταχείας απονομής (fast track) θα πραγματοποιούνται εντός τριών ετών από την έκδοσή τους. Σε κάθε περίπτωση, μετά την παρέλευση 5ετίας από την έκδοση της σχετικής συνταξιοδοτικής πράξης δεν μπορεί να γίνει έλεγχος, ώστε να διορθωθούν τυχόν παραλείψεις. Ειδικά για τις επικουρικές συντάξεις, οι έλεγχοι πρέπει να γίνουν εντός ενός έτους από την έκδοσή τους. Αν παρέλθουν τρία έτη από την έκδοση της συνταξιοδοτικής πράξης, σε αυτή την περίπτωση, δεν επιτρέπεται να γίνουν έλεγχοι.
Εάν ο ασφαλισμένος λάβει μειωμένη σύνταξη για τον κύριο φορέα, τότε η μείωση αυτή εφαρμόζεται στο ίδιο ποσοστό και για την επικουρική σύνταξη. Προσοχή όμως. Η όποια μείωση αφορά το τμήμα της σύνταξης μέχρι 31.12.2014, καθώς μετά άλλαξε ο τρόπος υπολογισμού.
Στις περιπτώσεις αίτησης απονομής σύνταξης λόγω ανικανότητας, οι ασφαλισμένοι δικαιούνται επικουρική σύνταξη εφόσον έχουν συμπληρώσει τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης για θεμελίωση του κύριου και στον επικουρικό φορέα.
Για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος επικουρικής σύνταξης λόγω θανάτου στην υπηρεσία, ο επιζών σύζυγος δικαιούται επικουρική σύνταξη εφόσον ο θανών ασφαλισμένος είχε συμπληρώσει τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης για τη συνταξιοδότησή του λόγω θανάτου στον κύριο φορέα.
Πότε δεν ισχύει η 15ετία
Προσοχή. Η προϋπόθεση συμπλήρωσης 4.500 ημερών εργασίας ή 15 ετών εργασίας για τη λήψη επικουρικής σύνταξης δεν ισχύει για τις κατηγορίες ασφαλισμένων που θεμελιώνουν δικαίωμα κύριας σύνταξης με μικρότερο χρόνο ασφάλισης, όπως:
- Περιπτώσεις δημάρχων οι οποίοι δικαιούνται χορηγίας
- Περιπτώσεις συνταξιοδότησης αιρετών νομαρχών
- Περιπτώσεις ασφαλισμένων στο τ. ΤΑΔΚΥ (π.χ. θεμελίωση με Βαρέα & Ανθυγιεινά).
- Περιπτώσεις που εμπίπτουν ή παραπέμπουν σε κανόνες συνταξιοδότησης με τις διατάξεις του ν. 612/1977.
- Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις για τις οποίες οι ασφαλισμένοι έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα και λαμβάνουν κύρια σύνταξη με χρόνο ασφάλισης λιγότερο από 4.500 ημερών εργασίας ή 15 έτη.
Μάλιστα, όλα τα παραπάνω αφορούν και τις αιτήσεις που έχουν υποβληθεί από 20/12/2023 και μετά, τις συνταξιοδοτικές αποφάσεις που έχουν εκδοθεί με τη διαδικασία ταχείας απονομής σύνταξης του νόμου Χατζηδάκη (ν. 4921/2022) και βρίσκονται σε διαδικασία ελέγχου ορθής απονομής, καθώς και τις εκκρεμείς αιτήσεις. Στις προαναφερθείσες περιπτώσεις, τα οικονομικά αποτελέσματα εκκινούν από την ημερομηνία της αρχικής αίτησης συνταξιοδότησης.
Ως εκκρεμείς θεωρούνται οι αιτήσεις για τις οποίες έως 19/12/2023 δεν έχει εκδοθεί είτε α) συνταξιοδοτική απόφαση (εγκριτική ή απορριπτική) είτε β) απόφαση Διοικητικής Επιτροπής μετά από υποβληθείσα ένσταση του ασφαλισμένου κατά της απόφασης. Τα οικονομικά αποτελέσματά τους εκκινούν από την ημερομηνία της αρχικής αίτησης.
Επανεξέταση - Πότε χρειάζεται νέα αίτηση
Για όσα αιτήματα συνταξιοδότησης έχουν απορριφθεί είτε ρητά (απορριπτική απόφαση) είτε σιωπηρά, επανεξετάζονται με βάση τα παραπάνω, υπό την προϋπόθεση, όμως, ο ενδιαφερόμενος να έχει καταθέσει νέα αίτηση. Όσο για τη σύνταξη, αυτή θα δοθεί από την ημερομηνία της νέας αίτησης και μετά.
Για τις αιτήσεις συνταξιοδότησης που έχουν υποβληθεί πριν τις 20/12/2024 (έναρξη ισχύος του ν. 5078/2023) και έχουν εκδοθεί αποφάσεις αναγνώρισης χρόνου προκειμένου να θεμελιωθεί συνταξιοδοτικό δικαίωμα επικουρικής σύνταξης, κρίνεται αναγκαίο να διευκρινιστεί ότι:
- Για τις συνταξιοδοτικές υποθέσεις στις οποίες έχουν εκδοθεί αποφάσεις αναγνώρισης χρόνου ασφάλισης που κατά την έναρξη ισχύος του ν. 5078/2023 δεν έχει παρέλθει η νόμιμη προθεσμία εξόφλησης του ποσού εξαγοράς και πληρούται η προϋπόθεση των 4.500 ημερών εργασίας, εκδίδεται εγκριτική απόφαση απονομής επικουρικής σύνταξης, με τα οικονομικά αποτελέσματα να ανατρέχουν στην αρχική αίτηση.
- Για τις συνταξιοδοτικές υποθέσεις στις οποίες έχουν εκδοθεί αποφάσεις αναγνώρισης χρόνου ασφάλισης που κατά την έναρξη ισχύος του ν. 5078/2023 έχει παρέλθει η νόμιμη προθεσμία εξόφλησης του ποσού εξαγοράς που αναγράφεται στην απόφαση προκειμένου να εκδοθεί απόφαση απονομής επικουρικής σύνταξης, απαιτείται υποβολή νέας αίτησης, τα δε οικονομικά αποτελέσματα εκκινούν από την ημερομηνία της νέας αίτησης.
Να σημειωθεί πως ως σιωπηρά απορριφθείσες θεωρούνται οι αιτήσεις για τις οποίες δεν έχει εκδοθεί καμία απόφαση σε διάστημα 50 ημερών από την κατάθεση της αίτησης στην αρμόδια υπηρεσία και την υποβολή ή συγκέντρωση του συνόλου των απαιτούμενων δικαιολογητικών, πιστοποιητικών και στοιχείων του συνταξιοδοτικού φακέλου μετά από διάστημα 3 έως 6 μηνών.